“Şu durumda, 15 sayfa olarak yazılan gerekçeli kararda dava dilekçesinin, yanıt dilekçesinin, uzman raporunun olduğu üzere aktarılarak kanıtlar tartışılmadan ve değerlendirilmeden, hangi tabirin tazminata destek gösterildiği açıklanmadan, tabirlerin kişilik haklarına atak niteliğinde görülerek manevi ziyandan sorumlu tutulduğu, kararın münasebetinde olması gereken ögelerin bulunmadığı, ilgisiz olan kısımların çıkartılmadığı, kes yapıştır halinde gereksiz tekrarlara yer verildiği, gerekçelendirilmeden karar kurulmuş bulunması isabetli olmamış, kararın gösterilen bu nedenle de bozulması gerekmiştir.”
T.C.
Yargıtay 4. Hukuk Dairesi
Temel No:2015/6272/
Karar No:2016/6229
K. Tarihi:9.1.2014
DURUŞMASI: Asliye Hukuk Duruşması
Davacı … vekili Avukat … tarafından, davalı … aleyhine 09/01/2014 gününde verilen dilekçe ile basın yoluyla kişilik haklarına taarruz nedeniyle uğranılan manevi zararın istenmesi üzerine mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın kısmen kabulüne dair verilen 24/02/2015 günlü kararın Yargıtay’ca incelenmesi davalı vekili tarafından mühleti içinde istenilmekle temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile belge içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü.
Dava, basın yoluyla kişilik haklarına akından ötürü uğranılan manevi zararın ödetilmesi istemine ilişkindir. Mahkemece, istem kısmen kabul edilmiş; karar, davalı tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı kendisinin… Büyükşehir Belediye Lideri, davalının da … Milletvekili olduğunu, davalının …Meclisinde 16/11/2013 tarihli basın toplantısında yaptığı açıklamaların kişilik haklarına hücum içerdiğini sav ederek uğradığı manevi zararın ödetilmesi isteminde bulunmuştur.
Davalı, dava konusu basın toplantısında bir duruşma evrakının kamuoyu ile paylaşıldığını, gerçeği yansıttığını, davacının kişilik haklarına akın içermediğini davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur.
Mahkemece, davalının… Büyükşehir Belediye Lideri olan davacı hakkında yaptığı basın açıklamasında gerçekle ilgisi olmayan beyanlarda bulunduğu, davalının beyanlarının davacının kişilik haklarına taarruz mahiyetinde olduğu tenkit hududunun aşıldığı münasebeti ile, istemin kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Anayasamızın 25. unsuru uyarınca “Herkes, fikir ve kanaat hürriyetine sahiptir. Her ne sebep ve maksatla olursa olsun kimse, niyet ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz; fikir kanaatleri sebebiyle kınanamaz ve suçlanamaz.” Anayasamızın 90. hususuna nazaran yoluna uygun halde yürürlüğe konulmuş Milletlerarası andlaşmalar kanun kararındadır. Bu kapsamda Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi de kanun kararında sayılmaktadır. …. nin 10. unsurunda “Herkes görüşlerini açıklama ve anlatım özgürlüğüne sahiptir. Bu hak, kanaat özgürlüğü ile kamu otoritelerinin müdahalesi ve ülke hudutları kelam konusu olmaksızın haber yahut fikir alma ve verme özgürlüğünü de içerir…” kararı bulunmaktadır.
Avrupa İnsan Hakları Duruşması 22 Nisan 2013 tarihli 48876/08 müracaat no’lu kararında “İfade özgürlüğünün, demokratik bir toplumun vazgeçilmez aslını ve bu toplumun gelişiminin ve her bireyin kendini gerçekleştirmesinin temel şartını oluşturduğunu, 10. unsurun 2. fıkrası kararları gizli kalmak kaydıyla söz özgürlüğünün yalnızca kabul edilen, zararsız ya da farklı olan «bilgi» ya da «düşünceler» için değil lakin ayrıyeten güzele gitmeyen, sarsıcı ya da rahatsız edici olanlar için de geçerli olduğunu, bunların, «demokratik toplumun» onlarsız olamayacağı çoğulculuğun, müsamahanın ve açık fikirliliğin gereği olduğunu, 10. unsurda açıklandığı üzere bu özgürlüğe yapılan sınırlamaların her halde dar yorumlanması gerektiğini ve rastgele bir sınırlama ihtiyacının ikna edici bir biçimde ortaya konulması gerektiğini,…” söz etmektedir. Duruşma birebir sözleri 69698/01 müracaat no’lu ve 16354/06 müracaat no’lu kararlarında da tekrar etmiştir.
Avrupa İnsan Hakları Duruşmasına nazaran; siyasetçilere yönelik tenkidin hududu özel şahıslar için olandan daha geniştir ve siyasetle uğraşan bireylerin kendilerine yönelik sert, ağır ve hatta incitici tenkitlere de katlanması gerekir. Zira siyasetçi zarurî ve şuurlu olarak aksiyon ve davranışlarını gazetecilerin ve vatandaşların denetimine açık bırakmakta, kamuoyuna mal olmuş şahıslar haline gelmeyi bilerek tercih etmektedir.
Somut vakaya gelince; Davacı,… Büyükşehir Belediye Başkanı’dır. Davalı ise … …Milletvekili’dir. Davalı, …Meclisi’nde 16/11/2013 tarihli basın toplantısında… 1. Ağır Ceza Duruşmasının 2002/262 temel sayılı belgesinin sanığı ve… Büyükşehir Belediyesinde …Başkanı olan …. hakkındaki yargılamanın zamanaşımına uğramasını ve davacı hakkında kamu davası açılmamasını yaptığı açıklamalar ile eleştirmiştir.
Şu durumda, taraflar siyasi kimlikleri olan şahıslar olup, davalı basın toplantısında davacının Belediye Lideri olduğu periyoda ilişkin süreçlerle ilgili tenkitlerini lisana getirmiştir. Davacının siyasi kimliği nedeniyle olağan şartlardan daha ağır tenkide açık olması gerektiği üzere bu kaideler altında söz özgürlüğüne sınırlama getirilmesini gerektirecek demokratik bir toplum için gereklilik bulunmadığı, davacının kişilik bedellerinin ihlal edilmediği sonucuna varılarak, istemin tümden reddine karar verilmesi gerekirken, kısmen kabulüne karar verilmiş olması gerçek olmamış, kararın bozulması gerekmiştir.
Kabule nazaran de; davalının basın açıklamasındaki beyanlarının davacının kişilik haklarına taarruz mahiyetinde olduğu gerekçesiyle istemin kısmen kabulüne karar verilmiş ise de; Anayasa’nın 141/3. unsuru uyarınca duruşmaların her türlü kararları gerekçeli olmak zorundadır. 6100 sayılı HMK 297. unsuru uyarınca kararın “Tarafların tez ve savunmalarının özetini, anlaştıkları ve anlaşamadıkları konuları, çekişmeli vakıalar hakkında toplanan kanıtları, kanıtların tartışılması ve değerlendirilmesini, sabit görülen vakıalarla bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuksal sebepleri” göstermesi gerekir. Şu durumda, 15 sayfa olarak yazılan gerekçeli kararda dava dilekçesinin, karşılık dilekçesinin, eksper raporunun olduğu üzere aktarılarak kanıtlar tartışılmadan ve değerlendirilmeden, hangi tabirin tazminata destek gösterildiği açıklanmadan, tabirlerin kişilik haklarına akın niteliğinde görülerek manevi ziyandan sorumlu tutulduğu, kararın münasebetinde olması gereken ögelerin bulunmadığı, ilgisiz olan kısımların çıkartılmadığı, kes yapıştır formunda gereksiz tekrarlara yer verildiği, gerekçelendirilmeden karar kurulmuş bulunması isabetli olmamış, kararın gösterilen bu nedenle de bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın üstte gösterilen nedenlerle BOZULMASINA, bozma nedenine nazaran davalının sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına ve peşin alınan harcın istek halinde geri verilmesine 05/05/2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.
Memurlar