Soru: Bir kamu kurumunda mühendis olarak vazife yapmaktayım. Ailem kendilerine miras olarak kalan birkaç kesim araziyi satıp parasını nakit olarak bana vermeyi planlamaktadır. Fakat verecekleri ölçü aylık maaşımın 5 katından fazla olacağı için ek mal bildirimi yapmam gerekmektedir. Mal bildirim formuna baktığım vakit edinme formu yalnızca “Bölüm-8: Haklar ve beyanı gerekli görülen başka servet unsurları” kısmında yazmaktadır.Eğer bir memur olarak ailemden bu türlü bir para almam durumunda mal bildirim formunun hangi kısmına yazmalıyım?
Yanıt: Kamu hizmetine girenlerin mal bildiriminde bulunmaları desteğini Anayasanın 71. hususundan alan bir yükümlülük olup, bürokrasi geleneğimizde yolsuzlukla çabanın en tesirli metodu olarak kurgulanmıştır. 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 14. hususuna nazaran Devlet memurları, kendileriyle, eşlerine ve velayetleri altındaki çocuklarına ilişkin taşınır ve taşınmaz malları, alacak ve borçları hakkında, özel kanunda yazılı kararlar uyarınca, mal bildirimi vermekle yükümlü tutulmuş olup, husus kararında belirtilen özel kanun 3628 sayılı Kanundur. Belirlenen durum ve müddetlerde mal bildiriminde bulunmamanın yaptırımı olarak kademe ilerlemesinin durdurulması cezası öngörülmüştür.
3628 sayılı Kanuna dayalı olarak yürürlüğe konulan Mal Bildiriminde Bulunulması Hakkında Yönetmelik ile de 3628 sayılı Kanun mucibince verilecek olan mal bildiriminin biçimi düzenlenmiş, biçimi, sayısı, neleri kapsayacağı, merciine nasıl ulaştırılacağı ve bu Kanunun uygulanmasına ait başka temel ve yöntemler düzenlenmiştir. Kanuna nazaran kamu vazifelileri sonu 0 ve 5 ile biten yıllarda genel mal bildirimi vermekle yükümlü olup, içinde bulunduğumuz yıl Şubat sonuna kadar genel mal bildirimleri alınmıştır. Devir içinde mal varlığında bildirilmesi gereken seviyede meydana gelen değişiklikler için ise bir aylık müddette ek mal bildirimi verilecektir.
Yönetmeliğin 12. hususunda, ekli “Mal Bildirimi Formu” nun tek nüsha olarak doldurulacağı ve tarih belirtilmek suretiyle imzalanacağı, 15. unsurunda mal bildirimlerinin, ilgililerin varsa sicil yoksa özel evraklarında saklanacağı karar altına alınmıştır. Fakat kimi kurumlar mal bildirimlerini hem elektronik ortamda hem de ıslak imzalı olarak talep etmekte olup, kurum uygulamalarının da dikkate alınması gereklidir.
Memurun bildirimde bulunduğu mal varlığının dağılımında bir değişiklik olmaksızın karşılıksız bir halde elde etmiş olduğu ve net aylığının beş katını aşan fiyattaki nakit paranın ek mal bildirimi verilerek beyanı mecburidir. Mal Bildirim Formunun art yüzündeki 5. Kısımda para yahut menkul kıymetlerin niteliğine dair bilgilere yer verilmesi gerekmekte olup, dipnotta bu kısma yurt içindeki yahut yurt dışındaki bankalar ile özel finans kuruluşlarında bulunan para yahut menkul kıymetler yazılacağı belirtilmektedir.
Formun 8. Kısmında ise haklar ve beyanı gerekli görülen öbür servet ögelerinin bildirilmesi gerekmekte olup, dipnotta hak tabirine açıklık getirilmiş ve bu kısma menkul mallara ilişkin ihtira berati, alameti farika ve telif hakkı üzere hakların yazılacağı söz edilmiştir. 8. Kısımda beyan edilmesi gereken ögelerin fiyatına yer verilmemiştir.
Karşılıksız olarak gelen ve beyan edilmesi gereken meblağdaki paranın banka yahut finans kurumunda tutulması halinde bu fiyatın 5. Kısımda beyan edilmesi noktasında tereddüt bulunmamaktadır. Lakin paranın nakit olarak elde tutulması halinde 5. kısım dipnotunda yer alan sözler karşısında 5. Kısımda mi yoksa 8. Kısımda mi beyan edilmesi gerektiği konusunda tereddüt oluşabilecektir.
8. Kısımdaki beyana tabi mal varlığı ögeleri için meblağ beyan edilecek bir alan olmadığı da dikkate alındığında, kanaatimizce Türk Lirası yahut döviz biçiminde elde tutulan nakit paranın Mal Bildirimi Formunun 5. kısmında beyan edilmesi gereklidir.
Memurlar