Eğitimde bütün dünyada eşi görülmemiş bir aksaklığa neden olan COVID-19 salgını, okullarda eğitim-öğretimi kesintiye uğrattı ve uğratmaya devam ediyor. Ülkeler elindeki fırsatları kullanarak değerli adımlar attı lakin pandemide uzaktan eğitimin başarısı, erişim sorunu, kayıpları ve öğrenciler üzerindeki ruhsal tesirleri tartışma konusu… Bütün bu konuları ve ülkemizde açıklanan son kapanmanın eğitime yansımalarını alanın uzman isimleriyle konuştuk. Rehberlik uzmanı ve İELEV Eğitim Kurumları Genel Müdürü Burak Kılanç “Okullar, öğretmenler, öğrenciler daima var olacak fakat öğrenme ve öğretme tarzları değişecek” dedi. Kılanç’ın sorularımıza verdiği yanıtlar şöyle:
NİYET VE ODAKLANMA DEĞERLİ
¥ LGS-YKS yaklaşıyor, pandemi gölgesinde çalışmalar sürüyor. Üç haftalık kapanma bir avantaj olur mu? ‘Talihsiz gençlik’ çıkışları için ne demek istersiniz?
YKS’ye girecek olanlar liseye, LGS’ye girecek olanlar ise ortaokula başladıklarında pandemi koşullarında imtihana gireceklerini asla hayal etmemişlerdi. Bu elbette beklenmedik bir durumdu. Fakat ben “talihsiz gençlik” sıfatını çok da gerçek bulmuyorum, zira değişen kaideler hayatımızda daima olabiliyor. Pandemi bütün dünya ölçeğinde herkesi etkileyen bir durum. Münasebetiyle aslında tüm dünyada öğrenciler imtihanlara eşit kaidelerde hazırlanıyorlar. İmtihanlar ortasında bir kıyaslama gerekirse; YKS adayları LGS adaylarına kıyasla biraz daha şanslı diyebiliriz. Zira LGS, adayların ömürleri boyunca bir kez girebilecekleri bir imtihan. Lakin YKS üniversiteye giriş imtihanı ve birden fazla kere bahtın denenebileceği bir imtihan. Açıklanan kapanma gençlerin dışarı çıkıp toplumsallaşabilmesi ve pak hava alması manasında bir olumsuzluk getirebilir ancak bu duruma olumlu istikametten bakabiliriz. Öğrencilerin dışarıda çok fazla vakit kaybetmeden, bilhassa 8 ya da 12. sınıflar için, yalnızca imtihanlara odaklanabilecekleri bir periyot olarak düşünmek de mümkün. Değerli olan natürel ki niyet. Eksikleri gidermek ve imtihanda başarılı olabilmek için odaklanmak hakikaten değerli. Pandemi olmayan periyotlarda çıkıp bir kırtasiyeden deneme kitabı almakla, şu an internet üzerinden bir kitap alarak alışverişi yapmanın aslında bir farkı yok.
¥ Okulları aç-kapa stratejisi için ne düşünüyorsunuz? Her seferde okula adapte olan çocuklar biraz daha soğuyor mu?
Ülkemizde de olduğu üzere tüm dünyada imtihan düzeyleri ve erken yaş düzeylerinin epeyce açık tutulma uğraşı içeresinde olduğunu gördük… 8. ve 12. sınıflar, ana okullar ve 1. 2. 3. sınıflar yüz yüze eğitim manasında en çok müsaade verilen seviyelerdi. Öteki düzeylerde öğrenciler çok da fazla okula gitme fırsatı yakalayamadılar. Alışılmış bu düzeylerde okullar açık olsa da sınıflar ve okul servisleri vb. durumlarda çıkan olay sebebiyle aşikâr vakitlerde okula gidememe üzere durumlar da yaşandı. Elbette bu durum, küçük yaş kümelerindeki öğrencilerin algısında okul kavramının tam olarak oturmamasına yol açtı. Telaşım bu hibrit sisteme alışan öğrencilerin pandemiden sonra yüz yüze eğitime döndüklerinde birinci etapta bir adaptasyon sorunu yaşayacakları tarafında.
KONUM ALAN FARK ATAR
¥ Pandemi ile eğitimde kendini gösteren belirsizlikler ortadan kalktı mı? Türkiye’nin pandemide eğitim imtihanını dünya ile kıyaslarsak nasıl görüyorsunuz?
Pandemi, pandemi öncesinde güçlü olan tarafların ortaya çıktığı, zayıf olan yönlerinse daha da artarak karşımıza çıktığı bir devir olarak yaşanıyor. Türkiye eğitimde teknoloji entegrasyonu manasında atmış olduğu adımların karşılığını EBA sistemini süratli bir biçimde hayata geçirerek gördü. Bu manada başarılı bir performans gösterdi. Lakin alışılmış ülkemizin sosyoekonomik kaideleri ele alındığında birtakım coğrafyalarda internete ulaşmak ya da teknolojik manasında ıstıraplar da oldu. Benim şahsi görüşüm, Türkiye’nin bu süreci eğitim manasında 10 üzerinden 7 üzere iyi bir puanla sürdürdüğü tarafında. Bu periyotta öğrencilerde bir kazanım ve gelişim kaybı olacak. Ülkeler, okullar, aileler ve öğrenciler yaşanan kayıpların ne ölçüde olduğunu tespit etme ve bunları ortadan kaldırmayla ilgili harekete geçip aksiyon alma noktasında ayrışacaklar. Hangi ülke hangi okul bu hususta marifet gösterirse elbette ön plana çıkacak. Okullar, öğretmenler ve öğrenciler olmaya devam edecek, lakin bunların stillerinde bir değişiklik kelam konusu olabilir. Öğrenme ve öğretme tarzları değişecek tahminen fakat bu işi hakkıyla yapan tüm eğitimciler dikkat çekecek.
¥ Korona bütün ezberleri bozdu… Üniversite ya da meslek seçimlerinde bir değişiklik bekliyor musunuz?
Pandeminin tesirini birinci gördüğümüz 2020 YKS’de beklentilerin tersine tercih yapma ve kontenjan doluluk oranlarında bir gerileme değil tam aksisi bir iyileşme yaşandı. Pandemiye karşın gençler ve üniversiteli olmak isteyenler itimatlarını ve inançlarını net bir formda gösterdiler, sayılar bize bunu kanıtlıyor. Üniversite tercihlerinde sıhhat alanındaki mesleklerin önde olduğunu gördük. Pandemi sebebiyle sıhhate olan ilgi daha da pekişti, bu sene de birebir halde bu ilgi devam edecektir. Yeniden, son yıllarda yeniden yükselişte olan öbür kısımlar ise yazılım, yapay zeka üzere teknoloji ve bilgisayar yüklü meslekler.
ŞİŞİRİLEN NOTLAR OBP’DE SORUNU DAHA DA BÜYÜTTÜ
Ortaöğretim Muvaffakiyet Puanı (OBP) için nerede duruyorsunuz? Burada bir adaletsizlik yok mu? ‘Şişen karne’lerin konuşulduğu bir ortamda OBP’nin tesirinin azaltılması imkansız mı?
OBP aslında pandemiden bağımsız ele alınması gereken bir sorun. OBP’nin hesaplanma yolunun çok kolay bir usul olduğu, istatistiki bilimsel birtakım prosedürlere dayanmadığı, bilhassa notların şişirilmesiyle ilgili bir risk olduğu, tekrar pandemi devrinde de okullarda yapılan imtihanların tam manasıyla yapılıp iyi bir biçimde puanlanmadığı üzere mevzularla aslında bu sorun daha da büyüdü demek mümkün. Olağan ki bu sorunu de çözebilmek o kadar kolay değil, lakin imkansız da değil.
“PDR TARAFINA BAŞ YORMALIYIZ”
Rehberlik uzmanı Burak Kılanç: Ulusal Eğitim Bakanı’mız Ziya Selçuk’un da söylediği üzere akademik kazanımlarımızın telafisi ve tespiti de mümkün. Lakin duygusal ve toplumsal kayıplar tarafında yani işin biraz daha PDR tarafındaki kayıpların tespiti ve aksiyonu tarafında daha fazla çalışıp baş yormalıyız. Ülke bazında da sistemli bir formda çalışıp bu kayıpları minimize etmemiz gerektiğini bir sefer daha vurgulamak istiyorum.
ONUR SOĞUK:
Her sınıfın evvelki sınıftan eksiği var
Tam kapanma boyunca konutta sabırlı bir halde, kendi çalışma sistemini oluşturabilen öğrencilerin özelikle Alan Yeterlilik İmtihanı çalışmalarında muvaffakiyete ulaşma imkanları yüksek. Daha çok bilgi yüklü çalışmalar yapıp, not fiyatlarsa eksiklerini daha iyi gözlemleyebilirler. Şuana kadar iyi çalışamayan öğrenciler de kaliteli bir programla daha avantajlı duruma düşebilirler.
ALIŞKANLIKLAR DEĞİŞTİ
Liseye başlayan bir öğrenci okulu görmedi. Eğitimi uzaktan aldılar. Bu çocuklar gelecek sene 10. sınıf olacaklar. Bu çocuklar yüz yüze eğitime geçse bile geçmiş yılların kayıpları direkt göze çarpacak. Zira öğrencilerin birden fazla maalesef imkansızlıklardan ötürü online derslere tam katılamadı. Artçı sonuçları önümüzdeki yıllarda açığa çıkacak. Her bir sınıf kademesinin bir evvelki yıldan bir oldukça eksiği olduğunu göreceğiz. Bunları kapatmaya yönelik de çalışmalar topyekün yürütülmeli. Bu sürecin nereye kadar gideceğini de bilmiyoruz. Ortada bir kayıp kuşak var. İnsanın içini acıtıyor lakin özelikle alt yaştaki çocuklar için bunu söyleyebiliriz. Üst yaş kümeleri biraz daha şanslı… MEB okulların her kademesi için bütüncül yaklaştı. İlkokulların bilhassa daima açılması gerekiyordu.
İLHAN SEVİN:
Eğitimdeki kayıpları derinden yaşayacağız
Covid-19 salgını, hayatın birçok alanında olduğu üzere kuşkusuz eğitim alanında çok büyük yaralar açtı. Şu an tahminen de bu olumsuz tesirin bir kısmını yaşıyoruz. Lakin önümüzdeki süreçte okulların büyük ölçüde kapalı olmasının tesirlerini daha doğrusu sonuçlarını derinden yaşayacağız. Öğrenme kayıpları tahminen bir biçimde telafi eğitimleri ile giderilebilir lakin yapılan araştırmalar gösteriyor ki, çocuklarda ve gençlerde uzun müddetli konutta kalma, salgın psikolojisi ve sonucunda teknoloji bağımlılığı, travma sonrası gerilim bozukluğu, yaygın dert bozukluğu üzere ruhsal problemler da artmış durumda… Bu nedenledir ki, okulundan uzak kalan, davranış sorunları oluşan, psikolojileri bozulan öğrenciler için çok önemli dayanak programlarının oluşturulması gerekiyor. Eğitime erişimde dezavantajlı durumda olanlar öğrenciler için salgın süreci daha da eşitsiz bir ortam oluşturdu. Bilhassa kısal kesimde, köylerde, metropollerde dezavantajlı öğrenciler, mülteci çocuklar için önümüzdeki süreçte akademik takviye programları ile bu öğrencilerin öğrenme yoksullukları minimize edilmelidir.
MAHMUT ÖZAY
Memurlar
