Yenişafak Gazetesi köşe müelliflerinden Ahmet Ünlü bugünkü köşesinde ‘Kamudaki işçi sıkıntılarına tahlil vakti gelmeyecek mi?’ başlığıyla kamu işçi sıkıntılarına değindi.
Ünlü yazısında:
Daha evvelki yazılarımızda kamu idaresinde tahlil bekleyen sıkıntılı alanları gündeme getirmiştik. Gelinen süreçte maalesef ya bizim gördüğümüz meseleler fantezi olarak görüldü ya da karar alma pozisyonunda olanlar önemli bir çıkmaz içindeler. Çünkü köşede gündeme getirilen sıkıntılar, şahsen uygulamada kronik hale gelmiş meselelerden alıntılanmıştır. Lakin, gündeme getirilen meseleler yalnızca kimi dostlarımızın canını sıkmaktan öte bir gayeye hizmet etmedi. Halbuki en son istediğimiz şey buydu. Lakin, yazılanlardan fazla yazana odaklanılınca ister istemez kimilerinin canı üzücü halde sıkılıyor.
Kamu idaresinde vaktin ruhu kavranmazsa yazık olur
Cumhurbaşkanı değişik vakitlerde “2023, 2053 üzere 2071’i de kendimize ufuk çizgisi bir Kızıl Elma olarak belirledik. Sultan Alparslan 1071 Malazgirt Zaferi’yle Anadolu’nun kapılarını açtı, biz de 2071 vizyonumuzla Anadolu’yu tekrar gönül coğrafyamızın atan kalbi haline getireceğiz” diye önemli bir maksat göstermiştir. Yeterli de 1970’lerin mantalitesi ile hareket ederek hatta daha da gerilere giderek kamu idaresinde belirlenen maksada ulaşmak hayli zordur.
Daha açık tabir etmek gerekirse, 2071 vizyonuna ulaşmak için dokuz yüz yıl öncesinde yaşayan Nizamülmülk mantığının yakalanması kuraldır. Şayet 21. Yüzyıl’da Nizamülmülk’den daha nitelikli yöneticiler çıkarılmazsa ya da olanlara paha verilmezse vizyonlar hayal olarak kalır. Hasebiyle kamu idaresinde Nizamülmülk aramaya önemli gereksinim olduğunu başımıza sokmamız gerekiyor.
Artık elimizi vicdanımıza koyalım ve kendi kendimize soralım; Kamu idaresinde Nizamülmülk’ün oluşturduğu düzeyden ileride miyiz yoksa onun düzeyinden fersah fersah geride miyiz? Herhalde sorunun karşılığını hepimiz biliyoruz. Özetle vaktin ruhunu yakalayamazsak bulunduğumuz yerde sayar durur hatta yerimizde sayarken oluşan çukura düşebiliriz.
Bu bağlamda, dünün güzellerinin bugününün berbatları olabileceğini unutmamamız gerekiyor. Yani geçmişte çok hoş bir uygulama ilerleyen vakitte güncellenmezse ayak bağı haline gelebilir. Mevzuyu herkesin anlayacağı bilgisayar yazılımlarından verelim. Yazıldığı ve sürece alındığı periyotta büyük gereksinimlere yanıt veren bilgisayar programları vakit içerisinde önemli sorun alanı haline gelebilir. Geçmişte en gelişmiş yazılım lisanının bugün için arkaik hale geldiği üzere.
Şayet vaktinde müdahale ederek kullanılan programlar ve sistemler yenilenmezse ya da revize edilmezse oluşan maliyetler katlanılamaz hale gelebilir. Her şeye karşın ısrarla değişiklikten kaçınılırsa en sonunda sistem benden bu kadar diyerek çöker ve yeni sistem çok büyük maliyetler ödenme değerine kaçınılmaz olarak gündeme gelir.
İşte insan kaynakları alanı da böyledir. Yapılan bir düzenleme hayata geçtiği vakit büyük bir gereksinimi giderirken geçen vakit içerisinde komik bir hal dahi alabilir. Yıllardır gündeme getirdiğimiz en kıymetli mevzu, kamu idaresinde insan kaynakları alanının en fazla ihmal edilmesi ve yeniliğini koruyamamasıdır.
Hala 1970’lerin mevzuatıyla kamu idaresini şekillendirmeye çalıştığımızı bu köşede yıllardır yazıp duruyoruz. Fakat, bu bahiste gerekli adımlar atılmadı ya da atılamadı. Tek sözle sistem dağılmış bir vaziyettedir dersek herhalde abartmış olmayız. En berbatı ise sistemin sahibi de meçhul bir hal aldı.
Yıllar evvel yapılan tespitlere hala el atıl(a)madı
Bu köşede gündeme getirdiğimiz üzere, 6-27 Ocak 2013 tarihinde Kamu Işçi Sisteminin Problemleri ve Tahlil Teklifleri ve 2023 Vizyonu Çalıştayı büyük bir hevesle kamu işçisine katı sağlayacağı varsayımıyla kitaplaştırılmıştı. Bu Çalıştay’ın üzerinden 7 yıl geçmesine karşın gündeme gelen birçok teklif hala hayata geçirilememiştir. Bütçeye yük gerektirmeyen birçok sorunun tahlili epey kolay olmasına karşın niye çözülemediğini anlamak epeyce zordur.
Bırakın 2013 yılındaki Çalıştay’da tespit edilen meselelerin tahlilini, bunların üzerine yenileri ek edilmiştir. Hatta 2013 yılından itibaren kamu işçi sistemine ek edilen sıkıntılar o denli hafife alınacak cinsten de değildir. Lakin, kime ve neye nazaran sorun formunda bir yaklaşım kabul edilirse, denecek hiçbir şeyimiz yoktur.
Hiçbir yağmur tanesi kendini selden sorumlu tutmaz
Kamu idaresinde yapılan küçük yanılgılar vakit içerisinde örneklem yoluyla katlanarak büyümektedir. O gün için üst idaresi yatıştırmaya yönelik probleme tahlil ürettiğini zannedenler ilerleyen vakitlerde nasıl bir berbatlığa vesile olduğunu anlayacaklardır. Fakat burada da yağmur tanesi kuralı imdada yetişmektedir. Devri için küçük bir kusur ilerleyen süreçte kartopu misali adeta bir çığa dönüşebilir.
Hasebiyle, insan kaynakları alanında yapılan istisnai süreçler hafife alınmamalıdır. Günü kurtarmak için birilerine yaptığınız küçük jestler ilerleyen süreçte bir bataklığa dönüşür. Bu nedenledir ki paranın ve insan kaynağının başında olan insanların son derece donanımlı, disiplinli ve faziletli beşerler olması kaçınılmazdır. Üst idarenin her talebine diğer bir isteğiniz var mı diye bir yaklaşım sergileyenler bilmelidirler ki ülke geleceği, davulla zurnayla satışa çıkarılmıştır. Makul olmayan üst idareye ilişkin taleplerin yapılmasının hangi olumsuz sonuçlara yol açacağı en az üç adım sonrası gösterilerek izah edilmelidir. Bunun için de bilgi ve donanımın yanında basiret ve yürek gerekmektedir. Bunu anlatırsam birileri bana kızar mantığı gelecek jenerasyonlara lakin utanç mirası bırakabilir.
Yani bir defadan bir şey olmaz kuralının, bir kezden her şey olur kuralına dönüştüğünün en müşahhas ortamı insan kaynaklarıdır. Bunun içindir ki insan kaynakları alanında bazen iyi niyetle bazen de farklı saiklerle getirilen kısa vadeli tahliller adeta yol haline gelir ve uzun devirde baş ağrısı oluşturur.
Bakanlıklardaki insan kaynakları üniteleri hemen masaya yatırılmalıdır
Bu kadar anlattıklarımızı ete kemiğe büründürmenin vakti gelmiştir. Şu an prestijiyle 16 bakanlığın bize nazaran en güçlü olması gereken üniteleri insan kaynakları üniteleridir. Sanki o denli mi?
Bu bakanlıkların internet sayfalarına girip insan kaynakları yöneticilerinin profillerini incelediğimizde, gördüğünüz görünüm hiç de iç açıcı değildir. Maalesef 16 bakanlığın çok azında insan kaynakları yöneticisinin konusuna hakim ve astlarına taraf verebilen ehil şahıslar olduğunu göreceksiniz. Üzülerek belirtmek zorundayız ki kimilerinin en temel insan kaynağı kavramından dahi uzak olduğu görülecektir. Yeterli de bu ünitelerde ehil bireyleri yönetici yapmazsak, bakanlıklar nasıl gayelerine koşacak? Ayrıyeten, buralardaki ehliyet, liyakat ve disiplinin bakanlığın tamamına yansıyacağını argüman etmek abartı olmayacaktır.
Bir de bu üniteler profesyonellikle mi yoksa duygusallıkla mı yönetiliyor? Bu yöneticiler, kurumlarına vizyon katan bireyler mi yoksa astlarının ağızlarının içine bakan şahıslar midir? Bu ünitelerde ehliyet, liyakat ve sadakat üçgeni eş kenar mı yoksa dik kenar özelliği mi gösteriyor? Bu üniteler kendi bakanlıklarında beyin avcılığı mı yapıyor yoksa üst idareden gelen yönetici adaylarının misyona başlayış prosedürlerini mi yapıyorlar? Sonuç olarak bakanlıkların insan kaynakları üniteleri profesyonel hale getirilmeden kurumların ıslahı mümkün değildir. İnşallah bu sefer de yazdıklarımızla dostlarımızı kızdırmamışızdır.
Memurlar
