Bilindiği üzere, mülga Kalkınma Bakanlığı tarafından hazırlık çalışmaları yürütülen Onbirinci Kalkınma Planı (2019-2023) 30.10.1984 tarihli ve 3067 sayılı Kanun mucibince, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Konseyinin 18.07.2019 tarihli 105’inci Birleşiminde onaylanmış ve 23 Temmuz 2019 tarihli Yinelenmiş Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Kelam konusu Planın hazırlık çalışmaları doğrultusunda, mülga Kalkınma Bakanlığı tarafından Hacettepe Üniversitesinden Prof. Dr. Uğur ÖMÜRGÖNÜLŞEN Başkanlığında farklı kurum ve kuruluşlardan temsilcilerle birlikte “Kamuda İnsan Kaynakları İdaresi Çalışma Kümesi Raporu” oluşturulmuştur.
Raporu incelediğimizde, problemleri ortaya koymak ismine öncelikle dört başlık altında Mevcut Durum Tahlili yapıldığı görülmektedir. Bunlar;
-“Ülkemizde ve Dünyada Genel Durum“,
-“Türkiye’de Genel Durum ve Sorun Alanları“
-“Sorumlu Kurum ve Kuruluşlar”
-“Onuncu Kalkınma Planı Periyodunun Kıymetlendirilmesi”
Daha sonra ise Kalkınma Planı çerçevesinde plan periyoduna dair bir perspektif çizilmiştir. Bu gayeyle, “Uzun Vadeli Gayeler“, “2019-2023 Kalkınma Plan Devrinde Beklenen Gelişmeler“, “Gayelere Dönük Hedef ve Siyasetler” ile “Kıymetli Projeler“e yer verilmiştir.
Raporda bilhassa maksatlara dönük “Gaye ve Siyasetler” ile “Kıymetli Projeler“e baktığımızda 12 (oniki emel ve bu maksatların altında birçok siyasetin geliştirildiğini görüyoruz. Ayrıyeten 3 (üç) proje ise değerli projeler başlığı altında raporda yer bulmuştur.
Gayeleri ve değerli projeleri sıralarsak;
Gaye 1: Kamu işçi sisteminde statü hukukun çerçevesi yine değerlendirilmeli ve işçi statüleri sadeleştirilmelidir.
Gaye 2: Kamu işçisinin verimliliğinin artırılmasına yönelik siyasetler uygulanacaktır.
Hedef 3: Kamuda misyon, yetki ve sorumluluk ile temaslı daha faal, adil, açık anlaşılır ve maksada uygun bir maaş rejimi uygulanacaktır.
Gaye 4: Kamuda yaygınlık kazanmış olan meslek uzmanlık sistemi gözden geçirilecektir. Sadakat ve liyakat istikrarı çerçevesinde atama ve terfilerde liyakate dayalı, şeffaf ve objektif bir sistem geliştirilecektir.
Maksat 5:Kamuda çalışan merkez ve taşra çalışanının kalitesini ve ahengini artırmak hedefiyle eğitim programları geliştirilerek bölgesel eğitimler artırılacaktır. Hizmet içi eğitim uygulaması, akredite edilmiş program ve kuruluşlar aracılığıyla kamu çalışanlarının mesleksel ve temel marifetlerini artıran, uzaktan eğitim sistemleri de kullanılmak suretiyle kolaylıkla erişilebilen bir yapıya dönüştürülecektir.
Emel 6: Kamu işçisinin ülke seviyesinde misyon gerekleri dikkate alınarak ve istikrarlı dağılımı sağlanacaktır.
Hedef 7: Kamu vazifelerine birinci sefer atanacak çalışanın, engelliler ve toplumsal hizmet modellerinden yararlananlar da dahil olmak üzere, hakkaniyet ve liyakat prensipleri çerçevesinde atanmasına ait siyasetler tespit edilecektir. Çağdaş insan kaynakları idaresi anlayışına uygun, bilgi ve beceriyi en hakikat halde ölçen ve adil bir işçi alım sistemi uygulanacaktır.
Hedef 8: Kamu işçisi bilgi sistemi çalışması tamamlanarak gerçek ve süratli dataya ulaşma imkanı oluşturulacaktır.
Gaye 9: Kamu bilişim işçisinin istihdamının düzenlenmesi ve kamu bilişim uzmanlığı takımının oluşturulması için gerekli mevzuat altyapısı tamamlanarak nitelikli işçi istihdamına imkan sağlanacaktır.
Emel 10: Lokal idarelerin insan kaynakları kapasitesini geliştirecek istikamette adımlar atılacaktır.
Gaye 11: Kontratlı işçi istihdamı tekrar yapılandırılacaktır.
Hedef 12: Kamu idaresinde insan kaynakları üniteleri yine yapılandırılacaktır.
Kıymetli Projeler 1: Kamu İşçi Bilgi Sistemi Projesi
Değerli Projeler 2:Kamu İdaresinde Uzaktan Eğitim Projesi
Kıymetli Projeler 3: Elektronik Kamu İstihdamı Portalı (EKİP) Geliştirilmesi Projesi
Bahsi geçen rapor incelendiğinde, hazırlayan grup alanında ehil ve alandan geldikleri için problemleri ve bu sıkıntıların tahliline yönelik siyasetleri olabildiğince kapsamlı biçimde ortaya koymaya uğraş etmiştir. Ülkemizde kamu sisteminin kanayan yaralarına değinildiği ve buna yönelik siyasetler geliştirildiği görülmektedir. Statülerin sadeleştirilmesi, maaş sisteminin gözden geçirilmesi, kontratlı işçi istihdamında yaşanan sıkıntılar ve bir türlü oluşturulamayan kamu işçi bilgi sistemi üzere maksatlar raporda göze çarpmaktadır.
Lakin, 2019-2023 yıllarını kapsayan 11 inci Kalkınma Planını incelediğimizde ise bahsettiğimiz raporun hiç hazırlanmamış üzere davranıldığı, ortaya konulan siyaset ve projelerin sonlu seviyede Kalkınma Planında yer bulabildiğini görüyoruz.
Kalkınma Planında “Kamuda İnsan Kaynakları” başlığı altında yer alan yer alan maksat ve siyasetler şunlardır: (Sayfa 198)
Maksat 803. Topluma kaliteli hizmet sunan, değişen şartlara ahenk yeteneği yüksek ve daha verimli bir kamu işçi sistemi oluşturulması temel hedeftir.
Siyaset ve Önlemler
-Kamu işçisine ait kamu hizmetlerinin sunumunda değerli bir role sahip olan insan kaynağının temini, aktif ve verimli bir halde hizmet sunumu ve çalışan memnuniyeti artırılacaktır.
-Kamu çalışanına ait kamu hizmetlerinin sunumunda aktifliği, verimliliği ve çalışan memnuniyetini artırmaya yönelik hukuksal düzenlemeler yapılacaktır.
-Kamu kurumlarının insan kaynakları idaresi konusunda kapasiteleri güçlendirilecektir.
-Kamu kurum ve kuruluşlarındaki işçi ünitelerinin insan kaynakları idaresi anlayışıyla yapılandırılması ve bu ünitelerin kapasitesinin güçlendirilmesi sağlanacaktır.
-Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisinin kapasitesi artırılacaktır.
-Kamuda etik şuurunun yerleştirilmesini ve etik uygulamalarının güçlenmesini sağlayacak halde ilgili düzenlemeler yapılacaktır.
-Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışana yönelik eğitimler çeşitlendirilecek ve geliştirilecektir.
-Kamu işçisinin dijital marifetleri geliştirilerek dijital dönüşüm ve teknolojik gelişmelere ahenkleri sağlanacaktır.
-Kamu çalışanının niteliğini artırmaya yönelik hizmet içi eğitim programlarının oluşturulması ve sistemli olarak yürütülmesi sağlanacak ve her seviyedeki çalışana idare mahareti kazandırmayı amaçlayan eğitim programları geliştirilecektir.
-Hizmet içi eğitim uygulaması, kamu çalışanlarının mesleksel ve temel maharetlerini artıran uzaktan eğitim sistemleri kullanılmak suretiyle kolaylıkla erişilebilen bir yapıya dönüştürülecektir.
Sonuç olarak, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçiş sonrası kapatılan Kalkınma Bakanlığı tarafından 2018 yılında hazırlatılan Kamuda İnsan Kaynakları İdaresi raporunun iki yıl evvel ortaya koyduğu meselelerin “hiçbir düzenleme yapılmadığı için” artarak devam ettiğini söylemek herhalde yanlış olmaz. Kontratlı istihdamı giderek yaygınlaşmakta iken, 1978 model düzenleme artık yokuşta kalmaktadır. Maaş unsurlarındaki çeşitliliğin artması işin içinden çıkılmaz bir noktaya gittiğini göstermektedir. Ödüllendirme sistemi işlemez hale gelmiş, çeşitliliğinin arttırılarak günümüz şartlarına nazaran elden geçirilmesi elzem olmuştur.
Dört buçuk milyona aşan kamu çalışanlarına dair gerek mevzuattan gerekse öbür süreçlerden kaynaklı sıkıntıların üstüne artık gidilmez ve bu durum görmezden gelinmeye devam edilirse, ilerleyen süreçte bedeli ağır olmaz mı?
Bu sorunun yanıtını hepimiz yaşayarak göreceğiz.
Not: 2018 yılında hazırlanan bu raporu neden artık gündem ediyorsunuz sorusunu herkesin sorması pek doğal. Lakin, bu türlü bir raporun hazırlandığına rastgele vakıf olduğumuzu bilmenizde yarar var. Keşke bu raporlar herkesin görmesi ve katkı vermesi açısından daha faal bir halde duyurulabilse idi.
Raporun tam metni için tıklayınız.
Memurlar
