Kamu idaresinde benchmarking uygulaması ya da acınacak halimiz
Kamu kurum ve kuruluşlarının özel bölüm kuruluşlarından ayrılan en kıymetli özelliği her halde kar güdüsünün olmaması ve ziyan etme yahut faaliyetlerine ziyan nedeniyle son verme üzere bir özelliğinin olmamasıdır. Bir kamu kurumunda çok hoş faaliyetler yapılırken kimilerinde ise bırakın hoş işleri rutin işlerin dahi yürümediğine şahit olunmaktadır. Bu yazımızda kamu idaresinde benchmarking uygulamasından bahsedeceğiz.
Benchmarking uygulaması nedir?
Kamu yahut özel kesim kurumlarının rekabet gücünü yükseltmek, aktifliğini arttırmak, yaptığı iş ve süreçlerini iyileştirmek için başarılı uygulamalara imza atan öbür kurumların uygulamalarının ve faaliyetlerinin incelenmesi, kendi uygulamaları ile kıyaslanması ve bu kıyaslamadan elde ettiği bilgileri kendi kurumlarında uygulaması, diğer bir anlatımla iyi uygulamaların kendi kurumlarına transferi olarak tanımlanabilmektedir.
Bir verimlilik arttırma aracı olarak “benchmarking ya da kıyaslama”, bir kurumun performansını, ister mutlak isterse öbür kurumlara nazaran olsun, bir standarda nazaran ölçme prensibine dayanmaktadır. Benchmarking uygulaması;
– Performansı objektif olarak kıymetlendirmek,
– Düzgünleştirmeye muhtaçlık duyulan alanları ortaya çıkarmak,
– Üstün performansa sahip öteki kurumları belirlemek,
– Güzelleştirme programlarının başarılı olup olmadığını test etmek için, kullanılmaktadır.
Kamu idaresinde Benchmarking uygulaması yapılabilir mi?
Kamu kurumlarının insan kaynakları yahut öbür alanlarında Benchmarking uygulaması özel bölüme nazaran epeyce kolaydır. Çünkü kamu kurum ve kuruluşlarının tamamında kamu gücü ve kamu kaynağı kullanıldığı için bir kurumun iyi uygulamalarını öteki bir kuruma transfer etmesi kendisi açısından bir nakısa oluşturmayacaktır. Bilakis, bir kurumun ek kaynak kullanarak hayata geçirdiği örnek bir uygulama, ek kaynak kullanmadan yalnızca iyi bağlarla transfer edilebilecektir. Örnek uygulamayı transfer etmesi kamu idaresi için epeyce kıymetlidir ve yaygınlaştırılması için de seferber olunmalıdır. Her şeyden evvel tekrarlanmış kaynak kullanılmasının önüne geçilecektir.
Özel kesimde ise örnek uygulamaların fiyatsız transferi, rekabet ve maliyet nedeniyle imkansıza yakındır. Hiçbir özel kesim kuruluşu hayır hasenat yapmak için geliştirdiği iyi uygulamaları öbür firmalara vermez. Yüklü ölçülerde kaynak harcanarak geliştirilen iyi uygulamaları diğer kurumlara ücretsiz vermek her şeyden evvel kendi ayaklarını bağlamak manasına gelir ki bunların ayakta kalmaları mümkün değildir.
Hal bu türlü iken kamu kurumları ortasındaki iyi uygulama transferlerinin pek yaygın olmadığını hatta bir elin parmaklarını geçmediğini tabir edebiliriz. Halbuki bir kurumun çok büyük kaynaklar harcayarak hayata geçirdiği iyi uygulamalarını öteki bir kuruma transfer etmesi kadar doğal bir şeyin niye uygulanmadığını düşünmemiz gerekiyor. Bilhassa de mahalli yönetimlerin bu bahislerde niye daha faal olmadığını araştırmamız gerekiyor.
Bu bahiste örnek bir uygulamadan da bahsetmemiz gerekiyor. 2009 yılında Toplumsal Güvenlik Kurumu İnsan kaynakları Daire Başkanlığı benchmarking uygulaması başlatarak kamu kurumlarının insan kaynakları üniteleri ortasındaki etkileşimi arttırmıştı. Hatta benchmarking uygulaması sonucunda SGK’ın uygulamaya koyduğu mal beyanı programı Emniyet Genel Müdürlüğüne transfer edilmişti.
Kamu idaresinde Benchmarking uygulaması niye yaygın değil?
Öncelikle kamu kurumlarının yapmış olduğu iyi uygulamaların bilinmesi gerekir ki bunların öbür kurumlara transferi yapılabilsin. Maalesef bu mevzuda şuan prestijiyle otorite bir kurum bulunmamaktadır. Hasebiyle hangi uygulama örnek olarak kabul edilsin ve kamu kurumlarında yaygınlaştırılsın.
Mevzuyu biraz daha ete kemiğe büründürmemiz gerekiyor ki ne demek istediğimiz daha iyi anlaşılsın. Çünkü hedefimiz işi teoriye ve anlamsız tabirlere boğmak değildir.
Birçok kamu kurumunun işçi programı bulunmaktadır. Hatta her kurumun biri birinden çok farklı işçi programlarının bulunduğunu ve her program için de önemli fiyatlara ulaşan kaynak harcandığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Kimi kamu kurumları intibak uygulamalarını dahi bilgisayar programı ile yaparken birden fazla kamu kurumunda manuel yapılmaktadır. Yeniden birtakım kamu kurumları mal beyanlarını online olarak alırken birden fazla kurumun bundan haberi dahi yoktur.
Sanki hangi kamu kurumunun geliştirdiği ve uyguladığı işçi programı daha aktif ve uygulayıcı dostudur? Hangi kamu kurumunun uyguladığı programların başkalarına nazaran daha iyi olduğu bilinmelidir ki iyi programların ek maliyete gereksinim duyulmadan yaygınlaştırılabilmesi sağlanabilsin. Örnekler öteki bahisler için de çoğaltılabilir.
Kamu idaresinde Benchmarking uygulamasını hangi kurum yapacak?
Herhalde kamu idaresinde Benchmarking uygulamasının en kritik ögesi iyi uygulamaları hangi kurumun yapacağı ya da otorite kurumun nasıl belirleneceğidir. Biz mevzuyu işçi özeline indirerek açıklamalara devam edelim.
703 sayılı KHK ile Devlet İşçi Başkanlığını dürüp büküp Çalışma Genel Müdürlüğünün içine yerleştirdik. Hatta bu kurumun işini tek bir genel müdür yardımcısı ile yapılır hale getirdik. Bu haliyle bırakın benchmarking uygulamasının bu Genel Müdürlük tarafından yapılmasını rutin işlerin dahi bu Genel Müdürlükçe yürütülmesi hayli zordur.
Gelelim Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisinin benchmarking uygulaması yapıp yapamayacağına. Bu Kurumun bırakın benchmarking uygulamasını hala meslek kavramının dışına çıkamadığını üzülerek tabir etmek isteriz. Öncelikle bu Kurumun insan kaynaklarının meslek dışında da öbür uygulamalarının olduğunu anlaması ve insan kaynakları konusunda kamu kurum ve kuruluşlarının hangi düşüncelerle karşı karşıya olduğunu öğrenmesi gerekiyor.
Ne yapılmalıdır?
Öncelikle bu alanda kapasitesi olan kurumların yapısal problemlerinin çözülmesi gerekmektedir. Yapısal sorun çözüldükten sonra en az bir daire başkanlığının kamu kurumlarındaki örnek uygulamaların takibi ve yaygınlaştırılması konusunda vazife yapması sağlanmalıdır. Yapısal sorun çözülene kadar hareketsiz mi duracağız? Elbette hayır. En azından kamu kurumlarının insan kaynakları üniteleri takımlar kurarak öteki kurumların insan kaynakları üniteleri ile gündemli toplantılar yapabilir ve karşılıklı bilgi alışverişinde bulunabilir. Mahalli yönetimlerin iyi uygulamalarının yaygınlaştırılması için de ilgili bakanlıkların harekete geçmesi gerekiyor.
Bilinmelidir ki birçok kamu kurumunun insan kaynakları yahut öbür alanlarında çok hoş uygulamaları bulunmaktadır. Bunun için hiçbir ek kaynak kullanılmadan kamu kurumlarının iyi uygulamalarının transfer edilmesi için harekete geçilmelidir. İnanın tahlil bir talimat kadar yakındır. En büyük temennimiz ise bu anlattıklarımızı anlayan birilerinin çıkmasıdır.
Not: Kimileri Ahmet Meşhur’u merak ediyor, kimileri da buldum buldum diye Arşimet üzere göklere sıçrıyor. Keşke Ahmet Meşhur’un kim olduğunun merak edilmesinden fazla sıkıntıların tahlili için yazdıklarına odaklanılmış olsaydı. Maalesef küçük tenkitlerimiz dahi can sıkmaya yetiyor da artıyor. Yaptıklarımızdan ve yapmamız gerekip de yapmadıklarımızdan sorumlu olduğumuzu unutmayalım. Ne olur hesaba çekilmeden evvel kendimizi hesaba çekelim. Yoksa hesap günü çok çetin olacak vesselam.
Memurlar
