Yenişafak Gazetesi zaviye müelliflerinden Ahmet Ünlü bugünkü bucağında kamu işçisi alım sisteminde yapılması gereken ıslahatlar hakkında haber verdi.
Ünlü yazısında:
Sözleşmeli işçi alımında acil tahlil bekleyen meseleler
Daha evvel sözleşmeli işçi alımında yaşanan meseleleri uzun uzun anlatmış ve teklifleri sıralamıştık. Bu bağlamda, sözleşmeli işçi alımıyla ilgili olarak acilen yapılması gerekenleri şu halde sıralayabiliriz;
Kamu Vazifelerine Birinci Kere Atanacaklar İçin Yapılacak Testler Hakkında Umum Yönetmelik, Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Emekçi Alınmasında Uygulanacak Adap ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ve Sözleşmeli Işçi Çalıştırılmasına Ait Esaslar’da eşzamanlı yapılacak bir düzenlemeyle, KPSS puanlarının, yalnızca statü içi değil statüler arasında da bir sefer kullanılabileceği düzenlenmelidir. Bu bağlamda sözleşmeli işçi mevzuatı yamalı bohçaya döndüğü için yine ve çağdaş bir mantıkla ele alınmalıdır.
Burada istisna olup olmayacağına sair ilgili kurumların görüşleri alındıktan sonra karar verilmelidir. İstisnalar, yatırım ve finansman kararnamesinde olduğu üzere mesleğe hususî yarış testiyle girilen takımlar ile unvan değişikliği niteliğindeki atamalar olarak düzenlenebilir. Şayet istisna olacaksa dahi bu istisna lakin 3 yıldan sonra olmalıdır. Yani bir takım yahut konuma atananlar 3 yıl vadeyle tıpkı mekanda çalışmalıdır.
KPSS ile yerleşenler merkezi olarak takip edilememektedir. Bir yerleştirme periyodunda yerleştirildiği halde yaptırım olmadığı için feragat dilekçesi verenler dahi bulunmaktadır. Yani yaptırım yalnızca ahit imzalayanlar için tasdikli olup, bir kuruma yerleşmek bağıt imzalamak mealine gelmemektedir. Tekrar kamu kurum ve kuruluşlarının toplu yerleştirmesi yapılmadığı ve kamu kurumları ÖSYM’ye başka münferit yerleştirme için ilana çıktıkları için bir aday tıpkı KPSS puanıyla birçok kuruma yerleştirilmekte ve yalnızca birine gittiği için de konumlar boş kalarak yerleşemeyen adaylar mağdur olmaktadır. Ayrıyeten, hazırlanan kılavuzlar merkezi olarak denetim edilmediği için de zayıflık içermektedirler.
Bu bağlamda KPSS puanıyla alım yapan tüm kurumlar, alım sonuçlarını Aile, Çalışma ve Çevre Hizmetler Bakanlığı’na bildirmeli ve alımlar öncesinde adayların tıpkı KPSS puanıyla yerleşip yerleşmediği done tabanından otomatik olarak denetim edilerek daha işin başında sistem tarafından engellenmelidir. Yeniden atama yahut mukavele imzalanma değil yalnızca yerleştirme esas alınmalıdır. Bu formda bir sistem kurulması halinde, adaylar “daha sonra bir kuruma geçerim” anlayışıyla hareket etmeyi ve kamu hizmetlerini sekteye uğratmayı bırakacaktır.
Belediyelere alınan sözleşmeli işçi ise hem formül, hem imtihan, hem de mütemadi sorun oluşturması bakımından mutlak surette tahlile kavuşturulması gereken bir bahistir. Belediye yöneticilerince büyük bir takdir hakkı ile alımı yapılan sözleşmeli işçi belediye seçimleri ile adeta diken üstünde oturmaktadır. Belediye liderlerinin değişmesinde ise kıyım yaşanması alışılagelen sıradan bir bahis olmuştur.
Kamu çalışanı alımında acil tahlil bekleyen meseleler
Son devirlerde Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Emekçi Alınmasında Uygulanacak Tarz ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in kapsamının dışına çıkarılan kamu kurumu sayısı giderek artmaktadır.
Her ne kadar yönetmelik kapsamına çıkarılan kurum sayısı artsa da Yönetmelik kapsamı dışındaki personel alımlarında nasıl bir yol izlenmesi gerektiği de açıklanmıştır. Buna nazaran Yönetmelik kapsamı dışında olunsa dahi bu kapsamdaki personel alım ilanlarının Türkiye İş Kurumu’na bildirilmesi mecburiliği bulunuyor. Yeniden bu kapsamda yapılacak personel alımlarına ait ilanların Türkiye İş Kurumu’nun internet sitesinde ve ilgili kamu kurum ve kuruluşunca mütenasip görülen muhabere araçları ile kamuoyuna duyurularak şeffaf bir formda emekçi alınmasını farz tutuyor.
En kıymetli kural olarak ise kamu kurum ve kuruluşlarını personel alımı yaparken hem adil ve şeffaf davranmaya hem de adil ve şeffaf davranma hususunda gerekli önlemleri almaya zarurî tutuyor. Özetle ben yönetmelik kapsamında değilim diye hiçbir kamu kurumunun ilansız ve imtihansız eleman almasının mümkün olmadığı açıkça karar altına alınmıştır. Ama, buna birçok hengam uyulmadığı, İş-Kur’un da gerekli gözetim ve teftişi gereğince yapmadığından imtihansız alım prosedürü yaygınlaşmıştır.
En değerli sıkıntılardan birisi de kura metodu ile personel alım tekniğidir. Buna nazaran ortaöğretim mezunları ile arilik, güvenlik ve himaye, bakım ve onarım hizmetleri için KPSS kaidesi kaldırıldığı için üç yahut beş kişilik emekçi alımı için binlerce kişi kura kuyruklarına girmek zorunda kalmış ve şiddetli bir hayal kırıklığı oluşmaya başlamıştır. Bir taraftan KPSS koşulu kaldırılıp, başka yandan kuradan çıkanları laflı imtihana tabi tutmanın izahını yapmak mümkün değildir. Bu prosedür tek sözle kamu hizmetinde önemli bir nitelik kaybına ve kayırmacılığa yol açacağı için gereksiz tartışmalara sebep olacaktır. Münasebetiyle acilen bu düzenleme kaldırılmalıdır.
Bir de İş-Kur tarafından tedavüle sokulan topluluk yararına çalıştırma kapsamında testsiz emekçi alımları var ki, bu bahsin baştan aşağı masaya yatırılması gerekmektedir. Her ne kadar birçok noktada kura ile alım yapılsa da her yanda birebir tatbik olup olmadığını bilmiyoruz lakin bir müddet sonra bunların da takım talebi ile meydanlara ineceğini söylemek kehanet olmayacaktır.
Memur alımında acil tahlil bekleyen dertler
Birçok kamu kurumu memur alımında “Kamu Hizmetlerine Birinci Kez Atanacaklar İçin Yapılacak Testler Hakkında Umum Yönetmelik” kapsamı dışına çıkmıştır. Bu nedenle KPSS B öbeği takımlara işçi alımında laflı alım usulü getirilmiş ve işin adeta suyu çıkarılmıştır. Laflı alım usulü ile nitelikli işçi seçimi yapılacağı üzere bir savunmanın ne kadar bayatladığı yaşanan süreçte görülmüştür.
Yeniden belediyelerin ısrarları sonucunda KPSS B öbeği takımlara memur alımına laflı test getirilmiştir. Maatteessüf, vilayet şahsi yönetimleri, belediyeler ve bunlara bağlı kuruluşlar ile bunların üyesi olduğu mahalli yönetim birlikleri ve döner varlıklı kuruluşlara birinci kere memur olarak atanacaklara ait yöntem ve esasları düzenleyen 24.12.2019 tarihli ve 30988 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Mahalli Yönetimlere Birinci Kez Atanacaklara Dair Imtihan ve Atama Yönetmeliği’nin bu haliyle ne sistem kurulabilir, ne siyasi atamalar önlenebilir, ne de liyakat merkeze oturtulabilir. Yani yönetmelik bu haliyle yalnızca sinek üretir ve bataklık baki kalır. Bu türlü olunca da her belediye başkanlığı seçiminde birçok işçi diken üstünde ecelini beklemek zorunda kalır.
Ayrıyeten, hoca alımında yaşanan meseleler da acil tahlil bekleyen mevzular arasındadır. Binlerce adayı kelamlı teste sokup da beklentiye sokmak ya da talebelere örnek olacak muallim adaylarını daha kamu hizmetinin giriş kapısında referans peşinde koşturmak gerçek değildir. Yani bu kişileri etik dışı davranışa itelemek gerçek değildir.
Sonuç olarak, acilen bahis bilirkişilerinden oluşan bir komitece yukarıda belirtmiş olduğumuz dertli sahaların sahiden sorun olup olmadığı araştırılarak masaya yatırılması ve tahlil üretilmesi gerekiyor. İnşallah ne demek istediğimizi anlayan birileri çıkar da bir yararımız dokunmuş olur. Aksi takdirde çok geç olacak.
Memurlar
