Yıllar evvel anavatanı Japon Denizi’nden gemilere tutunarak gelen denizsalyangozları, doğal düşmanları da olmadığı için İstanbul Boğazı ve Karadeniz’i mesken tuttu. Uzakdoğu’da besin olarak tüketiliyor kabuğu, kozmetik başta olmak üzere endüstride hammadde olarak kullanılıyor. Ekonomik kıymetleri çok yüksek, toplamak da özgür olunca her gün onlarca tekne denizsalyangozu avı için İstanbul Boğazı’na açılıyor.
Hürriyet’ten Özgür Altuncu’nun haberine nazaran; Latince ismi rapana thomasiana ancak hepimiz onu çocukluğumuzdan, kulağımıza dayadığımızda deniz sesini duyduğumuz kabuk olarak hatırlıyoruz. Türkçe ismiyle denizsalyangozu, Uzakdoğu’da afrodizyak, kanser hastalığının devası ve gençlik iksiri olarak anılıyor. Uzakdoğu mutfağının en sevilen besinlerinden biri. Kabuğu kozmetik başta olmak üzere bir çok kesime hammadde oluyor. Türkiye’de ise pek tüketilmiyor lakin dünyanın dört bir yanına ihraç ediliyor.
Her gün onlarca tekne İstanbul Boğazı’nın serin sularında, denizsalyangozlarının yatak denilen konaklama yerlerinde 20 milyon dolarlık ihracat pastasından hisse alabilmek için duruyor. Kompresöre bağlanmış birer hortumu ağızlarına takan balıkadamlar, elleriyle yakalayıp çuvallara dolduruyor. Raf ömrü derin dondurucuda 540 gün olan salyangozların alıcısı da hazır. Kıyı Güvenlik grupları, teknelerdekilerin ne avladıklarını nizamlı denetim ediyor. Midye avlayanlara ceza kesiliyor, denizsalyangozu avcılığının ise cezası yok.
JAPON DENİZİ’NDEN
Lakin denizsalyangozunun ülkemizde pek de bilinmemesinin değişik bir sebebi var. İstanbul Boğazı ve Karadeniz’i uzunluklu boyunca kaplayan salyangozlar, sıcak denizlerden gelen balon balıkları üzere istilacı bir cins ve anavatanı Japon Denizi. Bilimsel makalelere nazaran, Türkiye karasularında birinci olarak 1953 yılında tespit edildiler. Balıklar üzere çok uzun uzaklıklar kat edemedikleri için, ticaret için İstanbul’u ziyaret eden gemilere yapışarak ya da istikrar tanklarındaki suların içinde geldikleri varsayım ediliyor.
Balıkçılar çuvallara dolduruyor
İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi öğretim üyesi Dr. Taner Yıldız, denizsalyangozlarının öyküsünü şöyle anlattı: “Normalde İstanbul Boğazı’nın doğal tiplerinden değiller. Buraya geldiklerinde onları tehdit edecek düşmanları yoktu ve süratle çoğaldılar. İstanbul Boğazı’nın yerini ve akıntıyla gittikleri Karadeniz’in neredeyse tamamını kapladılar. Ekonomik pahaları çok yüksek. Balıkçılar suya girip çuvallara dolduruyorlar. Bu türlü avlanmanın popülasyon için bir ziyanı yok.
Buradaki tek düşünce dalgıçlar rastgele bir teknik aygıt kullanmıyor. Kompresöre bağlı, pipo ismi verilen bir boruyla dalıyorlar. Vurgun yeme ihtimalleri var. Bu milyon dolarlık bir iktisat. 1980’li yıllardan itibaren Japon Denizi’ndeki salyangoz sayısı iyice azalınca bir araştırmaya girmişler. Nerede bulunur diye ararken Marmara ve Karadeniz’i keşfetmişler. Alıcısı da Uzakdoğu’dan geliyor.”
Memurlar
