İzmir‘de 1990 yılından bu yana sürdürülen Metropolis Antik Kenti hafriyat çalışmalarında birbiriyle ilişkili dört sarnıca ulaşıldı. Hafriyatlarda tespit edilen çok sayıda yemek artığı, hayvan kemiği ve seramik modülleri, M.S. 12. ve 13. yüzyıllarda Metropolis kent halkının beslenme ve tüketim alışkanlıklarına ışık tuttu.
‘Ana Tanrıça Kenti‘ olarak bilinen ve İzmir’in Torbalı ilçesine bağlı Yeniköy ve Özbey mahalleleri ortasında yer alan Metropolis Antik Kenti hafriyat çalışmaları 1990 yılından bu yana devam ediyor.
Tarihi, Geç Neolitik Çağı‘ndaki birinci yerleşim izlerinden Klasik Çağ‘a, Helenistik Çağ‘dan Roma ve Bizans periyotlarına, Beylikler ve Osmanlı tarihine kadar uzanan Metropolis’teki kazılarla yeni anıtsal yapılar gün yüzüne çıkarılıyor.
Bu yıl temmuz ayında başlayan 2020 hafriyat çalışmalarında ise daha evvel antik kentte hiçbir izi olmayan birbiriyle temaslı dört sarnıç, 7 metrelik toprak dolgusunun altında bulundu. Geç Roma Dönemi’nde kentin su gereksinimini karşılamak için kullanıldığı düşünülen sarnıçların neredeyse büsbütün korunmuş durumda bulunmasının periyoda dair değerli bilgi, bulgu ve tarihi yapıtların ortaya çıkarılması açısından büyük ehemmiyet taşıdığı bildirildi.
‘Antik kentin kuşatmalara uzun müddet dayanması için sarnıçlar kentin doruklarına inşa edilmiş’
Hafriyat alanında yapılan çalışmalarda, Metropolis halkının aşağı kentteki su kaynaklarına alternatif olarak kentin en yüksek merkezi olan akropolise bu sarnıçları inşa etmesinin temel nedenlerinden birinin, bilhassa Bizans Çağı’ndaki savunma ihtiyacından kaynaklandığı ve kente gerçekleştirilecek muhtemel bir akın ya da kuşatma esnasında güçlü surlarla çevrili akropolisteki sarnıçların halkın su muhtaçlığını uzun mühlet karşılayacağı için kuşatmaya direnmek ismine hayati bir ehemmiyet taşıdığı ortaya çıktı.
Metropolis akropolisinde bulunan dört sarnıcın 600 ton su kapasitesine sahip olduğu varsayım edilirken, halkın günlük su tüketimi, ziraî faaliyetler ve kamu yapılarının su gereksinimi hesaba katıldığında yan yana dört sarnıcın inşa edilmesine ihtiyaç duyulduğu belirlendi.
‘Çöplüğe dönüştürülen sarnıç periyodun beslenme alışkanlıklarına ışık tutuyor’
Hafriyat alanında yapılan çalışmalarda, M.S. 12. ve 13. yüzyıllarda Metropolis kent halkının, sarnıçları çöplük olarak kullanmaya başladığı tespit edilen çok sayıda yemek artığı, hayvan kemiği ve seramik modüllerinden tespit edildi. Bu alandaki en ağır buluntuların bitkisel ve hayvansal bezemelere sahip sırlı seramikler olduğu kaydedildi.
Sarnıçta tespit edilen hayvan kemikleri üzerinde yapılan incelemeler büyükbaş, küçükbaş ve kümes hayvanlarının ağır olarak tüketildiğini gösterirken, sarnıç yerine atılmış halde bulunan ve sarnıçların inşasından evvel Helenistik periyoda ilişkin olduğu belirlenen mermer mimari kesimler da gün yüzüne çıkarıldı. Bu modüller ortasında dikdörtgen bir sunak ve onurlandırma yazıtı kesimi olduğu tespit edildi.
‘1500 yıl evvel bu bölgede yaşayan insanların hayatına dair yeni bir kapı açmış olmanın heyecanı içindeyiz’
Kültür ve Turizm Bakanlığı‘nın müsaade ve katkılarıyla devam eden, Sabancı Vakfı tarafından da desteklenen 2020 yılı hafriyat çalışmalarının başkanlığını sürdüren Manisa Celal Bayar Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Serdar Aybek ortaya çıkarılan yapılarla ilgili şunları söyledi:
- “Metropolis Antik Kenti’nin 2020 yılı hafriyat çalışmalarıyla bundan 1500 yıl evvel bu bölgede yaşayan insanların hayatına dair yeni bir kapı açmış olmanın heyecanı içindeyiz. Akropoliste yeni keşfedilen dört sarnıç yapısı Metropolis’te antik devirde yaşayan ustaların su mühendisliği alanında ne derece bilgili olduklarını kanıtlıyor.
- Birebir vakitte, sarnıçların akropolisin aşağı yamaçlarındaki tüm yerleşime ve bilhassa de üst hamam yapısına su sağladığını varsayım ediyoruz. Yaklaşık üç katlı bir bina yüksekliğine sahip olan yapılar Metropolis’teki en iyi korunmuş anıtlar olması manasında da büyük değer taşıyor.”
Memurlar
