Sayıştay 8. Dairesi, itfaiye ünitesinde vazifeli tekniker ve mühendislerin, itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışan işçi olmadığını, yardımcı işçi olduğunu, bu nedenle itfaiye ünitesinde çalışan tekniker ve mühendislere bütçe kanunu K cetvelinde öngörülen aylık fazla çalışma fiyatının ödenemeyeceğine karar verdi.
İŞTE SAYIŞTAY KARARI
Sayıştay 8. Dairesinin 2018 yılı 181 karar No, 136 İlam No ve 23/6/2020 tarihli kararı
İtfaiye Dairesi Başkanlığında dayanak işlerini yürütmek için görevlendirilen teknik kökenli işçiye mevzuata ters olarak fazla mesai fiyatı ödenmesi konusuna ait olarak;
2018 Merkezi İdare Bütçesi Kanunu’na ekli K Cetvelinin fazla çalışma ile ilgili III. Kısmında;
“(B) Aylık Maktu Fazla Çalışma Fiyatı
Belediyeler ile bunlara bağlı müstakil bütçeli kamu hukukî kişiliğini haiz kuruluşlarda (iktisadi işletmeler hariç), misyonlarının niteliği gereği 657 sayılı Kanunda belirtilen çalışma müddet ve saatlerine bağlı olmaksızın zabıta ve itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışan çalışana (destek hizmeti yürüten işçi hariç), belediye meclisi kararı ile tespit edilen fiyat, fazla çalışma fiyatı olarak maktuen ödenir. Lakin, bunlara ödenecek aylık fazla çalışma fiyatı en son yapılan resmi nüfus sayımına nazaran belediye nüfusu;
– 10.000’e kadar olanlar için 263 Türk Lirasını,
– 10.001’den 50.000’e kadar olanlar için 282 Türk Lirasını,
– 50.001’den 100.000’e kadar olanlar için 312 Türk Lirasını,
– 100.001’den 250.000’e kadar olanlar için 352 Türk Lirasını,
– 250.001’den 1.000.000’e kadar olanlar için 420 Türk Lirasını,
– 1.000.001’den fazla olanlar için 487 Türk Lirasını,
– Ankara, İstanbul ve İzmir büyükşehir belediyeleri dışındaki öteki büyükşehirlerin belediye hudutları içerisindekiler için 487 Türk Lirasını,
– Ankara, İstanbul ve İzmir büyükşehirler belediye hudutları içerisindekiler için 648 Türk Lirasını, geçemez.
2- Aylık maktu fazla çalışma fiyatı alanlara, her ne isim altında olursa olsun ayrıyeten fazla çalışmaya yönelik olarak ayrıca bir ödeme yapılmaz.
3- Üstteki kararlara nazaran ödenecek aylık maktu fazla çalışma fiyatları;
a) Vazifenin yapılması sırasında yahut misyondan ötürü yaralanma ve sakatlanma hallerinde tedavi müddetince,
b) Bir yılda toplamı 30 günü geçmeyen hastalık müsaadesi müddetlerinde,
c) İtfaiye hizmetlerinde çalışan işçi için misyonun yapılması sırasında yahut vazifeden ötürü hastalanma hallerinde tedavi müddetince,
ç) Yurt içinde yapılacak hizmet içi eğitime katılma ve süreksiz vazifeli olarak bulunma durumlarında, ödenmeye devam olunur.
Başka hallerde ise, fiilen çalışıldığı sürece ve bu mühlet ile orantılı olarak ödenir.”
Denilmektedir.
Belediye İtfaiye Yönetmeliği’nin “Kadro ve Ünvanlar” başlıklı 8’inci hususu:
“Belediye itfaiye teşkilatı işçi takım ve unvanları, Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli Yönetim Birlikleri Norm Takım Prensip ve Standartlarına Ait Temellere nazaran; daire lideri, itfaiye müdürü, itfaiye şube müdürü, itfaiye amiri, itfaiye çavuşu ve itfaiye eri takımları ile öbür takımlardan oluşur.”
Bu Yönetmelik’in “Belediye İtfaiye Yangın Personeli” başlıklı 9’uncu unsuru:
“Belediye itfaiye teşkilatında çalışan itfaiye eri, itfaiye çavuşu, itfaiye amiri, itfaiye şube müdürü, itfaiye müdürü ve itfaiye daire lideri yangın çalışanıdır. Bu işçi, şahsen yangın yerinde bulunmak ve yangına müdahale etmekle sorumlu ve vazifelidir.”
Anılan Yönetmelik’in “İtfaiye Ünite Amirlerinin Görevleri” başlıklı 10 (a) unsuru:
“………a) İtfaiye hizmetleri ile itfaiye dayanak hizmetlerini bir bütün olarak itfaiye stratejileri doğrultusunda planlamak, yönlendirmek, koordine etmek ve denetleyerek hizmetin aktif ve verimli bir halde yürütülmesini sağlamak,………………………..”
Kelam konusu Yönetmelik’in “İtfaiye Erinin Görevleri” başlıklı 13’üncü unsuru:
“İtfaiye eri; yangın söndürme, araç kullanma ve arama-kurtarma, çalışmalarını yerine getirir; itfaiye hizmet binası ve müştemilatının güvenliğini, paklığını, araç-gereç ve teçhizatın bakım ve tamiratı ile haberleşme ve yazışma üzere yürütülmesi gereken öbür iş ve süreçleri yapar.”
Tıpkı Yönetmelik’in “Diğer Personel” başlıklı 14’üncü unsuru ise:
“İtfaiye teşkilatında, hizmetlerin yürütülmesine yardımcı ve takviye olmak üzere norm takıma uygun olarak, itfaiye yangın çalışanı dışında işçi çalıştırılabilir.”
Kararındadır.
Üstte yer verilen mevzuat kararları birlikte değerlendirildiğinde; 2018 Yılı Merkezi İdare Bütçe Kanunu’na ekli K Cetvelinde fazla çalışma fiyatının, itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışan çalışana ödenebileceği, takviye hizmeti yürüten çalışana ödenemeyeceği anlaşılmaktadır. Belediye İtfaiye Yönetmeliği, itfaiye hizmetlerinin sunulması için itfaiye bünyesinde muhakkak bir teşkilat yapısının kurulmasını öngörmüştür. Bu prestijle, Yönetmeliğin 10 (a) unsurunda itfaiye teşkilatının misyonlarının “itfaiye hizmetleri” ve “itfaiye takviye hizmetleri” formunda iki farklı kümede değerlendirildiği görülmektedir. Münasebetiyle Bütçe Kanununa ekli K Cetvelinde söz edilen “itfaiye hizmetleri” ve “destek hizmeti” kavramlarının rasgele ayrıştırılmadığı, kasıtlı olarak bu tıp bir ayrıma gidildiği anlaşılmaktadır.
Ayrıyeten, kelam konusu Yönetmelik’in 9’uncu unsurunda itfaiye teşkilatında çalışan yangın çalışanı “itfaiye eri, itfaiye çavuşu, itfaiye amiri, itfaiye şube müdürü, itfaiye müdürü ve itfaiye daire başkanı” olarak sayılmıştır. Bu işçi, şahsen yangın yerinde bulunmak ve yangına müdahale etmekle sorumlu ve misyonlu kılınmıştır. Yani bu bireyler itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışan işçidir. Şahsen yangın yerinde bulunmak ve yangına müdahale etmekle görevlendirilen kelam konusu çalışanın misyonları Yönetmelik’in 10 ila 13’üncü hususlarında sayılmıştır. Buna karşılık itfaiye teşkilatının bünyesinde, itfaiye hizmetlerinin yürütülmesine “yardımcı” ve “destek” olmak üzere norm takıma uygun olarak, itfaiye “yangın personeli” dışında işçi çalıştırılabileceği, Yönetmelik’in “Diğer Personel” başlıklı 14’üncü unsurunda açıkça vurgulanmıştır. Hasebiyle, Yönetmelik’teki bu düzenlemeden, “tekniker”, “mühendis” vb. unvanlarının, “destek personeli” olarak kabul edilmesi gerektiği açıktır. Zira bu unvanlara Yönetmelik’te itfaiye yangın çalışanı unvanları ortasında yer verilmemiştir. Bu nedenle de, itfaiye hizmetlerinde “tekniker”, “mühendis” vb. unvanlı takviye çalışanının Bütçe Kanunu K Cetveli uyarınca itfaiye maktu fazla mesai fiyatını alması mevzuata terslik teşkil etmektedir.
Yapılan incelemede, ………………………Belediyesinde İtfaiye Dairesi Başkanlığı’nda teknik kökenli ve takviye işleri yürütmek için vazifeli İtfaiye Teknikeri ……………., Makina Mühendisi ………………..,, Jeoloji Mühendisi ……………………….ve Ziraat mühendisi …………………….’na üstte yer alan mevzuata ters olarak fazla mesai ödendiği tespit edilmiştir.
Bu prestijle, İtfaiye Dairesi Başkanlığı’nda dayanak işlerini yürütmek için misyonlu teknik çalışana fazla mesai ödenmesi sonucunda oluşan toplam ………………..TL fiyatındaki kamu ziyanının,
…………………..TL’sinin Harcama Yetkilisi …………………….. ile Gerçekleştirme Vazifelisi (…………………….’e,
……………… TL’sinin Harcama Yetkilisi ……………………………ile Muhasebe Yetkilisi …………………………………..’a
Ortaklaşa ve müteselsilen,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü hususu gereği işleyecek faizleri ile ödettirilmesine oy birliğiyle karar verildi.
Memurlar
