– İstanbul Ticaret Borsası (İSTİB) Lider Yardımcısı İsmet Aral, besin israfının yanlış bir tavrın sonucu olduğunu belirterek, “Tutumunuzu değiştirdiğinizde ve gıdayı israf etmediğinizde öncelikle kendi bütçenize olumlu katkı sağlarsınız. Bu tavır yaygınlaştığında da besin enflasyonunu azaltacak bir tesir doğabilir. Bu tesirin yaklaşık yüzde 5 üzere kıymetli bir oran olacağını öngörüyoruz.” dedi.
Aral, AA muhabirinin besin fiyatları ve İSTİB’in düzenlediği Besin İsrafını Engelleme Projesi hakkındaki sorularını yanıtladı.
Besin israfının önlenmesinin besin enflasyonunu azaltacak bir tesir yaratacağına işaret eden Aral, “Tutumunuzu değiştirdiğinizde ve gıdayı israf etmediğinizde öncelikle kendi bütçenize olumlu katkı sağlarsınız. Bu tavır yaygınlaştığında da besin enflasyonunu azaltacak bir tesir doğabilir. Bu tesirin yaklaşık yüzde 5 üzere değerli bir oran olacağını öngörüyoruz.” biçiminde konuştu.
Değişken besin fiyatlarının birçok sebebi olduğunu kaydeden Aral, “Ancak pandemi sürecinde panik alışverişi dediğimiz alışveriş hali, birçok eserin meskenlerde gereğinden fazla stoklanmasına da sebebiyet verdi. Hasebiyle, süratli değişim gösteren arz ve talep sonucu olarak besin israfı ile karşılaştığımızı söylemek daha hakikat olur.” sözlerini kullandı.
İlgili bakanlıklar ve mahallî idareler ile yaptıkları görüşmeler sonucunda yıllık yaklaşık 14,5 milyon ton besinin çöpe atıldığını tespit ettiklerini belirten Aral, şöyle devam etti:
“Bu atık besinin maddi kıymeti 14,5 milyar dolar civarındadır. Türkiye’nin 2019 yılındaki besin eserlerinin ihracatı 18 milyar dolar olarak gerçekleşti. Yani biz neredeyse ihraç ettiğimiz kadar gıdayı çöpe atıyoruz. Çöpe giden gıdayı engellediğimizde hem arz hem de talep daha istikrarlı hale gelir. Münasebetiyle besin israfı engellendiğinde, fiyatlar üzerinde de olumlu bir tesir görebileceğimizi söylemek mümkün.”
– “Küresel seviyede efor gerekiyor”
Dünya genelindeki besin kaybı ve israfının sırf dörtte birinin önlenmesiyle, açlık çeken 830 milyon insanın beslenebileceğine değinen Aral, “Bu mevzuda yapılacak her çalışma kelebek tesiri ile dünyanın rastgele bir yerinde açlıktan ölmek üzere olan bir insanı yaşama döndürebilir. Besin kayıp ve israfı global bir sorun ve bu nedenle tahlili, ulusal, bölgesel ve global seviyede efor gerektiriyor.” dedi.
Aral, besinleri, kaynakları ve ekonomiyi israf etmemek için alışveriş ve pişirme prosedürlerini değiştirmek ve geri dönüşüm şuuru kazanmanın değerine işaret ederek, bunu sağlamak için besin israfının gündemde kalmasını sağlamak gerektiğini belirtti.
Lokanta, restoran, otel, hastane ve perakende satış noktalarında israfı azaltıcı önlemler almanın öncelikli tedbir olması gerektiğine dikkati çeken Aral, “Gıda israfının sonuçlarını göstermek ve tüketiciyi bilgilendirmek bahsin bir cephesi. Bunun yanında bağış ya da hibe üzere metotlarla, besin fazlası da gereksinim sahiplerine ulaştırılabilir. Tavsiye edilen tüketim tarihi geçmiş fakat kullanılabilir durumdaki eserler besin bankalarına bağışlanabilir.” diye konuştu.
Pandemi devrinde toplumsal medyada daha uzun vakit geçirildiğini belirten Aral, “İSTİB olarak, toplumsal medya kanallarımızda profesyonellerden dayanak alarak, besin israfını tedbire tekniklerini, alışveriş yaparken dikkat edilmesi gerekenleri, besinlerin saklama şartlarına yönelik bilgileri paylaşıyoruz. Elbette bu şuurun yerleşmesi için uzun soluklu bir çalışma gerekiyor.” sözlerini kullandı.
– Besin İsrafını Engelleme Proje Müsabakası’nda toplam 65 bin lira ödül
İSTİB’in Besin İsrafını Engelleme Projesi kapsamında, bilinçlendirme çalışmalarıyla yetinmediğini aktaran Aral, “Aynı vakitte tüm bireyleri ve kurumları besin israfı konusunda çalışmalar yapma konusunda cesaretlendirerek, şuurlu tüketici kültürünün topluma yerleştirilmesine katkı sağlamayı amaçlıyoruz. Sürdürülebilir bir dünya için besinin çöp olmaması gerektiğine dair toplumsal bir şuur oluşturmayı hedefliyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Medyada ve toplumsal medyada kamu spotları ve yayınlarla bilinçlendirme çalışmalarının sürdüğünü söyleyen Aral, şunları kaydetti:
“Çoğu üyemiz olan, lokanta, kafe, restoran, yemekhane ve oteller üzere toplu tüketim yerlerinde de besin israfına yönelik bilinçlendirme çalışmaları yapmaya başlayacağız. Besin bağışı yapılmasını kolaylaştırıcı mevzuat çalışmaları yapıyoruz. Perakende dalında besin iadelerini azaltacak eğitimlerin ve düzenlemelerin hazırlanması için çabalıyoruz. Sıfır Atık Yönetmeliği çerçevesinde, besin işletmelerindeki israfı ortadan kaldırmayı hedefleyen eğitimler düzenliyoruz. Besin atıklarının Etraf Bakanlığı tarafından bir sistem üzerine kayıt edilerek ölçülmesi üzere farklı başlıklarda da çalışmalarımız var.”
Aral, “Gıda İsrafını Engelleme Proje Yarışması” ile de üniversite öğrencilerinin besin israfının engellenmesine katkıda bulunacak projelerine toplam 65 bin lira ödül vereceklerini, Türkiye genelinden üniversitelilerin katılabildiği müsabakaya gelen çok sayıda proje ve müracaatların sürdüğünü lisana getirdi.
Kelam konusu proje ile orta vadede besin israfının en az 2-3 milyar dolar azalmasına katkı sağlayacaklarına inandıklarını belirten Aral, “Aynı vakitte, besin bankacılığının yaygınlaşmasına öncülük ederek kurtarılmış besinin muhtaçlık sahiplerine direkt ulaşmasını sağlamak istiyoruz. Tüm bu gayelere ulaşmak için uzun soluklu bir gayret gerektiğinin farkındayız. Bu nedenle adım adım ve kararlılıkla çalışmalarımızı sürdüreceğiz.” biçiminde konuştu.
Memurlar
