Dünya genelinde besine erişimin yanında israf da kıymetli bir sorun. Bilhassa pandemi ve kuraklık tesiriyle ehemmiyeti daha iyi anlaşılan besinde kaybı azaltmak için çeşitli farkındalık çalışmaları yürütülüyor. Besin İsrafını Engelleme Projesi’yle son bir buçuk yılda bir dizi aktiflik düzenleyen İstanbul Ticaret Borsasının (İSTİB) İdare Şurası Lider Yardımcısı İsmet Aral, besin kaybı ve israfının yalnızca dörtte biri bile engellense dünyada 830 milyon açlık çeken insanın beslenmesi için eş kıymet bir varlık ortaya çıktığını tabir ediyor. Aral, “Dünya genelinde bunun maddi bedelini Birleşmiş Milletler 1,2 trilyon dolar olarak tabir ediyor. Bu 1,6 milyar ton kadar bir besin ölçüsü. Bu kadar büyük bir ölçü besin, üç tane Türkiye yüz ölçümü kadar tarladan çıkan hasat demektir. İşin en makûs tarafı ise; israf olan besinin yüzde 40’ı hala yenilebilir olan besinler. Meskendeki tabağınızı göz önüne getirdiğinizde üçte birini çöpe attığınızı hayal edin. Hem aile bütçesine hem ülke iktisadına zarar” değerlendirmesini yaptı.
YILDA 14,5 MİLYAR DOLAR
İsrafın enflasyona da direkt ve endirekt tesirleri olduğunu belirten Aral, “Bunu da yaklaşık olarak yüzde 5 olarak görebiliyoruz” dedi. Türkiye’de yılda 33 milyon ton çöp toplandığını ve bunun yüzde 48’inin organik atık olduğunu tabir eden Aral, “Toplanan atıkların 14,5 milyon tonunun besin atıkları olduğu, maddi bedelinin 14,5 milyar dolara tekabül ettiği varsayım edilmektedir. Ülkemizin yıllık ziraî besin ihracatı yaklaşık 18 milyar dolar olduğu göz önünde bulundurulduğunda nerdeyse ihracatımız kadar gıdayı israf ettiğimiz görülmektedir” diye konuştu. Bahse ait çeşitli anketler yaptıklarını söz eden Aral, şöyle devam etti: Bizler toplum olarak nimetin kutsal olduğunu, yere düşen ekmeği yerden kaldırıp öpüp başımıza koyduktan sonra ayırdığımızı bundan ötürü da israfın daha az olduğunu düşünüyorduk. Fakat gerçekler ve sayılar bunun tam karşıtını gösteriyor. Türkiye’deki besin israfı sayıları batı ile paralel. Maalesef bundan her kesim sorumlu.
TORUNLARIMIZ AÇLIKLA KARŞI KARŞIYA KALABİLİR
İsmet Aral, “Bugün 7,7 milyar olan dünya nüfusunun 2050 yılında 9,8 milyara ulaşacağı kestirim edilmektedir. Artan nüfusun muhtaçlıklarını karşılayabilmek için global besin üretiminin 2050 yılına kadar yüzde 60 artırılması gerektiği hesaplanıyor. Dünya tarım toprakları bu müddet zarfında yüzde 60 artmayacağı yahut randımanın doğal yollarla artmayacağını göz önünde bulundurursak ivedilikle besin israfının önüne geçmemiz gerektiğini söyleyebiliriz. Bugün bu hareketi yapmazsak torunlarımız açlık ile karşı karşıya kalabilir. Bunun için de biz İSTİB olarak kalıcı ve sürdürülebilir siyasetler ile önlenebileceğini düşünüyoruz” sözlerini kullandı.
HEM ÜRETİRKEN HEM TÜKETİRKEN ZİYAN EDİYORUZ
Su israfı konusunda tüketicilerin dörtte birinin farkındalığının yahut hassaslığının olmadığını belirten İsmet Aral, şöyle konuştu: Devlet Su İşleri datalarına nazaran Türkiye’de yıllık toplam 57 milyar metreküp su tüketiliyor. Bunun yüzde 77’si sulamada kullanılıyor. Kalan yüzde 23’ü içme-kullanma suyu ve sanayi suyu muhtaçlıklarının karşılanmasında kullanılıyor. Uzmanlar konutta kullanılan suyun yaklaşık yüzde 15 civarında olduğunu ve yapılacak en sıkı tasarrufla fakat yüzde 2 tasarruf sağlanabileceğini vurguluyor. Bunun yanında asıl aktif tahlilin suyun dörtte üçünün sarf edildiği tarım alanında tasarruf ile sağlanabileceği belirtiliyor. Ziraî sulamada en büyük israf, çiftçinin klâsik tarzda suyu tarlanın içine denetimsiz bir biçimde ve çok akıttığı yüzey sulaması olarak gösteriliyor. Yani hem üretirken hem de tüketirken suyu israf ediyoruz, ürettiğimiz gıdayı da israf ediyoruz. Buna radikal bir tahlil oluşturmazsak sonuçların altından kalkamaz hale gelebiliriz.
OLUMLU DÖNÜŞLER ALDIK
İSTİB olarak son bir buçuk yılda besin israfı konusuna her kurum yahut kuruluştan çok olumlu dönüşler aldıklarını tabir eden İsmet Aral, “Toplumda farkındalık oluşturmayı, israfın azaltılmasına katkı sağlamayı, ülkemizde besin israfının boyutlarını ortaya çıkartmayı, besin bankacılığını yaygınlaştırmayı, bunlar ile ilgili mevzuat çalışmaları hazırlayıp ilgililere sunmayı, gıdayı israf olmadan muhtaçlık sahiplerine ulaştırmayı, bahis hakkındaki eğitim çalışmalarına dayanak vermeyi planladık” halinde konuştu.
BAŞKAN ÇELİK
Memurlar
