Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii (SSB) Lideri İsmail Demir, daha evvel ‘F-35 Programı’ndan hiçbir ülke tek taraflı çıkartılamaz’ dediklerini hatırlattı ve ABD’den aldıkları son mektubun kendilerini haklı çıkardığını bildirdi.
İktisat Muhabirleri Derneğinden yapılan yazılı açıklamaya nazaran Demir, Derneğin idare konseyi üyeleriyle bir ortaya geldi.
Burada, F-35 Programı’na ait değerlendirmelerde bulunan Demir, şu sözleri kullandı:
“F-35 Programı’ndan çıkartılma ve F-35’lerimizin bir kısmının verilmemesi bahislerinin bir türel yeri var, mutabakat zaptına dayalı bir iştirak var. Biz bu imzalanan metin çerçevesinde rastgele bir ortağın, ana ülke olsa bile öbür bir ortağı ‘çıkarttım’ demekle çıkartamayacağını söyledik. Zira bu metne nazaran, rastgele bir ortağın buradan çıkartılması lakin bütün ortakların oy birliğiyle olur yahut kendisi çekilir. Bunun hiçbirisi gerçekleşmediği halde ‘Türkiye’yi çıkarttım’ açıklamalarının bir türel yeri yoktur.
Geçen ay yazılan bir mektupta da ABD’liler bunu bir nevi itiraf etmiş oldular, zira söylediklerine nazaran bu mutabakat zaptı çerçevesinden kendileri çekildiklerini, başka bir mutabakat zaptı ile işe devam edeceklerini bildiriyorlar. Bu ne demek? ‘Biz bu kurduğumuz tablodan birisini çıkartamayacağımızı anladık, onun için biz bu masadan kalkalım, öteki işimize gelenleri de alalım fakat öbür metin askıda kalsın. ‘Yani ‘hukuki olarak kararsız olamasa da pratik olarak kararsız kalsın’ manasında bir adıma gidildi. ‘F-35 Programı’ndan hiçbir ülke tek taraflı çıkartılamaz’ demiştik. ABD’nin son mektubu bizi haklı çıkardı.”
– “Konuşmazsan hiçbir şeyi çözemezsin”
Demir, öbür yandan da bu bahisle ilgili temas ve diyalogların sürdürülmesi iradesi bulunduğunu belirterek şu bilgileri verdi:
“Şimdiye kadar bahisle ilgili yalnızca ‘biz yaptık oldu’ deyip basına verdikleri demeçlerle bu işi yürütürken, görüşme taleplerimizle ilgili bir suskunluk varken, böylelikle bir görüşme zinciri açılmış olacak. Sonucunda de bu iştirak çerçevesinde, uçaklarımızla ilgili oluşan haklarımızın zayi olmaması, hukuk temelli bir yaklaşımla müttefiklik ruhuna da muhalif olmayacak formda bir tahlil bulunmasıyla ilgili diyalog süreci başlayacak. ‘Anlaşma çerçevesinde bir uyuşmazlık olması durumunda öncelikle tarafların kendi ortalarında bunu çözümlemesi’ üzere bir cümle var. Onun dışında de diğer bir cümle yok. Onun için de şimdiye kadar tarafların kendi ortalarında konuşmasıyla ilgili de bir taban oluşturulmamıştı, artık bu taban en azından açılmış oldu. Umulur ki yani hakkaniyet ölçülerinde bir taraf muhakkak bir katkı yapmış, o katkının karşılığında oluşturulması gereken pahalar var, bunu oluşturmaya başlamışken bu yarıda kesilmiş. Bunun müzakeresi yapılır, bu kıymetten ne kadar istifade edildi, zira bu ölçünün bir kısmı ortak olmak için verilen, bir kısmı uçaklara bedel olarak verilen, bu ikisi kendi içinde başka yerlerde tartışılabilir fakat sürece başladıktan sonra bunun sonucu görülecek.
Beklentimiz o ki yeniden işte müttefiklik ruhu, ittifak ruhu içinde birbirleriyle ilgileri olmuş ve olacak iki müttefikin belli bir adil ölçüde bu sıkıntıyı çözümlemeleri beklenir. Konuşmazsan hiçbir şeyi çözemezsin, bir yandan konuşmamız başlamış oldu.”
Demir, Ulusal Muharip Uçak Projesi’ne bütün güçleriyle yükleneceklerini vurgulayarak, “Bunu en kısa vakitte hayata geçirmek üzere çalışacağız fakat doğal bu karşılığı verdiğimizde de bunu bir hayalperest vizyon olarak kullanmak da istemiyoruz. Sıkıntının zorluğunu ben her ortamda vurguluyorum. Bunu mazeret üretmek için değil ne kadar çok çalışmamız, ne kadar bu işi sıkı tutmamız gerektiğini vurgulamak açısından söylüyorum. Ayrıyeten süreç içinde her değiştirme sürecinde olduğu üzere işte denemeler olacak, testler olacak. Sürecin kendi içinde safha safha bir geçiş olacağının hatırlanmasını istiyorum. Ülkemizin gereksinimini karşılayacak önlemleri alacağız, tıpkı vakitte elimizdeki uçakların modernizasyon süreçleri bir yandan devam edecek.” tabirlerini kullandı.
– “SİPER’i 2023 bitmeden devreye alırız diyoruz”
Yüksek irtifa hava savunma sistemi SİPER ile ilgili de bilgi veren Demir, hava savunmanın katmanlı bir yapı olduğunu belirtti. Demir, “Kamuoyunun SİPER beklentisini anlıyoruz fakat ona giden yolda birtakım adımlar var. SİPER’in kendi menzili ve tedbire kabiliyeti var fakat o kabiliyette bir sistemi kurduğunuzda bile hiç ummadığınız yerden çok fazla atak alıp ziyan görebilirsiniz.” değerlendirmesinde bulundu.
Demir, son vakitlerde dünyada bilhassa çeşitli büyüklük, ebat, çap ve sayıda drone ve İHA akınlarının tesirli olduğuna dikkati çekerek şunları kaydetti:
“Onun için katmanlı yapının ögelerini tek tek devreye almak durumundasınız. Üç sene evvel yerli olarak çabucak hiçbir savunma sistemimiz yokken, evvel alt katman olarak ‘Korkut’ devreye girdi. Geçen yıl hem omuzdan hem araçtan atılan 4 kilometre irtifa ve 8 kilometre menzile kadar tesirli ‘Sungur’u hizmete aldık. Ardından irtifa ve menzilini artırarak ‘Hisar-A+’ diye isimlendirdiğimiz sistem devreye girdi. Geçtiğimiz günlerde bu sistemin otonom konfigürasyonunun atışını yaptık. Yani insan müdahalesi olmadan sistem gelen tehdidi görüyor, harekete geçiyor ve vuruyor, bu da kıymetli bir kabiliyet.
Onun üzerine ‘Hisar O+’yı geliştirdik. Bunda da 10 kilometrenin üzerinde bir irtifa, 25 kilometre civarında bir menzile ulaşacağız. Ondan sonra yüksek irtifa hava savunma sistemimiz SİPER’den evvel, bir orta eser beklentimiz var. 100 kilometreye kadar tesirli menzil ve 20 kilometrenin üzerinde bir irtifa ile gündeme gelecek. Ondan sonra da SİPER gelecek. Yani bu basamakları teker teker çıktığımız bir seyahat. Sistemin parametreleri birbirinin üzerine koyarak gidiyor, birinden öğrendiğinizi başkasında uyguluyorsunuz. O açıdan da bu kademelendirmeye dikkat çekmek istedim. SİPER’i de 2023 bitmeden devreye alırız diyoruz.”
– “Üçlü bir savunma sistemi geliştiriyoruz, hizmete vermeye az kaldı”
Demir, Türkiye’nin lazer, elektromanyetik silah sistemleri, yapay zeka üzere kritik teknolojilerde geldiği son duruma ait şu değerlendirmelerde bulundu:
“Elektromanyetik silah ve lazer silah üzere silahların hangi ölçekte nerede kullanılacağıyla ilgili kullanım haritası çıkartmak lazım lakin bizim önceliğimiz evvel teknolojisini oluşturmak, çeşitli düzeylerde silahların yavaş yavaş denenmesine başlamak. Mesela, lazer silahıyla ilgili aşikâr bir basamaktayız. Bir kara platformu üzerinde bilhassa drone ataklarını önlemek için bir tanesi lazer olmak üzere üçlü bir savunma sistemi geliştiriyoruz, hizmete vermeye az kaldı.
Daha büyük platformlar için mesela bir gemiye yerleştirmek üzere çalışmalar gündemde olabilir. Birkaç kuruluşumuz aşikâr alanları paylaşarak, bazen de iş birliği yaparak bu mevzuyu devam ettiriyor, safha safha gelişecek bir husus bu. Yapay zekada Ar-Ge bazlı yahut eser bazlı konularımız var, alanda entegre edilmiş bir yapının yönetilmesinde kullanıldığını göreceğiz.”
Demir, nitelikli insan kaynağı ve mesleksel eğitim için yapılan çalışmalara da değinerek, insan kaynakları envanteri oluşturduklarını bildirdi. Mesleksel eğitimi destekleme konusunda Ulusal Eğitim Bakanlığı ile çok yakın bağlantı içinde olduklarını belirten Demir, şunları söz etti:
“Kaliteli mesleksel eğitim yeterliliğine sahip eleman konusu bizim için çok kıymetli. Bir taraftan ehil yetenekli mühendisler, tahminen yüksek lisanslı ve doktoralı elemanlara muhtaçlık varken; öteki taraftan da teknik düzeyde bilgisi ve marifeti iyi olan elemanlara muhtaçlık var. Şirketlerimizin bir kısmı teknik lise kurdu yahut birtakım teknik lise ve yüksekokullara hamilik yapmakta. Bunu genişleterek devam edeceğiz.
Bu hamiliğin şu değeri var; bahsin sahibi olarak bu hususa özel ilgi gösterdiğinizi ve kaynak ayırdığınızı masaya koyarsanız Ulusal Eğitim Bakanlığı da bu hususta son derece makul ve iş birlikçi olarak önümüzü açıyor. O açıdan bizler bağlantı kurulacak okulların altyapısıyla, eğitim düzeyleriyle ilgili gerekli işleri yaparken, yani gerek atölye kurmak gerek öğrencilere el marifeti kazandırmak gerek öğretmenlerini eğitmek üzere bahislerde dayanak verirken onlara staj ve iş imkanlarıyla ilgili bir yol haritası da çizdirmiş oluyoruz.
Burada da alışılmış çok sayıda lise ve meslek yüksekokulunun hepsine birden tıpkı yaklaşımda bulunmanız çok sıkıntı. Bazen coğrafik yakınlık, bazen alan yakınlığıyla birlikte bu yetkinliği geliştirmeye çalışıyoruz. Bunların yanında Vizyoner Genç, Savunma Sanayii Akademi ve Roboik üzere platformlarla bu alana ilgi duyan lise ve üniversite çağındaki gençlerimize yönelik çalışmalar yapıyoruz. Paydaşı olduğumuz TEKNOFEST ile gençlerimizdeki ulusal teknoloji atağı şuurunun artmasına takviye oluyoruz.”
Memurlar
