Türkiye’de bulunduğu yer sorulduğunda en çok zorlanılan hakkında en az bilgi sahibi olunan kent olan Bayburt’un en hoş yanlarını size anlatmak için rotamızı oraya çevirdik. Karadeniz bölgesinin Doğu Karadeniz kısmında yer alan Bayburt İpek Yolu’nun geçtiği kıymetli kentlerden biri olarak tarihte yerini almış. Günümüzde yeteri kadar araştırma ve hafriyat çalışmasına bahis olmaması sebebiyle tarihî kıymeti bir türlü ön plana çıkamamış. Birçok bölgesinde tarihi kesimlerin olduğu belirli olsa da şimdi hak ettiği yere gelememekte. Artık sizlere Çoruh ırmağının hayat verdiği Bayburt ilinin birtakım hoş noktalarından bahsedelim.
BAYBURT’TA GEZİLECEK YERLER
Bayburt kent merkezinden evvel sizlere birinci olarak kentin etrafındaki kimi hoş noktalardan bahsedeceğiz. Sizlere de günü uzaklarda geçirip gün batımını kent merkezinde Bayburt Kalesi’nde geçirmenizi tavsiye ediyoruz.
BAKSI MÜZESİ
Bu müze Prof. Dr. Hüsamettin Koçan’ın hayali olarak kalmaması için büyük bir gayret sarf edilerek inşa edilmiş. Müzenin öyküsü ise şöyle. Koçan, Bayburt’ta çalışan babasının her gün işten gelişini köylerinin bu doruğuna çıkıp izlermiş. Kente 45 arada bulunan köye babası yaklaşınca uzaklardan görülmeye başlarmış. Bu nokta onun için daima özel kalmış. Daha sonraları Üniversite 3. Sınıfta mühendislik okurken hoş sanatlara ilgisinin onu ne kadar büyülediğini daha da farketmiş ve bu hususta bir adım atmak istemiş. Babasının yanına utana sıkıla gidip aslında bu alanda ilerlemek istediğini açıklamış. Beklemediği bir formda babası da bunu takdir edip onaylamış. Akabinde Koçan’ın sanat serüveni başlamış.
Günümüze kadar birçok sanat yapıtı meydana üstadın öbür sanatkarların da takviyesini alarak kurduğu bu müze Anadolunun hiç bilinmeyen bu köyünde böylece yükselmiş. Eski ismi Baksı olan Bayraktar köyünün üzerinde bir sanat abidesi meydana gelmiş. Yılın birçok devrinde farklı stantlar yapılsa da şu an içinde bulunan stant sahiden de herkese hitap eden bir bütün oluşturuyor. “Aşina” standı her vakit etrafımızda gördüğümüz yöresel gereçleri sanatsal üslup ile tekrar ele alıp farklı bir ahenge dönüşmesini bizlere sunuyor.
Müzenin içerisinde birçok stant alanı bulunuyor. Fotoğraftan, heykele, fütüristik dizaynlardan biblolara ve hatta halılara kadar uzanan geniş bir perspektif sizleri Baksı Müzesinde bekliyor. Şayet bu bölgenin büyüsü sizleri de etkilerse diye konaklamak için de alternatifleriniz bulunuyor. Ferdî yahut küme formunda konaklama yapabilmeniz için yöresel dizayn ile modernizmi buluşturan konuk konutlarında yahut özel odalarda burada konaklayabilirsiniz. Biz her ne kadar yaz vakti görmüş olsak da en hoş vaktinin ilkbahar ve kış periyodu olduğu söyleniyor. Bizden de söylemesi.
Giriş fiyatı kişi başı 15 lira. En 10 kişilik küme ile gelinirse 10 lira. Öğrenci bileti ise 6 lira.
AYDINTEPE YERALTI KENTİ
Bu yeraltı kenti Bayburt kent merkezine 18 km uzaklıkta bulunan Aydıntepe ilçesinde yer alıyor. Şayet daha evvel bir yeraltı kentine gittiyseniz girişi sizi biraz şaşırtabilir. Yeraltı kentine bir çay bahçesinin içerisinden giriyorsunuz. Köşede kalmış eski bir tabela da sizleri buyur ediyor.
Yeraltı kentinin tarihi yaklaşık 3000 yıl kadar geriye gidiyor. Yeraltı kentinin asıl kullananları ise Roma zulmünden kaçan birinci Hristiyanlar oluyor. Anadolu’daki birçok yeraltı kenti üzere burasıda bilinmeyen bir ömür alanı halinde kullanılıyor. İçerisinin uzunluğu yaklaşık 1.5 km kadar devam ediyor. Birkaç yol ayrımı olsa da genel olarak hepsi tıpkı noktaya çıkıyor. Yeraltı kentinin içerisinde büyüklü küçüklü odalar bulunuyor. Hepsi birbirine bir halde bağlanıyor. Birtakım noktalarda su biriktirme kısımları dahi var. Ayrıyeten içerideki oksijen düzeyi de havalandırma sayesinde hiç değişmiyor.
Değişmeyen bir öbür şey ise sıcaklık. Yeraltı kentinin her noktası ortalama 17 derece civarında bir sıcaklığa sahip. Yaz vakti için içeride üşüyebilirsiniz. Bir uçtan bir uca gitmeniz yaklaşık olarak 20 dakika sürüyor. Çıktığınızda ise oldukça bir yol katedip ilçenin altından geçtiğinizi fark ediyorsunuz.
Yeraltı kenti giriş fiyatı sivil 5 lira, öğrenci 2.5 lira.
EHRAM DOKUMA ATÖLYESİ
Ehram, Bayburtluların lokal giysisinin ismi oluyor. Etraf vilayetler olan Erzincan ve Erzurumda da klasik olarak dokunup giyiliyor. Bayburtlu bayanlar dış giysisi olan olan “Ehram” koyun yününden yapılıyor. Yünler Çoruh ırmağında yıkandıktan sonra “teşi” denen alet ile ayrılıp ve dokumaya uygun hale getiriliyormuş. Sonrasında hazırlanan çözgü ile dokuma tezgahına yerleştirilip işlenecek hale getirilirmiş. Bir ehram bir kilo yünden yaklaşık 55 günde yapılabiliyormuş. Uzunluğu 4 metrekareyi bulan bu örtülerin ustaları da her geçen gün azalıyor.
Bu kültürü Bayburtta, kendisi birebir vakitte Kültür Bakanlığı sanatkarı olan Sevim Ataner devam ettirmeye çalışıyormuş. 12 yaşında bu sanatı öğrenmeye başlayan Sevim Ataner kendi imkanları ile açtığı atölyesinde 40 yıldır ehram dokumaya devam ediyor. Bu giysinin ise muhakkak bir mevsimi yok. Görünüşü kışlık üzere görünse de her mevsim giyilmekte.
Ehram atölyesi tıpkı vakitte eski Bayburt konutlarının iç dizaynında düzenlenmiş olup klâsik bedellerin bir ortada sunulması da böylece gösterilmek istenmiş. Atölye içerisinde turizme yönelik olarak şal, atkı, eşarp, kravat, kese, yelek üzere birçok dokuma eserde ikramlık eşya olarak satılmakta. Sizlerde Bayburt’u daha yakından tanımak isterseniz atölyeye kesinlikle uğramalısınız. Atölye kaleye çıkan yol üzerinde sol tarafınızda bulunmakta.
BAYBURT KALESİ
Türkiye’nin en hoş restore edilmiş kalelerinden biri de elbet Bayburt Kalesi. Kuzeyinden Çoruh Irmağı akan kalenin güney yüzünde ise Bayburt kent merkezi bulunuyor. Irmak merkezin içinden geçip kalenin etrafından kıvrılarak yoluna devam ediyor. Görünümü nitekim de harika olduğu için buraya gün batımında gelmenizi öneriyoruz.
Kale Bizans periyodunda ağır olarak kullanılmış olsa da Bizanslılar ele geçirmeden evvel birinci olarak kimin yaptığı aşikâr değilmiş. Kestirimi olarak yapılış tarihi ise 2000 yıl kadar önceye gitmekte imiş. Kalenin iç kısmında ağır yaşama ilişkin izler görülmekte. Tarihte de birçok seyyahın uğradığı ve yapıtlarında bahsettiği kale ömrü pek hareketli imiş. Eski ismi “Pepert” olan Bayburt güneyden kuzeye geçiş noktasında İpek Yolu’nun uğrak noktalarından biri olmuş. Sırtında yaklaşık 2000 yılı taşıyan kaleyi ve Bayburtu kesinlikle görmeye gelmelisiniz.
Bayburt’ta gezilecek öteki yerler ise ;
– Korgan Köprüsü
– Sırakayalar Şelalesi
– Çımağıl Mağarası
BAYBURT’NE YENİR?
Bayburt’un kendine has mutfağı genel olarak Karadeniz bölgesi özelliği gösteriyor. Lahana yüklü bu mutfaktan olan yemeklerin tadına bakabileceğiniz yöresel bir restoran ne yazık ki bulunmuyor. Genel olarak konutlarda yapılan bu lezzetleri öteki türlü tatmanız oldukça sıkıntı. Dışarıda yiyebileceğiniz tek şey ise “Kete”. Genel olarak kuru ve sade versiyonu yapılan kete tek başına yenildiğinde pek de lezzeti olmayan bir hamurişi. Ketenin, içli yapılan türleride mevcut olsa da yeniden bunu bulmanız oldukça güç.
BAYBURT’TA NEREDE KALINIR?
Bayburt’ta konaklamak için kamu tesisleri dışında 5 otel daha bulunuyor. Gecelik ortalama 100 ile 300 lira ortasında fiyatlandırmaları değişmekte. Şayet uzun vadeli konaklama planınız varsa da kentte hayli fazla sayıda apart bulunuyor. Kentin merkezindeki bu apartları günlük makul fiyatlara kiralayabiliyorsunuz. Baksı Müzesi başlığı altında bahsettiğimiz üzere yeniden müzenin kendi bünyesinden bulunan huzur garantili noktada da konaklama yapabiliyorsunuz.
BAYBURT’A NASIL GİDİLİR?
Bayburt’a 2023’e kadar ne yazık ki karayolu dışında bir ulaşım yok. Gümüşhane ile Bayburt ortasında 2023 yılında bitirilmesi planlanan bir havalimanı mevcut. Ancak şu an için havayolunu tercih edecek olanların 1.5 saat aralıktaki Erzincan, 2 saat aradaki Erzurum ya da ‘.5 saat aradaki Trabzon havalimanını tercih etmesi gerekiyor. Bunun dışında sadece otobüs seferleri ile Bayburt’a ulaşım sağlayabiliyorsunuz. Genel olarak ortada kalmış bir kent olan Bayburt’a ise bilhassa gitmeniz gerekmekte. Rastgele bir ana yol güzergahının üzerinde bulunmayan Bayburt’un kimi merkezlere olan uzaklıkları ise şöyle ;
– Erzurum 125 km
– Trabzon 140 km
– Samsun 460 km
– Ankara 780 km
– İstanbul 1125 km
– Diyarbakır 440 km
Memurlar