İstanbul Medipol Üniversitesi Muhabere Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ali Büyükaslan, “Instagram ya da Facebook’taki bir metni ya da imgeyi anlık tüketen insan acilen bir öteki anlık tüketeceği kaynağa yönelmektedir zira insan artık farkında olsa da olmasa da ‘anlık yaşamaya’ başlamıştır. .” dedi.
İnternet ve cep telefonlarının hayatımıza girmesi ile haberin çok süratli aktığı bir çağda yaşıyoruz. Kullanıcıların önüne her gün dünya ve devlet gündemini ilgilendiren anlık haberlerden arkadaşlarının yaptığı sefalı paylaşımlara kadar sayısız haber, görsel ve medya paylaşımı düşüyor.
Twitter, Snapchat, TikTok ve Instagram’ın kısa metin ve kısa görüntü siyasetleri ile birlikte ise bireylerin daha kısa müddette daha çok haber alma alışkanlıkları da arttı. Kişilerin uzun görüntü ve uzun metinlere olan tahammül seviyesindeki düşüş araştırmalara da yansıyor. Microsoft tarafından 2015 yılında yapılan bir araştırmaya nazaran, cep telefonunun tasarrufunun artması ile birlikte kişilerin dikkat müddeti 8 saniyeye kadar düşmüş durumda.
AA muhabirinin Amerikalı müellif Neil Postman’ın “Televizyon Öldüren Eğlence” kitabından derlediği haberlere nazaran ise Amerika Birleşik Devletleri’nde seçmenler 1854 yılında Amerikan lider adayları Stephen A. Douglas ile Abraham Lincoln arasında gerçekleşen başkanlık seçimlerinde seçmenler iki aday arasındaki tartışmayı 7 saatten fazla bir vade dinleyebilmişti.
AA, muhabirine açıklamada bulunan İstanbul Medipol Üniversitesi Muhabere Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ali Büyükaslan, “İnsanın yeryüzünde var olduğu günden bugüne değişmeyen tek şeyin insanın değişimi, gelişimi olduğunu düşündüğümüzde; geçmişte olanla bugün olanın farklı olacağı açıktır. Bu nedenle internet tabanlı okumalar, yazmalar, öğrenmeler de evvelki periyotlara nazaran farklılıklar gösterecektir elbette.” dedi.
– “Hız, bu çağı tanımlayan bir kavram olarak her devir gündemimizde olacaktır”
Görsel öğrenmenin tesirine dikkati çeken Büyükaslan, şunları söyledi:
“İnternet tabanlı bütün kaynaklarda, metnin olduğu paylaşımlarda dahi görselliğin ön plana çıkması da bundan dolayıdır. Haber çağının öne çıkan temel özelliklerinden olan sürat kavramı üzerinde durmak gerekir. Sürat, bu çağı tanımlayan bir kavram olarak her devir gündemimizde olacaktır. Sürat kavramını dikkat etme süremizle buluşturduğumuzda bu tesir görsel hafızanın öğrenme gücünü daha da artırmaktadır. Bunun bir alışkanlığa dönüşmesiyle klâsik medyada ya da öğrenme biçimlerindeki içeriğin saatlerle tabir edilen müddetleri artık daha kısa ve daha öz içeriklerle daha kısalmıştır. Bunu insanın kısa ve öz olanı tercih etmesiyle açıklamak tek başına yerinde değildir diye düşünüyorum. Düne orantıyla bugün kişiye sunulan içeriğin çok çeşitli olduğuna; klâsik olandan çok daha farklı ve fazla haber edinme kaynakları ve içerik bulunduğuna da dikkat çekmek isterim.
7 saatlik başkanlık tartışmasını izleyen insanın öbür izleyeceği çok fazla alternatifinin olmadığı periyotlarda o günün kişisi için o tartışmayı izlemek mealli ve kıymetliydi; ama günümüzde öylesine çok haber edinme, haber paylaşma, yaratıcılık manasında eser ortaya koyma, kendi sinemasını yapmaktan tutun da kendi eserini satmaya kadar öylesine çok alternatif uğraşı mecraları var ki; bugünün kişisi için yarım saat bir alana sabitlenip kalmak bile uzun gelmeye başlamıştır.”
– “İnsan artık farkında olsa da olmasa da ‘anlık yaşamaya’ başlamıştır”
Sürat alışkanlığına karşın, iyi bir içerik ve yazılımla servis edilen uzun paylaşımların bile dinleyici ve izleyici bulabileceğinin altını çizen Büyükaslan, “‘Hız ve Kısa süreli’ sözleri insanın bir farklı tarafını de ortaya çıkarmaktadır kuşkusuz. Bu da kişiye, söylemek istediğini en kısa müddette en tesirli söyleme yetisini kazandıracak, tahminen de bu durum, ilerleyen yıllarda sembollerin lisanımıza daha fazla hakim olması sonucunu doğuracaktır. Instagram ya da Facebook’taki bir metni ya da manzarayı anlık tüketen insan derhal bir sair anlık tüketeceği kaynağa yönelmektedir zira insan artık farkında olsa da olmasa da ‘anlık yaşamaya’ başlamıştır. Girdabına kapıldığımız anların bizi ‘mahkum(!)’ edip etmemesinin de yeniden bizim elimizle gerçekleşecek olduğunu unutmamalıyız.” biçiminde konuştu.
– Z kuşağı ve TikTok kültürü
Son devirde sıklıkla gündeme getirilen TikTok görüntüleri ve Z kuşağı tartışmalarına dair soruya cevap veren Büyükaslan, “Z kuşağına ait yapılan tanımlamalarda çoklukla bu kuşağın ‘gelenekten uzak, teknolojiyle iç içe, tüketen ve tatminsiz, ferdî ömür tercihlerini ön plana çıkaran, vb.’ bir anlayışla hareket ettiği lisana getirilmektedir. Her ne kadar bu tarif, bu kuşağa ait bir genelleme barındırsa da, burada lafı edilen tavır ve davranışlar bir genellemenin ötesinde gözlemlerden yola çıkılarak yapılmış tanımlamalardır. Böylesi tanımlamalarda da genellemelerin tuzağına düşmek ‘istisna’ ya da ‘farklı’ olarak gözümüzün önündeki pek çok örneği de yok saymamıza yol açmamalıdır.” diye konuştu.
Tanınan toplumsal medya platformlarındaki birtakım sıra dışı paylaşımların neden yapıldığını da açıklayan Büyükaslan laflarını şöyle tamamladı:
“TikTok ya da diğer çeşit tanınan paylaşımlarla varlığını göstermek isteyen; varlığını göstermeyi ‘becerisini ve her türlü bilişim ve teknolojik ortama hakimiyeti’ olarak yansıtan bu kuşağın kişileri, klâsik olan pahalara karşı duruşlarını da aslında bu çeşit medyaları paylaşarak yansıtmaktadırlar. Hakikaten bir iki evvelki kuşak için ‘saygı’ kavramı içerisinde görülen şeylerin bu kuşak için biraz daha ‘eğlence’ kavramı içerisine girebilecek çeşitten mevzular olduğu görülmektedir. Bunun en çarpıcı örneklerine hem Tik Tok paylaşımlarında hem de Youtube, Instagram, Facebook yahut öteki mecralarda rastlamaktayız. Akranlarıyla yaptıkları her şeyin yaşça kendilerinden büyük olanlarla da yapılabileceği anlayışına sahip olmak zati bu kuşağı tanımlarken kullandığımız ‘gelenekten uzak’ tanımlamasıyla da örtüşmektedir. Bugün genç yaşlı demeksizin, diğerlerini Tik Tok medyalarıyla ‘eğlencenin nesnesi’ konumuna düşürenlerin yarın bir sair partinin nesnesi konumuna düşebileceği de gözden ırak tutulmamalıdır.”
Memurlar
