Milliyet’ten Mithat Yurdakul’un haberine nazaran; Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’nın hazırladığı 2020 Türkiye Etraf Durum Raporu’na nazaran, 2019, 1971’den bu yana en sıcak 4. yıl oldu. 1971-2000 ortasında 13.2 derece olan ortalama sıcaklık, 1981-2010 ortasında 13.5 dereceye yükseldi.
2019’da 935 ekstrem tabiat olayı yaşandığına dikkat çekilen raporda, “Ekstrem olay trendlerinde bilhassa son 20 yılda artış eğilimi vardır. 2019’da kaydedilen ekstrem olayların birden fazla yüzde 36 ile şiddetli yağış/sel ve yüzde 27 ile fırtına, yüzde 18 ile dolu, yüzde 7 ile yıldırım, yüzde 5 ile şiddetli kar, yüzde 3 ile heyelan ve yüzde 1 ve daha az oranlarda çığ, orman yangını, kum fırtınası ve sis olarak gerçekleşmiştir” denildi.
Türkiye’de yıllık ortalama sıcaklık artışının 2016-2040 periyodu için 1-2 derece; 2041-2070 için 1,5 -4 derece, 2071-2099 için ise 1,5-5 derece ortasında olmasının öngörüldüğü söz edilen raporda, “Bazı senaryolarda 21. yüzyılın son 30 yılında sıcaklık artışının kış mevsiminde 3 derece ve yaz mevsiminde 8 dereceye ulaşması da öngörülmektedir” tabiri kullanıldı.
Fırtına, hortum uyarısı
Yağış rejiminin düzensizliğine dikkat çekilen raporda Türkiye’deki ırmak havzalarında önemli risklerin oluşmasının öngörüldüğü belirtilerek “Bunlardan bir tanesi, bilhassa Fırat-Dicle havzası olmak üzere, Anadolu’nun iç kesitleri ve güneyindeki havzalarda yağış ölçüsündeki azalıştır” denildi. Artan sıcaklıklarla kışın yağan karın, yağmura dönüşmesinin de değerli bir risk olduğuna dikkat çekilen raporda, şunlar kaydedildi: “Artan sıcaklıklar karın baharda erken erimesine neden olacaktır. Üçüncü sorun ise, bilhassa yaz mevsiminde ve bilhassa Anadolu’nun batı ve kuzey kıyı kesitlerinde (Kıyı Ege, Marmara ve Karadeniz bölgelerinde) çok yağışların oluşma riskidir. Bu çok yağışlar son yıllarda olduğu üzere sellere neden olabileceklerdir. Ayrıyeten artan sıcaklıklar; fırtına, dolu ve hortum üzere çok hava olaylarının sayısında ve şiddetinde artışa yol açabilecektir.”
Türkiye’de içme ve kullanma suyu şebekelerinde kayıp oranının yüzde 37’ye yakın olduğuna işaret edilen raporda, bu nedenle su bedellerinin yükseldiği söz edildi. Tarım sulamasındaki kayıplara dikkat çekilen raporda, “2018 bilgilerine nazaran sulama randımanı yüzde 48 seviyesindedir” bilgisi verildi.
Atık lastikteki tehlike
Atık idaresine de değinilen raporda, ömrünü tamamlamış lastiklerin tabiata ziyan verdiği tabir edilerek şunlar kaydedildi:
“Doğaya atıldığında, bırakıldığında ya da bir yerde biriktirildiğinde sivrisinek ve fareler için uygun bir üreme alanı olacağı üzere salgın hastalıkların yayılmasında da etken bir rol oynamaktadır. Ömrünü tamamlamış lastik yığınları, günlerce söndürülmesi mümkün olmayan yangınların çıkış nedeni olur. Bu yangınlarla atmosfere siyah bir bulut halinde tonlarca dioksin-furan üzere zehirli gazlar yayılmaktadır. Atmosfere yayılan bu kirleticiler insan sıhhatini direkt olarak tehdit etmenin yanı sıra yakın etraftaki toprak ve suların kirlenmesine de sebep olmaktadır.” Rapora nazaran, 2018 prestijiyle 27 bin tondan fazla atık lastik toplanırken, 30 geri dönüşüm tesisi de bu atıkları işledi.
Memurlar
