Artan fiyatlar taşınabilir aygıtlarda ikinci ele olan talebi patlattı. Dal bugüne kadar görmediği ilgiyle karşılaşınca kullanılmış telefon, tablet ve bilgisayarlar her köşe başında satılmaya başlandı.
Dala disiplin getirmek ve kayıt dışının önüne geçmek için harekete geçen Ticaret Bakanlığı’nın öncülüğünde hazırlanan ‘Yenilenmiş Eserlerin Satışı Hakkında Yönetmelik’, 22 Ağustos 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Türkiye’de birinci sefer uygulanacak sistemin kurallarının belirlenmesini oluşturan ikinci basamak da böylelikle tamamlandı.
Dünya’dan Çiğdem Yücesoy Subaşı’nın haberine nazaran, kullanılmış cep telefon ve tabletlerin yenilenmesi, sertifikalandırılması ve tekrar satışa sunulmasını sağlayacak yenileme merkezleri için standartlar belirlendi.
Türk Standart Enstitüsü (TSE), uygulamanın altyapısı için aylardır üzerinde çalıştığı raporu tamamladı. İkinci el yenileme merkezleri için 5 başlık ve 52 unsurdan oluşan kuralları belirleyen rapor dalın görüşüne açıldı.
‘Kayıt dışı kalkacak’
Yeni sistemin ikinci el piyasasına kıymetli bir düzenleme getireceğini söyleyen Taşınabilir Bağlantı Araçları ve Bilgi Teknolojileri İş Adamları Derneği (MOBİSAD) Lideri Mustafa Kemal Turnacı yeni düzenlemeyle ilgili şunları söyledi:
“İkinci elde başıboş bir ticaret alanı var. Vergisiz olduğu üzere fatura ve doküman olmadan el değiştirmeler yaşanıyor. Kayıt dışılığın çok fazla yaşandığı bir bölüm haline gelmiş durumda. İşini hakkıyla yapan işletmelerimize karşı da bir haksız rekabet yaratıyor. Bu ticaretten vergi geliri de elde edilemiyor. Kesimin kayıt altına alınması çok hakikat bir adım oldu.”
‘Ticaretin yüzde 20’den fazla kısmı iktisada dönecek’
Düzenlemeyle birlikte kullanım ömrü dolmamış teknolojik eserlerin yine iktisada kazandırılması mümkün hale gelecek. Vergilerle birlikte cep telefonunda 4 milyar dolarlık bir hacim bulunduğunu söyleyen Mıstaçoğlu Şirketler Kümesi İdare Şurası Lideri Aydın Mıstaçoğlu, bu ticaretin yüzde 20’den fazla kısmının iktisada döneceğini söyledi.
Mobiltel ismiyle Türkiye çapında cep telefonu, tablet, bilgisayar başta olmak üzere taşınabilir bağlantı araç satışı olan bayi ağına sahip olan Mıstaçoğlu, bu sayede ithalatta 500 milyon dolarlık bir azalma olacağı öngörüyor.
En az 12 ay garanti geliyor
Yeni standartla birlikte tüketicilerin uygun fiyatla inançlı bir biçimde ikinci el telefon ve tabletlere ulaşması mümkün hale gelecek. Tüketicinin inançlı bir biçimde yetkilendirilmiş merkezlerden alışveriş yapabileceğini belirten Turnacı, “Hem satmak hem de satın almak için yasal olacak bu kanallar ikinci el için sağlam adresler olacak. Şu anda satmak isteyip de sağlam bir kanal bulamayan tüketicilerin elinde bulunan taşınabilir aygıtlar için ertelenmiş bir talep var. Faaliyete geçtiğinde bu merkezlere ağır bir talep olacak” diye konuştu.
Yenilenmiş ikinci el cep telefonları için en az bir yıllık garanti müddeti sağlama kuralı bulunuyor. Garanti dokümanı yazılı olarak ve kalıcı bilgi saklayıcıyla müşteriye verilecek. Garantinin yanı sıra eser sigortası üzere hizmetlerin de geliştirileceğini söyleyen Turnacı, “İkinci el piyasası yenileme merkezleri, satış ağları, hizmet sağlayıcılarıyla istihdam sağlayan değerli bir dal haline gelecek” dedi.
10 milyon TL ödenmiş sermaye koşulu
Yenileme merkezleri ikinci el telefonu kullanıcıdan alırken bir dizi süreçten geçirecek. Öncelikle kullanıcıyla olan illiyet bağı kaldırılacak. Gerekiyorsa aygıtlar onarılarak sonraki kullanıcıya hazır hale getirilecek.
Telefonunu merkeze satış için getirecek kullanıcıya değerleme sonucu beş iş günü içinde tamamlanarak bildirilecek. Satıcıdan alınan kullanılmış telefonun tüm süreçleri tamamlandıktan sonra sertifikalandırılarak tekrar satışa çıkarılacak.
Bu işi yapacak yerler tıpkı vakitte bu aygıtların sorumluluğunu da üstlenecek ve yönetmelikte belirtilen halde sertifikalandırıp garantisi sürecini başlatacak. Her işletmenin bu işi yapamayacağına dikkat çeken Turnacı, bu alanda tecrübesi olan firmaların, mevzuattaki kaideleri yerine getirmeleri şartıyla hizmet verebileceğini belirtti.
Müracaat TSE’ye yapılacak
Yenileme merkezi olarak faaliyet göstermek isteyen işletmeler işçi yeterlilik kaideleri dahil olmak üzere tesislerinin standarda uygunluğuna dair TSE’den belgelendirme başvurusu yapmaları gerekecek. TSE’den alınacak uygunluk evrakı ile Ticaret Bakanlığı’ndan yenileme yetki dokümanı alarak faaliyete başlanabilecek.
TSE’nin bölümün görüşüne açtığı rapor web sitesinde yayınlandı. Sistemin tüm ayrıntılarıyla çerçevelendiğini söyleyen MOBİSAD Lideri Turnacı, “Dünyada örnek olacak bir modelle karşılaşabiliriz. Hatta bu kesimde ihracat kalemi bile oluşturmamız mümkün” dedi.
İkinci el piyasada hala yüzde 18 olan KDV oranında düzenleme beklediklerini kelamlarını ekleyen Turnacı kelamlarını şöyle sürdürdü: “Vergisel mevzuatta bir düzenleme yapılmasını bekliyoruz. Kullanılmış bir telefon için yüzde 18 KDV’nin yüzde 1’e indirilmesini talep ediyoruz.”
Memurlar
