Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, 30 Temmuz’da toplumsal medya hesabından bir paylaşımda bulunarak “Bize 150 yıldır çağdaşlaşma ismi altında diğerlerinin kıssaları anlatıldı. Artık kendi öykümüzü yazma zamanıdır” sözlerini kullandı. 14 sözlük bu ileti fırtınalar kopardı. Kalın, Türkiye’yi kimliksizleştiren Avrupa merkezli tarih ve çağdaşlaşma teorilerini masaya yatırsa da muhalefet partileri kemikleşmiş refleksle iletisi rejim tartışmasına taşımaya çalıştı. CHP’li Engin Özkoç, Kalın’ın “Türkiye Cumhuriyeti’nin ulu tarihini” gaye aldığını argüman etti, UYGUN Partili Aytun Çıray ise ‘gündelik polemik’ lisanını kullanmayı tercih etti. Kalın, katıldığı televizyon programında kelamlarını daha da derinleştirdi. Bize dayatılan çağdaşlaşma tarihine ait sorunun en temelde başladığını vurgulayan Kalın özetle şunları kaydetti:
TÜRKİYE YINE KONUMLANIYOR
“Tarihi dönemlendirme çok önemli bir sorunsalımız bizim. Mesela Ortaçağ dediğimiz periyot bizi söz ediyor mu? Bunlar çok Avrupa merkezli tarihlendirmeler. Batı’nın Ortaçağ’ı bütün insanlığın Ortaçağ’ı mı? Onların Ortaçağ diye tabir ettiği devir, bizim medeniyetimizin tepe devridir. İbn-i Sina’ların, İbn-i Rüşt’lerin, Gazali’lerin, Biruni’lerin, inanılmaz bir ilim, fikir, niyet ürettiği bir devir. Ben kendi tarihime nasıl ortaçağ karanlığı gözüyle bakabilirim. Maalesef Türk tarihini, İslam tarihini periyotlaştırma konusunda orjinal bir şey ortaya koyamadık. Türkiye bugün kendini dünya sistemi içinde tekrar pozisyonlandırmaya çalışan son derece dinamik bir ülke. Bunu siyasetiyle, iktisadıyla, dış siyasetiyle bilim ve teknoloji altyapısıyla her alanda yapıyor. Bunları yaparken bizim o konumlandırmanın kimlik ve tarih boyutunu ihmal etmemiz kelam konusu olamaz. Bu konumlandırmayı yaparken kendi tarih perspektifini, kültür mirasını kimlik argümanlarını da daha net, daha anlaşılır kendi zihninde ve kalbinde barışık bir formda ortaya koyabilmesi gerekir.
HEPSİ BİZİM KESIMIMIZ
Birtakım arkadaşlar bilhassa CHP’liler, bunu cumhuriyete bir atak üzere algıladı. Bizim büyük öykümüzün içinde Osmanlı da var cumhuriyet de var. Abdülhamit de var Atatürk de var. Nazım Hikmet de var Necip Fazıl da var. Bunları arbede ettirmek bize bir şey kazandırmaz. Büyük öykümüzde bunların hepsi var. Uygunuyla kötüsüyle, yanlışıyla sevabıyla zaferiyle hezimetiyle bunların hepsi bizim öykümüzün bir modülü. Bir kişi dışarıda kalsa eksik kalır. Benim söylemek istediğim şu, çağdaşlaşma ismi altında dayatılan kıssa, bizim öykümüz değildi. O kıssa içinde beyaz olmayan adam yok. Siz yoksunuz, ben yokum, Çin medeniyeti yok, Afrika medeniyeti yok, Hint medeniyeti, Latin Amerika yok. Hatta Avrupa’nın bir kısmı yok, hatta Rusya yok. Anlatılan tarihin ya da öykünün içinde beyaz olmayan adam yok. Pasif, üzerinde deney yapılan kendisine medeniyet getirilmesi gereken şahıslar olarak görüldüler. Daima öteki kalmaya devam ettik.
PASİF AKTÖR OLMAYACAĞIZ
Diplomaside, bilimde, güvenlikte, her alanda yaşadık, bize dediler ki ‘yapamazsınız’. Sanayi atağını yapamazsın, arabanı, uçağını, İHA’nı SİHA’nı yapamazsın üzere. İki manası vardı bunun. Bir; sizin bunu yapacak aklınız ve gücünüz yok, iki biz buna müsaade etmeyiz. Bunlardan birincisi daha ağır. Ben yaptım al bunu kullan, tüketicisi ol. Buna itiraz etmediğin surece siz iyi aktör olursunuz. Recep Tayyip Erdoğan buna itiraz ediyor: Tüketicin olmayacağım, pasif bir aktör olmayacağım. Zihniyet değişimi burada başlıyor kastettiğim bu.
TARİHİ TEKRAR YORUMLAYALIM
İşin özü bugün kendimizi nasıl konumlandıracağımız sorunu. Bunu yapmak için de bizim tarihi tekrar okuyup yorumlayıp bugüne getirmemiz gerekiyor. Kendi tarihimizi kendi referanslarımızla yazdığımızı düşünmüyorum. Çağdaş medeniyet statik bir şey değil. 19. yüzyılın ya da 20. yüzyılın muasır medeniyet düzeyinin merkezinde Avrupalılar vardı. Bu hakikat. Batılılaşma ile çok atbaşı giden bir çağdaşlaşma hareketiydi. Lakin bugün çok öteki bir yerdeyiz. Medeniyet dediğimiz de dinamik bir süreç. Çağdaşlaşmanın tek bir aktörü yok.”
Atatürk de Avrupa merkezli tarihe karşıydı
İbrahim Kalın’ın açıklamalarına, değişik kesitlerden takviye geldi. Vatan Partisi Genel Lideri Doğu Perinçek “İbrahim Kalın’ın kelamlarının altına Doğu Perinçek yazın, ben bu kelamı imzalıyorum” dedi. Perinçek şunları kaydetti: “Bu son 150-200 yılın çok hakikat bir yorumudur. Emperyalizm bize bir senaryoda dayatıyor. Bir tarafta emperyalizm bir tarafta Türk milleti var. Ancak iç planda baktığımız vakit da bu Tanzimatçılıkla milliyetçilik ortasındaki 200 yıllık çarpışmadır. Sayın İbrahim Kalın bunu biraz edebi sözlerle yaratıcı tabirlerle lisana getirdi ve bu büsbütün doğruydu.”
BİZİ ÖZNE OLARAK GÖRMEDİLER
Kalın’ın sözlerindeki ‘modernleşme’ sözünü de pahalandıran Perinçek, “Avrupa merkezli tarih teorisine ve oryantalizme karşı çıkması çok kıymetli. Oryantalizm de zati Osmanlı’ya Avrupa’dan bakış açısı. Sonuç itibariyle, oryantalizm dedikleri nedir? Doğu ülkeleri ve halkları uygarlık öznesi değildir dediler. Olsa olsa biz onlara medeniyet taşırız dediler. Medeniyeti biz onlara götürürüz dediler. İşte bu bakış açısı oryantalizmdir. Buna hal alması ve Avrupa merkezli tarih teorisine karşı çıkması Sayın İbrahim Kalın’ı Atatürk’le birleştiriyor.”
Bize evvel fikir lazımmış
Türk edebiyatının usta kalemi Mustafa Kutlu da “Kendi öykümüz.İşte bütün mesele” diyerek Kalın’ın kelamlarına dayanak verdi. Kutlu, şu sözleri kullandı: “Geçende Sayın İbrahim Kalın CNN kanalında Ahmet Hakan ile konuşurken şöyle bir kelam söyledi: ‘Modernleşmenin bizim için yazdığı kıssa sona ermeli, biz artık kendi öykümüzü yazmalıyız.’ ‘Kendi hikayemiz’ işte bütün sıkıntı. İnancı, ideolojisi, iktisadı, siyaseti, hukuku, sanatı ve hayat stili ile hem kendimize hem tüm dünyaya sunacağımız kıssayı kim yazacak? Bize evvel bir iktidar lazım, denildi, gerçek. Lakin artık anlaşıldı ki evvel bir ‘fikir’ lazım imiş. ‘Tüketim toplumu’nun içinde yaşarken gelenekten, aileden, fertten konuşmak; kapitalizmin kanunlarını görmezden gelmek havanda su dövmektir. Madem bir ‘hikaye’ yazılacak, eh benim de çorbada tuzum olsun. ‘Kalbin Sesi ile Toprağa Dönüş’ isimli kitabımda kendi öykümüz için bir teklif getirmiştim. Bu kere şirketlerin ulus-devlete rol biçtiği bir periyotta ‘Tüketim Toplumu’nun süratle akan ırmağında ‘Akıntıya Karşı’ duruş mümkün müdür; sorusuna yanıt arayacağız. Bakalım biz bu fotoğrafın neresindeyiz?”
Memurlar
