Yargı Islahatı Strateji Dokümanı kapsamında hazırlanan Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi, TBMM Genel Şurasında kabul edilerek maddeleşti.
Kanuna nazaran, Anayasa Duruşmasının, birinci derece duruşmasının kesin nitelikli kararının taraflara bildiri edilmeden 2 haftalık hak düşürücü mühletin başlatılmasını, hak arama hürriyetine muhalif bularak iptal etmesinin akabinde bir düzenleme yapılıyor. Buna nazaran, misyonsuzluk yahut yetkisizlik kararının kesin olması halinde de kararın taraflara bildirim edilmesi, belgenin misyonlu yahut yetkili duruşmaya gönderilmesine ait 2 haftalık müddet, bildiri tarihinden itibaren başlayacak.
Öngörülen müddette belgenin misyonlu yahut yetkili duruşmaya gönderilmesi için gerekli müracaatın yapılmaması durumunda dava, kanun gereği açılmamış sayılacak. Bu mevzuda misyonsuzluk yahut yetkisizlik kararı veren mahkemece resen karar verilecek.
Düzenlemeyle, duruşmaların bir kısmının yahut tamamının zımnî yapılması halleri ortasına, “yargılama ile ilgili şahısların korunmaya paha üstün bir menfaatinin bulunması” hali de eklenecek. Bu durumda, duruşmaların bir kısmı yahut tamamı zımnî yapılacak.
Hakimin reddi nedenlerine, daha evvel birebir uyuşmazlıkta arabuluculuk yahut uzlaştırmacılık yapmış olma halleri eklenecek.
Hakimin reddi talebine ait karar, evrak üzerinden inceleme yapılarak da verilebilecek. Ret nedeni sabit olmasa bile merci bunu mümkün görürse, ret talebini kabul edebilecek. Ret sebepleri hakkında yemin teklif olunamayacak.
İSTİNAF KANUN YOLUNA BAŞVURULABİLECEK
Kanun, davaların gereksiz yere uzamasının önlenmesi ve çelişkinin giderilmesini de amaçlıyor. Hakimin reddine ait merci kararlarına karşı dava konusunun ölçü ve pahasına nazaran derhal istinaf kanun yoluna başvurulabilecek.
Hakim, tayin ettiği mühletin kesin olduğuna karar verebilecek. Bu takdirde hakim, tayin ettiği kesin mühlete husus olan süreci, hiçbir duraksamaya yer vermeyecek halde açıklayacak ve mühlete uyulmamasının hukuksal sonuçlarını açıkça tutanağa geçirerek ihtar edecek. Kesin olduğu belirtilmeyen süreyi geçirmiş olan taraf yine mühlet isteyebilecek, bu formda verilecek ikinci müddet kesin olacak ve tekrar müddet tanınmayacak.
Kanun, uygulamada belgisiz alacak davasıyla ilgili görülen meselelere ait de düzenlemeler içeriyor. Karşı tarafın verdiği bilgi yahut tahkikat sonucu, alacağın ölçüsü yahut kıymetinin tam ve kesin olarak belirlenebilmesi halinde hakim tarafından tahkikat sona ermeden verilecek 2 haftalık kesin mühlet içinde davacı, tezin genişletilmesi yasağına tabi olmaksızın talebini tam ve kesin olarak belirleyebilecek. Aksi takdirde dava, talep sonucunda belirtilen ölçü yahut paha üzerinden görülüp karara bağlanacak.
“Kısmi eda davasının açılabildiği hallerde, tespit davası da açılabilir ve bu durumda türel faydanın var olduğu kabul edilir” kararı mevzuattan çıkarılıyor.
Kanıt avansının, dava açarken duruşma veznesine yatırılması mecburî olmayacak.
DEVREDEN VE DEVRALAN YARGILAMA MASRAFLARINDAN SORUMLU OLACAK
Davacı, karar katılaşıncaya kadar lakin davalının açık isteği ile davasını geri alabilecek. Bu takdirde davanın açılmamış sayılmasına karar verilecek.
Davanın açılmasından sonra davalı taraf, dava konusunu üçüncü bir bireye devretmesi halinde davacı isterse, devreden tarafla olan davasından vazgeçerek, dava konusunu devralan bireye karşı davaya devam edecek.
Dava, davacı lehine sonuçlanırsa dava konusunu devreden ve devralan yargılama masraflarından müteselsilen sorumlu olacak. İsterse davasını devreden taraf hakkında tazminat davasına dönüştürecek. Davanın açılmasından sonra, dava konusu davacı tarafından devredilirse devralan kişi görülen davada davacı yerine geçecek, dava kaldığı yerden devam edecek. Dava davacı aleyhine sonuçlanırsa, dava konusunu devreden ve devralan yargılama masraflarından müteselsilen sorumlu olacak.
HAKİM TARAFLARI TEŞVİK EDECEK
Düzenlemeyle ek yanıt verme mühletinin hangi andan itibaren başlayacağı da açıklığa kavuşturuluyor. Buna nazaran ek mühlet, 2 haftalık karşılık mühletinin bitiminden itibaren işlemeye başlayacak.
Duruşma, dilekçelerin karşılıklı verilmesinden ve incelemeyi tamamladıktan sonra ön inceleme için bir duruşma günü tespit ederek taraflara bildirecek.
Çıkarılacak davetiyede; duruşma davetiyesine ve sonuçlarına ait başka konular, tarafların sulh için gerekli hazırlığı yapmaları ihtar edilecek. Duruşmaya yalnızca taraflardan birinin gelmesi ve yargılamaya devam etmek istemesi durumunda, gelmeyen tarafın yokluğunda yapılan süreçlere itiraz edilemeyecek. Davetiyenin bildirisinden itibaren 2 haftalık kesin mühlet icinde tarafların dilekcelerinde gosterdikleri, lakin şimdi sunmadıkları evrakları duruşmaya sunmaları yahut diğer yerden getirtilecek evrakların getirtilebilmesi maksadıyla gereken acıklamayı yapmaları istenecek. Bu konuların verilen müddette yerine getirilmemesi halinde o kanıta dayanmaktan vazgeçmiş sayılacaklarına karar verileceği belirtilecek.
Hakim ön inceleme duruşmasında, dava koşulları ve birinci itirazlar hakkında karar verebilmek için gerekli görürse tarafları dinleyecek, daha sonra tarafların tez ve savunmaları çerçevesinde anlaştıkları ve anlaşamadıkları konuları tek tek tespit edecek.
Uyuşmazlık bahislerinin tespitinden sonra hakim, tarafları sulh ve arabuluculuğun temelleri, süreci ve hukuksal sonuçları hakkında aydınlatarak sulhe yahut arabuluculuğa teşvik edecek, bu hususta sonuç alınacağı kanaatine varırsa bir kereye mahsus olmak üzere yeni bir duruşma günü tayin edecek.
Yapılan ihtara karşın dilekçelerinde gösterdikleri dokümanları sunmayan yahut dokümanların getirtilmesi için gerekli açıklamayı yapmayan tarafın bu kanıtlara dayanmaktan vazgeçmiş sayılmasına karar verilecek.
Taraflar, karşılığa karşılık ve ikinci karşılık dilekçeleri ile serbestçe tez yahut savunmalarını genişletebilecek yahut değiştirebilecek. Dilekçelerin karşılıklı verilmesinden sonra ise bunlar yapılamayacak.
Kanuna nazaran, taraflar, ön inceleme etabının tamamlanmasından sonra tahkikat ve kelamlı yargılama için duruşmaya davet edilecek.
Taraflara gönderilecek davetiyede belirlenen gün ve saatte geçerli bir özrü olmadan duruşmada hazır bulunmadıkları takdirde duruşmaya yokluklarında devam edileceği ve yapılan süreçlere itiraz edemeyecekleri bildirilecek. Tahkikatın sona erdiği duruşmada kural olarak kelamlı yargılamaya geçileceği fakat kelamlı yargılama için duruşmanın ertelenmesi halinde ayrıyeten taraflara davetiye gönderilmeyeceği belirtilecek. Tarafların kelamlı yargılama için belirlenen duruşmaya gelmemesi halinde yokluklarında karar verileceği konuları da davet yazısında ihtar edilecek.
Ses yahut manzara nakli yoluyla duruşmanın yapılması yolu yine düzenlenecek. Duruşma, taraflardan birinin talebi üzerine talep eden tarafın yahut vekilinin, tıpkı anda ses ve imaj nakledilmesi yoluyla bulundukları yerden duruşmaya katılmalarına ve yöntem süreçleri yapabilmelerine karar verebilecek.
Duruşma, tarafların isteği olmak kaydıyla; şahidin, uzmanın yahut uzmanın; tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edemeyecekleri dava ve işlerde ilgililerin birebir anda ses ve imaj nakledilmesi yoluyla bulundukları yerden dinlenilmesine karar verebilecek.
Duruşma, fiili mahzur yahut güvenlik sebebiyle duruşmanın vilayet sonları içinde öteki bir yerde yapılmasına, yargı etrafı içinde yer aldığı bölge adliye duruşması adalet komitesinin uygun görüşünü alarak karar verebilecek.
Islahın vakti ve haline ait yapılan değişiklikle ıslah, tahkikatın sona ermesine kadar yapılabilecek. Yargıtayın bozma kararından yahut bölge adliye duruşmasının kaldırma kararından sonra evrak birinci derece duruşmasına gönderildiğinde, birinci derece duruşmasının tahkikata ait bir süreç yapması halinde tahkikat sona erinceye kadar da ıslah yapılabilecek. Lakin bozma kararına uymakla ortaya çıkan tüzel durum ortadan kaldırılamayacak.
“Toplu Duruşmalarda Tahkikat” başlıklı yeni düzenlemede, dava açılmadan evvel yahut dava açıldıktan sonra talep edilen kanıt tespiti, ihtiyati haciz ve ihtiyati önlem üzere süreksiz hukuksal muhafaza önlemleri de dahil olmak üzere toplu duruşmanın misyonuna giren dava ve işlerde tüm yargılama evreleri heyet tarafından yerine getirilecek ve karara bağlanacak.
Heyet, öteki kanunlardaki kararlar gizli kalmak kaydıyla, iş yahut davanın özelliğine nazaran tahkikatın, tahkikat hakimi olarak görevlendirilen bir üye tarafından yapılmasını kararlaştırabilecek.
Tahkikatın heyetçe yürütüldüğü iş yahut davalarda duruşma lideri, makul kimi tahkikat süreçlerini yapmak üzere üyelerden birini naip hakim olarak görevlendirebilecek. Duruşma lideri, duruşmanın uyumlu, verimli ve nizamlı çalışmasını sağlayacak ve bu yolda uygun göreceği tedbirleri alacak.
KELAMLI YARGILAMA KADEMESI
Duruşma, tahkikatın bittiğini bildirdikten sonra tıpkı duruşmada kelamlı yargılama basamağına geçecek. Duruşma, bu durumda taraflardan birinin talebi üzerine iki haftadan az olmamak üzere ertelenecek. Hazır bulunsun yahut bulunmasın kelamlı yargılama için taraflara ayrıyeten davetiye gönderilmeyecek.
Kelamlı yargılamada kuralları oluşmuşsa taraf tasarruf unsuru dikkate alınarak Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun, “tarafların duruşmaya gelmemesi, sonuçları ve davanın açılmamış sayılması” başlıklı hususu uygulanacak.
Okuma yazma bilmediği için imza atamayanların mühür yahut bir alet ya da parmak izi kullanarak yapacakları tüzel süreçleri içeren dokümanların senet niteliğini taşıyabilmesi, noterler tarafından düzenleme biçiminde oluşturulmasına bağlı olacak.
Okuma ve yazma bildiği halde imza atamayanların mühür yahut bir alet ya da parmak izi kullanmak suretiyle yapacakları türel süreçleri içeren evrakların senet niteliğini taşıyabilmesi, noterler tarafından onaylanmasına yahut düzenlenmesine bağlı olacak.
Ismi senet, notere yahut yetkili memura ibraz edilerek noter ya da yetkili memur tarafından yordamına uygun olarak onaylanmışsa ibraz tarihinde, resmi bir sürece mevzu olmuşsa süreç tarihinde, imza edenlerden biri ölmüşse vefat tarihinde, imza edenlerden birinin yine imza atmasına fiilen imkan kalmamışsa bu imkansızlığın gerçekleştiği tarihte üçüncü şahıslar bakımından karar söz edecek.
Ismi senedin içeriğinde bahsedilen öbür senetlerin tarihleri de lakin son senet tarihinin onaylanmış sayıldığı tarihte üçüncü şahıslar hakkında karar söz edecek.
Duruşma, ticari davalarda tarafların ticari defterlerinin ibrazına bizatihi yahut taraflardan birinin talebi üzerine karar verebilecek. Öbür tarafın ikinci fıkrada yazılan kurallara uygun olarak tutulan ticari defterlerinin, ilgili konuda hiçbir kayıt içermemesi halinde ticari defterler, sahibi lehine kanıt olarak kullanılamayacak. Ticari defterlerin, ticari davalarda kanıt olarak kabul edilebilmesi için kanuna nazaran eksiksiz ve adabına uygun olarak tutulmuş, açılış ve kapanış onayları yaptırılmış ve defter kayıtlarının birbirini doğrulamış olması kural olacak. Belirtilen koşullara uygun olarak tutulan ticari defter kayıtlarının sahibi ve halefleri lehine kanıt olarak kabul edilebilmesi için başka tarafın tıpkı kurallara uygun olarak tutulmuş ticari defterlerindeki kayıtların bunlara ters olmaması yahut öteki tarafın ticari defterlerini ibraz etmemesi veyahut defter kayıtlarının aksinin senet yahut başka kesin kanıtlarla ispatlanmamış olması gerekecek.
EKSPER RAPORUNA İTİRAZ
“Bilirkişi raporuna itiraz”ı düzenleyen hususta yapılan değişikliğe nazaran, taraflar, uzman raporunun, kendilerine bildirimi tarihinden itibaren iki hafta içinde raporda eksik gördükleri konuların ekspere tamamlattırılmasını, belirsizlik gösteren konular hakkında ise uzmanın açıklama yapmasının sağlanmasını yahut yeni uzman atanmasını duruşmadan talep edebilecek.
Uzman raporuna karşı talebin bu müddet içinde hazırlanmasının çok sıkıntı yahut imkansız olması ya da özel veya teknik bir çalışmayı gerektirmesi halinde tekrar bu mühlet içinde duruşmaya başvuran tarafa, müddetin bitiminden itibaren işlemeye başlamak, bir kereye mahsus olmak ve iki haftayı geçmemek üzere ek müddet verilebilecek.
Keşfin kapsamı duruşma tarafından belirlenecek. Böylece, taraflar ortasındaki uyuşmazlığın tahliline yönelik incelemelerin yapılması, uyuşmazlığın tahliline rastgele bir tesiri olmayan gereksiz incelemelerin yapılmaması ve bu mahiyetteki bilgilerin evraka girmemesi sağlanacak. Hakim keşif tutanağına keşif konusu ve mahalliyle ilgili müşahedelerini de yazacak. Düzenleme, keşfi yapan hakimin yahut daha sonra belgeyi ele alacak hakim ya da yargıçların eksper raporunu denetlemesini kolaylaştıracak.
Taraflardan her biri, sonuncu kararın bildiriminden itibaren bir ay içinde, yargılamada ileri sürülmesine yahut tabiatıyla karara geçirilmesi gerekli olmasına karşın hakkında büsbütün yahut kısmen karar verilmeyen konularda ek karar verilmesini isteyebilecek. Bu karara karşı kanun yoluna başvurulabilecek.
Feragat ve kabul, karar katılaşıncaya kadar her vakit yapılabilecek. Feragat yahut kabul, kararın verilmesinden sonra yapılmışsa taraflarca kanun yoluna başvurulmuş olsa dahi evrak, kanun yolu incelemesine gönderilmeyecek ve birinci derece duruşması yahut bölge adliye mahkemesince feragat yahut kabul doğrultusunda ek karar verilecek. Feragat yahut kabul, evrakın temyiz incelemesine gönderilmesinden sonra yapılmışsa Yargıtay, temyiz incelemesi yapmaksızın belgeyi feragat yahut kabul konusunda ek karar verilmek üzere kararı veren duruşmaya gönderecek.
Kanuna nazaran, sulh, kararın verilmesinden sonra yapılmışsa, taraflarca kanun yoluna başvurulmuş olsa dahi, belge kanun yolu incelemesine gönderilmeyecek ve birinci derece duruşması yahut bölge adliye mahkemesince sulh doğrultusunda ek karar verilecek.
Sulh, belgenin temyiz incelemesine gönderilmesinden sonra yapılmışsa Yargıtay temyiz incelemesi yapmaksızın belgeyi sulh konusunda ek karar verilmek üzere kararı veren duruşmaya gönderecek.
Celse harcı yargılama sarfiyatları kapsamından çıkarılacak, yerine başvurma harcı eklenecek.
Kanunla, istinaf yoluna başvurulabilen kararlar değiştirilerek istinafın kapsamı genişletiliyor. Aleyhine ihtiyati önlem yahut ihtiyati haciz kararı verilen taraf; bu karar yüzüne karşı verilmişse direkt istinaf kanun yoluna başvurabilecek, yokluğunda verilmişse öncelikle kararı veren duruşmaya itiraz edebilecek ve itirazın reddi durumunda istinaf kanun yoluna başvurabilecek.
DURUŞMA YAPILMADAN KARAR VERİLEBİLECEK
Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun, “duruşma yapılmadan verilecek kararlar”ı düzenleyen hususu de değiştiriliyor.
Yargılamada bulunan eksiklikler, duruşma yapılmaksızın tamamlanacak nitelikte ise bunların tamamlanmasından sonra müracaatın asıldan reddine yahut tekrar temel hakkında duruşma yapılmadan karar verilebilecek.
Mahkemece, uyuşmazlığın tahlilinde tesirli olabilecek ölçüde kıymetli kanıtların toplanmamış yahut değerlendirilmemiş olması ya da talebin kıymetli bir kısmı hakkında karar verilmemiş olması durumunda da duruşma yapılmadan karar alınabilecek.
Duruşma sonunda bölge adliye duruşması, istinaf başvurusunu temelden reddetmek yahut birinci derece duruşması kararını kaldırarak tekrar karar kurmak dahil gerekli kararları verebilecek.
DURUŞMAYA GİDİLMEMESİ VE SARFIYATLARIN ÖDENMEMESİ
Duruşmalı olarak incelenen işlerde taraflara çıkarılan davetiyelerde, duruşmada hazır bulunmadıkları takdirde tahkikatın yokluklarında yapılarak karar verileceği hususu ile başvuran tarafa çıkarılacak davetiyede, ayrıyeten yapılacak tahkikatla ilgili bölge adliye mahkemesince belirlenen masrafı, iki haftadan az olmamak üzere verilecek kesin mühlet içinde avans olarak yatırması gerektiği açıkça belirtilecek.
Belirlenen masrafın, verilen kesin müddet içinde yatırılmış olması kuralıyla taraflar mazeretsiz olarak duruşmaya katılmadıkları takdirde, tahkikat yokluklarında yapılarak karar verilecek. Belirlenen sarfiyat, müddeti içinde yatırılmadığı takdirde, belgenin mevcut durumuna nazaran karar verilecek. Öngörülen tahkikat yapılmaksızın karar verilmesine imkan bulunmayan hallerde müracaat reddedilecek.
Temyizi kabil olmayan kararlar birinci derece duruşması tarafından, temyizi kabil olan kararlar ise bölge adliye duruşması tarafından resen bildirime çıkarılacak.
Bölge adliye duruşması, müracaatın temelden reddi kararında, ileri sürülen istinaf sebeplerini özetlemek ve ret sebeplerini açıklamak kaydıyla kararın hukuk kurallarına uygunluk münasebetini göstermekle yetinebilecek.
Bölge adliye duruşmalarının duruşma yapılmadan verdiği kararlar, yargı etrafı içinde bulunan birinci derece duruşmalarının misyon ve yetkisi hakkında aldığı kararlar ile yargı yeri belirlenmesine ait kararları temyiz edilemeyecek. Kira ilgisinden doğan öteki davalardan üç aylık kira meblağı temyiz hududunun üzerinde olanlar temyize tabi olacak.
İHTİYATİ ÖNLEM
İhtiyati önlem talebinin reddi kararı gerekçeli olarak verilecek ve bu karara karşı kanun yoluna başvurulabilecek. Yüzüne karşı aleyhine ihtiyati önlem kararı verilen taraf da kanun yoluna başvurabilecek. Bu müracaatlar öncelikle incelenecek ve kesin olarak karara bağlanacak.
İhtiyati önlem kararının uygulanması, bu kararın, önlem isteyen tarafa bildirilmesi yahut bildiriminden itibaren bir hafta içinde talep edilecek. Aksi halde yasal müddet içinde dava açılmış olsa dahi, önlem kararı tabiatıyla kalkacak.
Temel hakkında dava açıldıktan sonra, itiraz hakkında, bu davaya bakan mahkemece karar verilecek.
Bölge adliye duruşmalarının misyona başlama tarihinden evvel verilen kararlar hakkında istinaf yolu uygulanmayacak, temyiz ve tashihi karar yolu uygulanacak.
Kanuna nazaran, ihtiyati önlem kararının uygulanmasına ait emre uymayan yahut önlem kararına karşıt davranan kimse, ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren 6 ay içinde şikayet edilmesi üzerine, 6 aya kadar disiplin hapsiyle cezalandırılacak.
Vazifeli ve yetkili duruşma, temel hakkındaki dava şimdi açılmamışsa ihtiyati önlem kararı veren duruşma; temel hakkındaki dava açılmışsa bu davanın görüldüğü duruşma olacak.
Şikayet olunana, şikayet dilekçesiyle birlikte duruşma gün ve saatini bildiren davetiye gönderilecek. Davetiyede, savunma ve kanıtlarını duruşma gününe kadar bildirmesi ve duruşmaya gelmediği takdirde yargılamaya yokluğunda devam olunarak karar verileceği ihtar edilecek. Duruşmaya geldiğinde Ceza Muhakemesi Kanunu’nda belirtilen hakları hatırlatılarak savunması alınacak.
Taraflar, kararın bildiriminden itibaren bir hafta içinde karara itiraz edebilecek. İtiraz merci, bir hafta içinde kararını verecek, itirazı yerinde görürse işin aslı hakkında karar verecek. İtiraz üzerine verilen karar kesin olacak. Bu kapsamda verilen disiplin mahpusu kararları katılaşmadan infaz edilemeyecek. Katılaşan kararların infazı Cumhuriyet başsavcılığınca yapılacak.
Önlem kararına karşıt davranışın sona ermesi yahut önlem kararının gereğinin yerine getirilmesi ya da şikayetten vazgeçilmesi halinde, dava ve bütün sonuçlarıyla bir arada ceza düşecek.
Disiplin hapsine ait karar, mutlaklaştığı tarihten itibaren 2 yıl geçtikten sonra yerine getirilemeyecek.
TAHKİM YARGILAMALARI
Kanıt tespitinin yapılmasından sonra tespit tutanağı ve varsa eksper raporunun bir örneği mahkemece karşı tarafa resen bildiri olunacak.
Bir tahkim kurumu bünyesinde yapılan tahkim yargılamalarında hakem tarafından verilen karar, hakem yahut hakem şurası liderine ek olarak ilgili tahkim kurumu tarafından da taraflara bildirilecek. Kararın aslı, belgeyle duruşmaya gönderilecek, mahkemece saklanacak.
Aksi kararlaştırılmadıkça hakem kararının düzeltilmesi, yorumlanması yahut tamamlanmasında ek hakem fiyatı ödenmeyecek.
Bölge adliye duruşmalarının vazifeye başlama tarihinden evvel verilen kararlar hakkında istinaf yolu değil, temyiz ve tashihi karar yolu uygulanacak. Bölge adliye duruşmalarının vazifeye başladığı tarihten sonra verilen kararlar hakkında ise istinaf ve temyiz kanun yoluna başvurulabilecek; tashihi karar kanun yolu mülga kılındığı için bu yola başvurulamayacak.
Ödeme buyruğundaki süre geçtikten ve borçlu itiraz etmiş ise itirazı kaldırıldıktan sonra mal beyanını beklemeksizin alacaklı haciz konmasını isteyebilecek. Fakat, alacaklı dilerse haciz talebinde bulunmaksızın Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi üzerinden, bu sisteme entegre bilişim sistemleri vasıtasıyla borçlunun mal, hak yahut alacağını sorgulayabilecek. Sorgulama sonunda Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi, varsa borçlunun mal, hak yahut alacağının mahiyeti ve ayrıntısı hakkında bilgi verecek ve bu durumda sistem üzerinden de haciz talep edilebilecek. Bu takdirde icra dairesi, tespit edilen mal, hak yahut alacağı, elektronik ortamda haczedecek.
Sorgulama sonunda edinilen bilgiler hukuka muhalif olarak paylaşılmayacak. Sorgulama ve haciz süreçlerinin yürütülebilmesi için kamu kurum yahut kuruluşları ile Bankacılık Kanunu’nda tanımlanan kredi kuruluşları ve finansal kuruluşlar, Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi ile kendi sistemleri ortasında entegrasyonu sağlayacak. Sorgulamanın cins, kapsam ve hududu ile öbür konular Adalet Bakanlığınca yürürlüğe konulan yönetmelikle belirlenecek.
İhtiyati haciz talebinin reddi kararı gerekçeli olarak verilecek ve bu karara karşı istinaf yoluna başvurulabilecek. Yüzüne karşı aleyhinde ihtiyati haciz kararı verilen taraf da istinaf yoluna başvurabilecek. Bölge adliye duruşması bu müracaatları öncelikle inceleyecek ve verdiği karar kesin olacak.
Kanun teklifinin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç yıl müddetle Danıştay tetkik hakimliğine yapılacak atamalarda beş yıllık hizmet mühleti kaidesi aranmayacak.
Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun, “Dosyanın taraflar ve ilgililerce incelenmesi” başlıklı hususu, idari davalar hakkında da uygulanacak.
KADASTRO DURUŞMASI KARARLARINA İSTİNAF YOLU
Kadastro duruşmasının yahut 30 günlük askı duyuru mühletinden sonra kadastro öncesi nedene dayalı olarak açılan davalarda genel duruşmaların verdiği kararlar ile orman kadastrosuna ait davalarda bu mahkemelerce verilen kararlara karşı, ölçü yahut pahaya bakılmaksızın istinaf yahut temyize başvurulabilecek.
Ticaret duruşmalarında tek yargıçla görülebilen dava ve işlerin mali hududu 300 bin liradan 500 bin liraya çıkarılacak.
Sulh hukuk ve asliye hukuk duruşmaları ile özel kanunlarla kurulan hukuk duruşmalarının yargı etrafı, vilayet ve ilçe hudutlarına bakılmaksızın Adalet Bakanlığının önerisi üzerine Yargıçlar ve Savcılar Kurulunca belirlenebilecek.
Bu yetkiyi sadece büyükşehir belediyesi bulunan vilayetler bakımından düzenleyen ikinci fıkra yürürlükten kaldırılacak. Böylelikle kelam konusu yetki, tüm vilayetler için kullanılabilecek.
SİGORTA TAZMİNATI
Sigortacılık yapan kurum yahut kuruluşlardan ya da hesaptan talep edilecek tazminat alacağı; alacaklı tarafından, alacaklının yasal temsilcisi yahut yasal temsilcinin vekalet verdiği avukat, alacaklının vekalet verdiği eşi, çocukları, annesi, babası, kardeşleri yahut avukatı aracılığıyla takip edilebilecek.
Takip yetkisi, sigortacılık yapan kurum yahut kuruluşlar ya da hesap nezdinde yapılacak süreçleri kapsayacak. Tazminat alacağı, sırf hak sahibine yahut avukatına ödenecek ve hiç kimseye devredilemeyecek.
Ticari davalarda uygulanan kolay yargılama metoduna ait mali hudut 100 bin liradan 500 bin liraya çıkarılacak.
DAVA KURALI OLARAK ARABULUCULUK
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a, “Dava koşulu olarak arabuluculuk” başlığı eklenecek.
Buna nazaran, tüketici duruşmalarında görülen uyuşmazlıklarda dava açılmadan evvel arabulucuya başvurulmuş olması dava koşulu olacak.
Tüketici hakem heyetinin misyonu kapsamında olan uyuşmazlıklar, tüketici hakem heyeti kararlarına yapılan itirazlar, tüketici süreci mahiyetinde olan ve taşınmazın aynından doğan uyuşmazlıklarda, dava koşulu olarak arabuluculuğa ait kararlar uygulanmayacak.
Arabuluculuk faaliyeti sonunda taraflara ulaşılamaması, taraflar katılmadığı için görüşme yapılamaması yahut tarafların muahedeleri ya da anlaşamamaları halinde tüketicinin ödemesi gereken arabuluculuk fiyatı, Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanacak. Arabuluculuk faaliyeti sonunda açılan davanın tüketici lehine sonuçlanması halinde arabuluculuk fiyatı, davalıdan tahsil edilecek ve bütçeye gelir kaydedilecek.
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un, dava kuralı olarak arabuluculuğa ait kararları, bu kararların yürürlüğe girdiği tarih prestijiyle birinci derece duruşmaları ve bölge adliye duruşmaları ile Yargıtayda görülmekte olan davalar hakkında uygulanmayacak.
SINAİ MÜLKİYET KANUNU’NDA DEĞİŞİKLİK
Sınai Mülkiyet Kanunu’nda öngörülen davalarda misyonlu duruşma, fikri ve sınai haklar hukuk duruşması ile fikri ve sınai haklar ceza duruşması olacak.
Bu duruşmalar, Yargıçlar ve Savcılar Şurasının olumlu görüşü alınarak, tek yargıçlı ve asliye duruşması derecesinde Adalet Bakanlığınca gerek görülen yerlerde kurulacak. Bu duruşmaların yargı etrafı, vilayet ve ilçe sonlarına bakılmaksızın Adalet Bakanlığının önerisi üzerine Yargıçlar ve Savcılar Konseyi tarafından belirlenecek.
Fikri ve sınai haklar hukuk duruşması kurulmamış olan yerlerde bu duruşmanın vazife alanına giren dava ve işlere, asliye hukuk mahkemesince; fikri ve sınai haklar ceza duruşması kurulmamış olan yerlerde bu duruşmanın vazife alanına giren dava ve işlere, asliye ceza mahkemesince bakılacak.
TBMM Başkanvekili Haydar Akar, teklifin kabul edilmesinin akabinde, birleşimi saat 14.00’te toplanmak üzere kapattı.
Memurlar
