Memurların E-Devlet HİTAP üzerinden yaptıkları sorgulamalarda toplam hizmet ile fiili hizmet günlerinin farklılık gösterdiği ziyaretçilerimiz tarafından belirtilmektedir. Mevzuyu fiili hizmet ile toplam hizmet nedir, memurlar hakkında nasıl uygulanır, bir hak kaybı ortaya çıkarır mı bağlamında değerlendirmekteyiz.
Genel olarak bireylerin çalışma hayatlarında farklı statülerde geçen çalışma müddetleri bulunur. Şahısların personellik, esnaflık, memurluk üzere çalışmaları olabilir. Emekli olmak istediklerinde de bu müddetlerin tamamı temel alınarak emeklilik süreçleri yapılır. Personellik, esnaflık ve memurlukta geçen mühletler ile memurlukta geçmiş kabul edilen borçlanılan müddetler, yedek subaylık, vekil öğretmenlik vb. mühletlerin bütünleşmesinde, 2008 yılı Ekim ayından evvel memurluğa başlamış olanlar hakkında 2829 sayılı Kanun, bu tarihten sonra vazifeye başlamış olanlar hakkında da 5510 sayılı Kanun Husus 53 kararları uygulanır.
Fiili hizmet nedir, ne işe fayda?
“Fiili hizmet” kavramı büsbütün 5434 e tabi memurların memurlukta geçen müddetlerini söz eden bir tabirdir. 5434 sayılı Kanun Unsur 31 kararında de, fiili hizmet müddetinin memurların 5434’te belirtilen haklardan faydalanmaya başladığı tarihten itibaren tam kesenek vermek suretiyle geçirdiği mühlet olarak tabir edilmektedir.
Sonuç olarak, “fiili hizmet” memurların 5434 e tabi olan işyerlerindeki misyonlarında Toplumsal Güvenlik Kurumuna memurluk statüsü üzerinden tam kesenek vermek suretiyle geçirilen mühlet olduğunu, yani büsbütün yalnızca memurluk hizmet müddetlerini belirtmekte olduğunu söyleyebiliriz.
Bu mühletlerin, ayrıyeten şahısların kazanılmış hak aylıklarına uygulanan müddet olduğunu da söyleyebiliriz.
Örnek olarak; 09/10/1994 yılında memurluğa başlamış kişinin fiili hizmet mühleti tam kesenek kesilmeye başlandığı tarih 15/10/1994 olur ve bu kişinin fiili hizmeti memurluktan ayrıldığı tarihe kadar devam eder. Bu mühlet fiili hizmet olarak söz edilir.
Toplam hizmet nedir, ne işe fayda?
“Toplam hizmet” kavramı bütünleştirici bir kavramdır. Toplam hizmetten kasıt hem fiili hizmet hem de öbür statülerde (işçi, esnaf, memurlukta geçen süreler) geçen müddetler ile fiili hizmet müddeti artırımı (yıpranma payı), yapılmış borçlanma müddetlerinin bütün olarak toplamını söz etmektir.
Sonuç olarak, toplam hizmet memurların emekli olacakları vakit hem emekli aylıklarında, hem emekli ikramiyelerinde uygulanmak suretiyle temel alınacak olan en son toplam hizmet müddetini söz etmektedir.
Toplam hizmet mühleti içinde, memurun kazanılmış aylığında değerlendirilsin yahut değerlendirilmesin dolaysıyla ek göstergeyi etkileyen yahut etkilemeyen hizmet müddetleri de vardır. Örneğin GİH’ te çalışan bir memur için memuriyet öncesindeki özel bölüm çalışmaları 657 sayılı Kanunun 36. Unsuru yeterince kazanılmış hak aylığında değerlendirilmemektedir.
Kimi mühletler ise fiili hizmet içinde olmasa dahi, tekrar 657’nin 36/C bendi mucibince kazanılmış hak aylığında değerlendirilebilmektedir. Örneğin mühendisler için memuriyet öncesindeki özel kesim hizmet mühletleri bu kapsamdadır. Tekrar bayan memurlar için 2016 yılından sonraki doğuma bağlı aylıksız müsaade müddetlerinin borçlanılması da bu kapsamdadır.
Münasebetiyle emeklilikte temel alınması gereken mühlet 5434’e tabi olarak geçtiği kabul edilen fiili hizmet mühleti değil, personellik, esnaflık, borçlanılan mühletler, fiili hizmet mühleti artırımı, kazanılmış hak aylığında bedellendirilen ve kıymetlendirilmeyen mühletler hepsi dahil toplam hizmet mühletini söz eder.
Açıklamalarımız bağlamında sonuç kıymetlendirmemiz olarak;
E-devlet HİTAP (Kısaltılmış olarak isimlendirilen bu program Toplumsal Güvenlik Kurumunun programı olup, işe yararlığı da memurların tüm çalışma hayatı içerisindeki hizmetlerin kayıt altına almayı sağlayan) sistemi üzerinden görülen farklılığın uygulama pratikliği olarak ayrıştırılmış olduğunu değerlendirmekteyiz. Bu formda ayrıştırılmış hizmetlerin emeklilikte bir hak kaybı ortaya çıkarmayacağını, tersine hizmetlerin nerede, ne biçimde geçtiğini belirtmekte olduğundan yararının da olacağını söyleyebiliriz. Memurların emeklilik süreçlerinde de toplam hizmetler temel alınarak emekli aylıkları, emekli ikramiyesi ödemesinde kullanıldığını, münasebetiyle hiçbir hak kaybının ortaya çıkma ihtimalinin de olmayacağını değerlendirmekteyiz.
Kıymetlendirmemiz 5434 e tabi olmakla birlikte, birebir sürecin 5510 a tabi memurlar içinde tıpkı biçimde olduğunu, yalnızca kavramsal olarak farklılık gösterebileceğini, yeniden tıpkı formda anılan sisteme kayıtlarının yapılmasının olduğunu söyleyebiliriz.
Memurlar