Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Adrese Dayalı Nüfus Kayıt sistemine nazaran, Türkiye’de yaşayanlar şayet doğdukları kentte kalmış olsaydı ülkenin demografisi bugünkünden çok daha farklı olacaktı. TÜİK datalarına nazaran, 2 milyon 839 bin 823 nüfusu ile Şanlıurfa ülkenin en kalabalık kenti olurken, onu 2 milyon 603 bin 448 kişi ile Konya, 2 milyon 558 bin 75 nüfusu ile İstanbul izleyecekti.
Diyarbakır 2 milyon 294 bin 58 kişi ile dördüncü kalabalık kent olurken, Ankara 2 milyon 16 bin 454 kişi ile beşinci, İzmir 1 milyon 976 bin 581 nüfusla altıncı kalabalık kent durumunda bulunacaktı.
1 milyon 976 bin 178 kişi ile yedinci sırada Samsun, 1 milyon 950 bin 281 şahısla sekizinci sırada Sivas bulunurken, 1 milyon 893 bin 946 nüfusla Erzurum dokuzuncu kent, Bursa ise 1 milyon 826 bin 285 kişi ile onuncu sırada olacaktı.
“KADİM KENTLER SON 60 YILDA ÇOK FAZLA GÖÇ VERDİ”
Anadolu’nun kadim kentlerinin son 60 yılda çok fazla göç verdiğini söyleyen İstanbul Aydın Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Kısmı Lideri Prof. Dr. Hacı Duran, bu göçlerin daha çok Türkiye’nin endüstrileşmiş, turizm bakımından gelişmiş ve eğitim kalitesinin yüksek olduğu bölgelere hakikat gerçekleştiğini söyledi.
Osmanlı devri ve Cumhuriyetin birinci yıllarında ülkenin en kıymetli kentlerinin Erzurum, Şanlıurfa, Diyarbakır, Kastamonu, Sivas, Kayseri ve Konya olduğunu lisana getiren Prof. Dr. Duran, “Ancak 1960’lardan bu yana batı kentlerine yapılan yatırımlar ile eğitim ve turizm siyasetleri bu kadim kentleri cazip olmaktan çıkardı” dedi.
Daha çok endüstrileşmenin, istihdamın, turizmin ve eğitimin olduğu bölgelere gerçek ağır bir göç dalgasının yaşandığını kaydeden Prof. Dr. Duran, şöyle devam etti:
“1960’lardan 1990’lara kadar Türkiye’deki göstergelere baktığımız vakit Anadolu kentlerinde şiddetin, cinayetlerin ve kan davalarının fazla olduğunu görüyoruz. Bu durum göçün gerçekleşmesine neden oluyor. Osmanlı Devleti devrinde Türkiye’de beşerler istediği yere göç edemezlerdi. Bütün kentlerin kendilerine mahsus göçmen kabul etme ya da etmeme siyasetleri vardı. Cumhuriyet hükümetleri devriyle birlikte özgür siyasetler insanların istedikleri yere göç edebilmesini sağladı.”
“BÜYÜKŞEHİRLER DAHA FAZLA YOĞUNLUK KALDIRACAK DURUMDA DEĞİL”
Günümüzde İstanbul, Ankara, İzmir ve Bursa üzere büyükşehirlerin yaşanan yoğunluğu daha fazla kaldıracak durumda olmadığını vurgulayan Prof. Dr. Hacı Duran, şu halde konuştu:
“Günümüz teknolojileri, çok kolay ve cazip yatırım imkanları da sunmaktadır. Şu anki teknolojilerle beşerler bulundukları her yerde eğitim alabilir, üretim yapabilir ve çok tesirli bir biçimde dünya piyasalarına açılabilir. Anadolu’nun klasik manadaki büyük kentlerine geri dönüşü sağlamak için eğitim, turizm, toplumsal tesis ve istihdam alanında yatırım siyasetlerinin geliştirilmesi gerekiyor. Göç alan bölgelerimize baktığımız vakit buraların kıyı bölgelerinde yer aldıkları ve milletlerarası pazarlara açık yerler oldukları görülüyor. Göçü teşvik eden faktörler yatırım, turizm, eğitim ve istihdam ile dinlenme ve toplumsal tesislerin varlığına bağlıdır. Zira beşerler bulundukları bölgelerde iş bulamıyor. Çağdaş toplumlarda insanların çoğunluğu kesinlikle fiyatlı bir işte çalışmak istiyor. Maddelere nazaran uzmanlık gerektiren hünerler edilmeleri gerekiyor. Bunların hepsini gerçekleştirebilmek için de eğitim almak gerekiyor. Bu durumda, eğitim imkanlarının daha fazla olduğu büyük kentlere göçü artırıyor. Değerli bilim kuruluşlarının çabucak hemen hepsi İstanbul, Ankara, İzmir üzere büyük kentlerde yer alıyor. Anadolu’daki bilim kuruluşları bu manada zayıf kalıyor. Bu yetersizlikten ötürü Anadolu’daki bilim insanları da büyük kentlere göç ediyor.”
“İSTANBUL HERKES İÇİN BİR HAYAL KAPISI”
İstanbul Şanlıurfa Dayanışma Derneği Lider Yardımcısı Ali İstek Küçükler ise İstanbul’da yaklaşık 350 bin Şanlıurfalının olduğu kaydetti. İnsanların bir yere göç ettikten sonra orayı vatan olarak benimsediğini ve geri dönüşün çok fazla olmadığını aktaran Küçükler, “İnsanlar bulundukları yerde bir ömür biçimi benimsiyor. Toplumsal etrafı oluyor. Beşerler aile tertibini kurduktan sonra kişinin ferdî karar vermesi çok sıkıntı oluyor. Çocuklar okuyor, arkadaşları oluyor. İstanbul’da iş imkanı var. İş insanları da burada, iş arayanlarda burada, büyük markalar kendilerini İstanbul’a gelmek zorunda hissediyor. Buradan piyasaya daha kolay ulaşacağını biliyor. İstanbul herkes üzere Şanlıurfalılar için de bir hayal kapısı” dedi.
46 yıldır İstanbul’da yaşayan kebap ustası Osman Saraçoğlu da “Şu anda memlekete dönmek istemem zira çocuklarım istemiyor ancak insan memleket hasreti de çekiyor. Temel Urfalıların hepsi İstanbul’da Şanlıurfa’da kimse kalmadı” diye konuştu.
45 yıl evvel ailesiyle birlikte Şanlıurfa’daki iş imkanlarının kısıtlı olması ve kuraklıktan ötürü İstanbul’a geldiklerini lisana getiren Ahmet Aksan ise “İstanbul’da yedek modül işleri yaptım. Şu an Şanlıurfa’ya gidelim desek memlekette kimse kalmadı. Tahminen bir 10 yıl sonra memlekete gitmeyi düşünebiliriz. Çocuklarım ve arkadaşlarım daima İstanbul’da, 70-80 yaşlarına gelince gidip orada ölmek isterim” tabirlerini kullandı.
Memurlar
