Milliyet’ten Çiğdem Yılmaz’ın haberine nazaran: Akademide mobbing alarm veriyor. Her dört akademisyenden üçü etnik köken, dini inanış üzere etkenler de dahil olmak üzere pek çok sebepten mobbinge maruz kalıyor. Unvan yükseltmeme, rencide etme, işini zorlaştırma en bilinen mobbing yolları. O denli ki argümana nazaran birtakım hocalar, asistanlarının gittikleri üniversitelerde de peşini bırakmayarak yeni iş bulmalarına mahzur oluyor.
Genç Bilim Akademisi Çalışma Kümesi Raporu’na nazaran akademisyenler ortasındaki mobbing oranı yüzde 76,5’larda. Mobbingle karşılaşan genç akademisyenlerin kimileri akademiye veda ederken kimileri ise farklı alanlara yönelmek zorunda kalıyor. Mobbinge uğradığını öne süren akademisyenlerden yaşadıklarını dinledik:
‘Tavrı katılaşıyordu’
K.K : “ÖYP kapsamında Selçuk Üniversitesi’ne atandım. Hem akademik hem de işçi takımında bulunanların birçok Konya’nın ilçelerinden gelmişti. Farklı bir kentten ya da üniversiteden gelenler, o kabileye benzeyebildiği ölçüde kabul görüyorlardı. Ben bu ahengi sağlayamadım. Zira üniversal ve bilimsel olanın çok dışında bir işleyiş vardı burada. Birinci yıllar ‘atanmış’ danışmanımla yaşadığım problemleri ciddiye almıyordum.
Bir biçimde politik ve dini duruşumu, ailemi, özel ömrümü irdelemeye çalışıyor kendisine benzemediğini gördükçe hali katılaşıyor ve tatsızlaşıyordu. Bir gün beni odasına çağırıp bir arada proje yazmamızı, kendisinin proje kıymetlendirme konseyinde olduğunu bu yüzden projemizin basitçe kabul edileceğini söyledi. Alınan bütçeyi de paylaşabileceğimizi belirti. Kabul etmedim. Bunun üzerine mobbing başladı. ‘Ya bir asistan üzere her gün gelir kapımdan bana selam verir bir şeye gereksinimim olup olmadığını sorarsın ya da danışmanlığını bırakırım’ dedi. Bunun üzerine ben güç da olsa öteki bir danışman buldum kendime.”
‘Kürtlerle ilgili yazma’
İstanbul’da yaşayan D.Y. “Hakkari Üniversitesi’ne akademik takıma alım sürecinde mobbing uygulandı. Takıma başvurduğumda, akademik faaliyetlerim ya da bilimsel çalışmalarımla ilgili rastgele bir şey sorulmadı. Yalnızca nereli olduğum soruldu. Kimliğimden ötürü takıma alınmadım. Benzeri bir olayı da yeniden öteki bir üniversitede yaşadım. Akademik takım için müracaatta bulunduğumda bana Kürtlerle ilgili rastgele bir yazı ve makale yazmamamı rica ettiler.
Ben de kabul etmedim ve böylece o üniversiteye de giremedim. Burada sorun yalnızca Kürtler değil, Türklerle ilgili rastgele bir yazı ya da makale yazmamam söylenseydi halim yeniden tıpkı olurdu. Bu dayatmalar ve sığ kanılar altında akademide bir ilerleme olmaz. ‘Benim üzere düşün, benim istediğimi yaz’ deniliyor. Bu da kabul edilir bir şey değil. Yıllardır takım bekliyorum baktım olmuyor. Akademiden uzaklaşmak zorunda kaldım.”
‘Savunmam altı ay bekletildi’
S.H. “2018 yılından beri araştırma vazifelisi olarak çalışıyorum ve çalıştığım tarihten itibaren dönemim kısım lideri ve dönemim dekanı tarafından sistematik mobbinge maruz kaldım. Ellerinde kullanabilecekleri en büyük koz disiplin soruşturmasıydı. Hakkımda 3 tane disiplin soruşturması açıldı. Hiçbirinin somut bir desteği yoktu. Üçünden de rastgele bir ceza almadım. Atama, yükselme taleplerimin hiçbirini kabul etmediler. TÜBİTAK projem engellendi. Ders görevlendirmelerinde ise ayrımcılık yapıldı. Bunların hepsini evvel Çalışma ve Toplumsal Bakanlığı’nın Alo 170 sınırına illetim. Orası beni YÖK’e yönlendirdi.
Daha sonra da şikayetçi olduğum dekandan gereğinin yapılmasını istedi. Açıkçası bir süreç yapılmadı. Bunun üzerine ben Kamu Denetçiliği Kurumu’na başvurdum. Kamu Denetçiliği Kurumu mobbing yapıldığı tespit etti ve şahıslar hakkında soruşturma başlatılmasına karar vererek tüm mağduriyetlerimin giderilmesine karar verdi. Lakin kararın akabinde bir şey yapılmadı. Kamu Denetçiliği Kurumu’nun kararı asılsızdır denilerek süreç yapılmadı. Bunun üzerine iki dava açıldı. Cürüm duyurusunun akabinde savcılık misyonu berbat kullanmaktan süreç başlattı. Ancak o şahısların yargılanabilmesi için kurumun onay vermesi gerekiyor. İnceleme bitmedi. Tezimi bitirdikten sonrada savunma yapmama müsaade verilmedi. Savunma yapmak için 6 ay bekledim. Hala asistan olarak çalışıyorum.”
‘Haftada bir gün gidip boş oturuyoruz’
İstanbul’da bir vakıf üniversitesinde asistanlık yapan G.K. “3 yıldır birebir üniversitede asistanlık yapıyorum. Farklı haksızlıkla karşıya karşı kaldığımız çok oldu. Yaşadığımız meşakkatleri bir arkadaşım hepimizin ismine lisana getirdiğinde de kısım lideri tarafından istifaya zorlandı. Son bir yıldır da okulumuza medya merkezi diye bir merkez açıldı. Her gün bir asistanın bu merkeze gitmesi mecburî hale getirildi. Akademik çalışmalara yoğunlaşmamız gerekirken, hafta bir gün gidip orada boş boş oturuyoruz. Fakültenin ve üniversitenin birtakım işlerini de bizim yapmamızı bekliyorlar ve yaptırıyorlar da. Kimi kısım hocaları da okula bile gelmiyor her şeyi asistanından bekliyor. Buna itiraz etme durumunuz da yok. Danışmanlığınızı bırakmaları durumunda, yeni danışman bulmak sıkıntı.”
‘Kadro kaidesi şahsa nazaran belirleniyor’
O. G. İstanbul’da bir üniversitede YÖK bursuyla asistanlık yaptığını belirterek şunları aktardı: “Herhangi bir üniversite akademik bir takımda değilim. Lakin şu anda YÖK bursuyla bir araştırma vazifelisi üzere derslere giriyorum lakin sigortam yok. Bu bursun hedefi; öğrenciye kendi tez bahsiyle ilgili bir üniversitede çalışma imkanı sağlamak. Akademideki en büyük kahırlardan biri de takım. Birçok yerde şahsa nazaran takım açılıyor ve kimin o boş takımlara gireceği evvelden belirli. Takım kuralları şahsa nazaran belirleniyor. Doğuda bir üniversitede takım açıldı. Takımın açıldığı vilayette esaslı bir aileden gelen bir arkadaşım vardı ve bilhassa gitmeden arkadaşıma ‘Bu kadroyu senin için mi açtılar’ diye sordum. ‘Hayır’ dedi lakin son sırada olmasına karşın onu takıma aldılar.”
Bana ‘Senin ilaç kullanman lazım’ dedi
E.K. yaşadıklarıyla ilgili şunları aktardı: “İstanbul Teknik doktoraya başladım ve danışman hocam belirli bir müddet sonra okuldan ayrılınca diğer bir danışman hoca arayışına girdim. Profesör olan bir hoca danışmanlığımı yaparken hocayı destekleyen bir öğrenciyle çok farklı bir hususta ortamızda bir tartışma geçince hoca bana tutum aldı. Kendisine karşı olanları desteklediğimi tez etti. Daima bana ruhsal baskı uygulamaya başladı. Bilimsel bir şeyler anlattığımda dalga geçerek ‘Sen ruhsal tedavi gör, ilaç kullanman lazım’ diyordu. Yurtdışında katılmam gereken kongrelerimi engelledi. Amerika’ya gitmeme de pürüz olmaya çalıştı. Havalimanındayken beni arayıp, ‘Ne yaptığını unutmayacağım’ dedi.
Amerika’ya gittiğimde de oradaki okula mail atmış ruh sağlığımın yerinde olmadığını söylemiş. Amerika’dayken YÖK bursum da iptal edildi. Yurtdışıdayken bu hocanın temelsiz anlatımları nedeniyle takımımı İTÜ’den Yalova’ya kaydırıyorlar. Mahkemeye verdik ve tekrar İTÜ’ye döndüm. Bunun sebebi danışman hocamın benim hakkımdaki temelsiz iddialarıymış. Artık tazminat davası açtık ve şu an istinaf evresinde. Mobbingde de kanıt sunamadığım için bana danışmanlık yapan hocaya değil de beni Yalova’ya süren hocaya açtık.”
Memurlar
