Antalya’da Sedir ağaçların kazılan toprağı içine yerleştirilen varillerde yakılarak elde edilen katranın kilosu 150 liradan alıcı buluyor. Her sıkıntıya şifa katran yağı için yalnızca evvelden sipariş verenler yağa sahip olabiliyor.
Antalya’nın Akseki ilçesi Alaçeşme mahallesinde yaşayan Abdullah İtimat, eşi ile birlikte atadan kalma usulle ‘katran yağı’ üretiyor. Katran yağı üretimi için, ormandan kereste tüccarları tarafından kısmı yapılmış yahut yıkılmış sedir ağaçlarını satın alan Abdullah İtimat meskene kadar taşıdığı sedir ağaçlarını, el motoru, balta ve balyozlarla küçük odun modülleri haline getiriyor. Bu modüller keserle parçalanarak, küçük çıralar elde ediliyor. Eğimli bir toprakta açılan çukurun içine yerleştirilen varillerin ucuna demir bir boru yerleştiriliyor. Toprağa gömülü olan varilin içine küçük çıra kesimleri tek tek döşeniyor. Varilin hava almaması için kelepçe ile sıkıştırılıyor. Daha sonra toprakta gömülü olan varilin üzeri ve etrafı kısımlar ile kapatılıp, yakılıyor. Bu süreç beş altı saat sürüyor ve sonunda damıtılan katran yağı şişelere dolduruluyor.
Keser ile küçük çıralar haline getirdiğini ve bu formda ham husus haline getirdiğini söyleyen Uğur, “Eskiden cetlerimiz sedir yağını çıkarmak için açtıkları çukurlarda damla yolu ile yapıyorlardı. Ben sedir yağını çıkarmak için kendim deneme yanılma tekniğiyle keşf ettiğim usulle olağan varilin içine girecek biçimde özel varil yaptırdım. Varilin içerisine yaptırmış olduğum ikinci varili yerleştiriyorum. Varilin içerisinde ince delikleri var. Dış kısmına ise özel boru koydum. Damlama sistemi ile ikinci varilde biriken katran yağı borularla dışarıya çıkıyor” dedi.
Posasını bile değerlendiriyorlar
Katran yağını büsbütün doğal sistemlerle ürettiğini söyleyen İtimat, “Yakmış olduğum katran ağacının posasını dahi değerlendiriyorum. Bu mangal kömürü olarak ta kullanıyoruz. Sedir ağacının her kesimini değerlendiriyorum. Bu epey zahmetli bir iştir. 2 saatte katran yağı oluşmaya başlıyor. Bu süreci 5-6 saatte tamamlıyoruz. Toros dağlarının her bitkisinin farklı bir kıymeti vardır. Sedir ağacı ise bir diğer değerlidir” diye konuştu.
“Kilosu 150-200 lira ortasında alıcı buluyor”
Çukura gömülü varilin içindeki çıraların 5-6 saat ağır ağır yandığını, yanma sürecinin akabinde damıtma yoluyla borudan ağır ağır katran yağı akmaya başladığını anlatan İtimat, “Varil içerisindeki sedir çıralarından bir seferde yaklaşık 2 kilo katran yağı elde ediliyor. Bu süreci daima olarak her gün yapıyor. Ayda ise ortalama 50-60 kilo sedir yağı çıkarıyor. Kilosu toptan yahut perakende olarak 150- 200 lira ortasında alıcı buluyor” dedi.
“Faydaları saymakla bitmiyor”
Bölgede yüzyıllardır bu yolla katran yağı üretimi yapıldığını anlatan Halil Yılmaz, “Atadan kalma damıtma prosedürü. En başta arıcıların baş belası olan varroa böceğine karşı çok tesirli bir ilaç, katran yağı. Bir peçeteye bir damla katran yağı emdirilip, arı kovanının içine konuyor. Varroa böceği, katran yağının keskin kokusuna dayanamayarak kovanı terk etmek zorunda kalıyor. Hayvanların tırnaklarında iyileşmeyen yaraları tedavi ediyor. Koyun ve keçilerdeki beden yaralarına çok iyi geliyor. At, eşek ve sığır üzere hayvanların bedenine sürüldüğü vakit ziyanlı böcek konamıyor. Küçük bir keçe kesimine emdirilip, meskenin dışına konursa yılan, akrep üzere ziyanlı haşereler gelemez. Küçük bir şekere damlatılıp emilirse yahut serçe parmağına damlatarak emilirse boğaz enfeksiyonunu gideriyor. El ve ayak egzamalarında tedavi edici özelliği var. Saç kıranda sürülen yerde yine saç çıkarıyor. Kapanmayan yaralarda iyileşmeyi hızlandırıyor. Tüm bunları denedik ve başarılı olduk. Bilhassa arıcıların ilacı olduk. Pazarlama meselemiz da yoktur” dedi.
Memurlar
