Sakarya 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nce Ferizli ilçesinde yeni inşa edilen cezaevi yerleşkesindeki salonda görülen duruşmada, tutuklu ve tutuksuz sanıklarla müştekiler ve taraf avukatları hazır bulundu. Duruşma salonu binası içi ve etrafında kolluk kuvvetlerince geniş güvenlik tedbiri alındı.
Duruşmaya müştekiler, patlamada hayatını kaybedenlerin yakınları ve başka izleyiciler yeni tip koronavirüs (Kovid-19) önlemleri uygulanarak alındı. CHP Küme Başkanvekili ve Sakarya Milletvekili Engin Özkoç, Türkiye Personel Partisi Genel Lideri ve İstanbul Milletvekili Erkan Baş, İstanbul Milletvekili Ahmet Şık, DİSK Genel Lideri Dilek Çerkezoğlu da duruşmayı izledi.
Duruşma başlamadan evvel birtakım müşteki ve hayatını kaybedenlerin yakınları sanıklara reaksiyon gösterdi. Bu sırada mahkeme lideri duruşma disiplininin bozulmaması konusunda ihtarda bulundu.
Yoklama yapılmasıyla başlayan duruşmada, müşteki avukatlarının tüm sanıklar hakkında muhtemel kast kararlarının uygulanma ihtimaline binaen ek savunma hakkı verilmesi talebini içeren dilekçe ile başka dokümanlar zapta geçirildi.
– Fabrika sahibi Yaşar C: “Kaza olduğunda fabrikadaydım”
Kelam verilen fabrika sahibi tutuklu sanık Yaşar C. olayda vefat eden çalışma arkadaşlarına Allah’tan rahmet dileyerek, haklarında palavra haberlerin yapıldığını ve savunma haklarının gasbedildiğini öne sürdü.
Avrupa standartlarına sahip olduklarını ve merdiven altı kaçak üretim yapan bir yer olmadıklarını anlatan sanık Yaşar C. “Patlayıcı fabrikası yapmak Türkiye’de kolay değildir. İçişleri Bakanlığının mevzuatlarına uygun olarak işletilmektedir.” dedi.
Yaşar C, basında çıkan haberlere nazaran güya işletmelerinde devamlı kaza yaşandığı ve her keresinde isim değiştirerek üretime devam ettikleri istikametinde palavra haberler üretildiğini sav ederek, “Bu süreçte bize teröristmiş muamelesi yapıldı lakin ben binlerce şahsa istihdam sağlayan, dünyada bu iş kolunda tanınan kıymetli bir firmanın ortağıyım. Kaza olduğunda fabrikadaydım.” biçiminde konuştu.
Fabrikaya yönelik sabotaj tezlerini lisana getiren sanık, şöyle devam etti:
“Patlamanın akabinde bölgeye gelen İçişleri Bakanı Süleyman Soylu beyefendiye geldiğinde de bu olayın sabotaj olabileceğini belirttim. Fabrikamız standartlara uygun biçimde yapılmıştır. Birinci patlama ile ikinci ortasında 500-600 metre uzaklık vardır. Bu yüzden birinci günlerden bu yana bu olayın sabotaj olabileceğini söyledim. Ben olaydan sonra gözaltına alınana kadar oradan hiç ayrılmadım. Yetkililere ve bomba imha uzmanlarına da bunu belirttim. Fabrikamız 2009 yıllarında sabotaj ihbarı almış ve askerler güvenlik gerekçesiyle nöbet tutmuştu. Bu nedenlerle sabotaj olabilir. Hem uzaklık hem yüksekteki ve alçaktaki üretim yerlerine sıçraması mümkün değildir. Buralardaki eserler de korumalıdır.”
Hazırlanan eksper raporlarına itirazlarda bulunan, Türkiye’de havai fişek alanında uzman eksper olmadığını bu nedenle fabrikadaki kısımların kurallarına uygun yapılmadığını neye nazaran söylendiğini anlayamadığını belirten sanık Yaşar C, işletmenin 3 yılda bir ruhsat yenilendiği için mevzuata ters olmasının mümkün olmadığını, mevzuata karşıt bir fabrikanın 15 yıl çalışamayacağını tabir etti.
– “Ortaya atılan savlar abartılıdır”
Yaşar C, fabrikalarının, Türkiye’de bir savaş çıksa ordunun gelip cephane üretilebileceği kadar değerli bir duruma sahip olduğunu savunarak, “Kaçak yapı inşa edildiği konusunda 3 kaçak yer yapıldığı doğrudur. 30 ya da 40 metre karedir, bizim fabrikanın alanı ise 16 bin metrekaredir. Fabrika kaçak değildir, yalnızca buralar ruhsatı alınmamış yerlerdir.” dedi.
Uzman raporlarına değinen sanık, “Ortaya atılan argümanlar abartılıdır. Raporlar işi bilmeyen şahıslar tarafından hazırlanmıştır. Fabrika daima denetlenmektedir. İşletmemiz ayda 800 bin lira emekçilere ödeme yapmaktadır. Bu nedenle 12 bin 500 lira üzere çok daha düşük bedelle gerekli sistemlerin yapılmadığı, bundan kaçınıldığı bilgisi gerçeği yansıtmamaktadır.”
Sanık Yaşar C, toplanma alanında sığınma bölgesinin bulunduğunu ve kazadan sonra herkesin burada toplandığını, sığınak ruhsatının alındığını lakin zarurî olmadığı için inşa etmediklerini aktararak, şunları kaydetti:
“Fabrikada her şey standarttır. Olağan dışı bir gelişme olmadığı takdirde değişme olmaz. Personellere yanmaz kıyafet verilmediği savına gelince her kısmın kendi kıyafetleri vardır. Herkese yanmaz kıyafet verilmez. Aşçıya ya da muhasebe kısmına yanmaz kıyafet verilmez. İş güvenliği eğitiminin yeteri kadar ve ehil şahıslarca verilmediğine ait 3 kimyagerimiz vardır ve bunların üçü de iş güvenliği uzmanıdır. Muhakkak dönemlerle eğitim veririz ve devamlı denetlemeye tabi tutuluruz. Daha evvel de çıkan eksikliklere düzeltmelerde bulunduk.”
Yaşar C, kalan malları imha etmeye kalktıklarında bunların damperli kamyonlarla tanışmayacağı ihtarında bulunduğunu ileri sürerek, “Bize hiç sormadan taşıdılar ve herkes mağdur oldu. 8,5 aydır tutukluyum. Benim tutukluluğumun kimseye yararı yok. Ben senelerce yatayım fakat kimseye yararı yok. Dışarı da olmam lazım ki emekçilerin de mağduriyetini gidereyim.” biçiminde konuştu.
Sanığın savunmasının akabinde çapraz sorgusuna geçildi.
– “Kosova ve Sırbistan’a sipariş vardı. Cuma günü kaza oldu, pazartesi günü mallar yüklenecekti”
Mahkeme liderinin haddinden fazla üretim argümanına ait soruya Sanık Yaşar C, “Fabrika zati Kovid-19 nedeniyle 60-70 kişi eksikle çalışıyordu. Üzerlerine fazla materyal verilenlerin söylediği yerde patlama olmadı. O söylenenlerin hiçbirinin patlamayla ilgisi yoktur.” dedi.
Sanık Yaşar C, mahkeme liderinin depoda hangi gereçlerin olduğuna ait sorusuna, “Torpil, mantar vardı. Yılbaşında listemizi bir evvelki yıla nazaran çıkartır, programlama yaparız. Kosova ve Sırbistan’a sipariş vardı onları da yapmaya başlamıştık. Cuma günü kaza oldu, pazartesi günü mallar yüklenecekti.” karşılığını verdi.
Müşteki avukatının “Sabotaj ihbarlarına yönelik bulunması gereken önlem planları iş bu fabrikada var mıdır?” sosuna, sanık Yaşar C, “Bunlara ait planlar var.” dedi.
Sanık Yaşar C, bir müşteki avukatının “Bazı dokümanların savcılıkça alındıktan sonra kaybedildiğini söylediniz, bu mevzuda bir cürüm duyurusunda bulundunuz mu?” sorusuna da “Belgeler kayboldu demedim. Savcılık belgeleri aldı, ben o evrakların olduğunu biliyorum fakat alınmadı da kayboldu mu eksik mi alındı onu bilmiyorum.” karşılığını verdi.
Bir müşteki avukatının “Mağdurum dediniz, dikkatli olsunlar dediniz. Kimi kastettiniz ve hangi bahiste dikkatli olmasını istediniz? sorusuna Yaşar C, “Çoğu beni tanır, birden fazla eski emekçiler. Ellerini vicdanlarına koysunlar, konuşurken gerçek konuşsunlar söylüyorum.” dedi.
Sanık Yaşar C, müşteki avukatının “Saygın bir patron olduğunuzu beyan ettiniz, tecrübelisiniz. İş yerinize rastgele bir idari bir para cezasıyla karşılaştınız mı?” sorusuna sanık Yaşar C, “2011’deki kazada müfettişler vardı. Onlar gittikten sonra kaza meydana geldi, 2 kişi merhum oldu. İdari para ve 15 gün müddetle kapatma cezası aldık.” karşılığını verdi.
Kendi avukatının “Fabrikada barut üretimi yapılıyor muydu? Barut üretimi için hangi çeşit makinler gerekir?” sorusu üzerine Yaşar C, “Barutu yurt dışından getiriyoruz, biri toz, biri de tane barut. İki tane ufak makinemiz var. Kalın gelenleri inceltiyoruz, bizim yaptığımız o. Barut üretmek için bizim fabrikadan daha büyük fabrikaya gereksinim var. Barut üretmek o denli iki makineyle yapılacak kolay bir iş değil. Barut üretim fabrikası gezilirse görülür.” diye konuştu.
– “İki makine var, eleme ve kırma. Bu makinelerle barut üretimi mümkün değil”
Kelam verilen fabrika sahibi tutuklu sanık Ali İstek Ergenç C, savunmasında vefat edenlere Allah’tan rahmet dilediğini kaydetti.
Savcılıkta verdiği sözünün geçerli olduğunu belirten Ali İstek Ergenç C, “Yaşar Bey’in tabirlerine motamot katılıyorum. Esasen her şeyi oğlum biliyordu, fazla diyecek bir şeyim yok. Birinci fabrikamızı 1971 yılında kurduk. Kent içinde olduğu için kent dışına taşımamızı söylendi. 2007’de buraya taşındık.” dedi.
Mahkeme liderinin barut üretimi argümanlarına ait sorusuna, sanık Ali İstek Ergenç C, “Keşke yapabilseydik barut. Devlet bile yapamıyor. Barut yapabilsem ne işim var havai fişek fabrikasında. İki makine var, eleme ve kırma. Bu makinelerle barut üretimi mümkün değil, 10 makine lazım barut üretimi için, avukatlarımız gerekli dokümanları sundu.” dedi.
Sanık Ali İstek Ergenç C, mahkeme liderinin ruhsatsız binaların bulunduğu tezine ait sorusuna, “Çin Mahallesi’nde ruhsatsız yapılan 2-3 bina var. O binalar misketin depolamasını azaltmak ve kolaylaştırmak için yapıldı. Eksiklik olamaz bütün hepsi fotoğraflanmış halde evrakta var.” karşılığını verdi.
– Süreç
Sakarya’nın Hendek ilçesi Yukarıçalıca mevkisinde yaklaşık 15 dönüm üzerine şurası havai fişek fabrikasında 3 Temmuz 2020’de saat 11.15’te meydana gelen ve olay yerine 50 kilometre aralıktaki kentin birçok noktasından duyulan patlamalarda 7 kişi hayatını kaybetmiş, 127 kişi yaralanmıştı.
Patlamaya ait gözaltına alınan ortalarında fabrika sahibinin de bulunduğu 5 kuşkulu tutuklanmış, bir zanlı ise isimli denetim kuralıyla hür bırakılmıştı.
Denetimli imha emeliyle Adapazarı ilçesi Taşkısığı mevkisine getirilen fabrikadaki patlayıcıların 9 Temmuz’da saat 11.35’te kamyondan indirildiği sırada meydana gelen patlamada da 3 asker şehit olmuş, 8 jandarma çalışanıyla kamyon sürücüsü yaralanmıştı.
Birinci patlamaya ait soruşturmayı yürüten Hendek Cumhuriyet Başsavcılığınca hazırlanan fezleke, Sakarya Cumhuriyet Başsavcılığına gönderildi. Sakarya Cumhuriyet Başsavcılığınca ortalarında fabrika sahiplerinin de bulunduğu 7 kuşkulu hakkında hazırlanan 27 sayfalık iddianame, 1. Ağır Ceza Mahkemesine sunuldu. Mahkemece kabul edilen iddianamede, 5’i tutuklu 7 kişinin “bilinçli taksirle birden fazla kişinin vefatına ve yaralanmasına neden olma” hatasından 2 yıl 8’er aydan 22 yıl 6’şar aya kadar mahpusla cezalandırılması talep ediliyor.
Memurlar
