Sıhhat ve Etraf Birliği HEAL (Health and Environment Alliance) tarafından 4 Şubat Dünya Kanser Günü yayınlanan “Türkiye’de Kronik Kömür Kirliliği:Kömürün Sıhhat Yükü ve Kömür Bağımlılığını Sonlandırmak” başlıklı rapora nazaran, Türkiye’de işletmede olan 28 kömür santrali 26 bin 500 çocuk bronşit hadisesi, 3 bin erken doğum, 3 bin 230 yetişkin bronşit hadisesi, 11 milyon 300 bin hasta geçirilen gün ve hastalıklar nedeniyle 1,4 milyon iş günü kaybına yol açtı.
Türkiye’nin 2019’da 201 milyar lira olan sıhhat harcamalarının yüzde 27’sini oluşturan 53,6 milyar lira, kömür kaynaklı sıhhat problemlerine harcandı. Santrallerin yarattığı hava kirliliğinin, Türkiye ve 70’ten fazla ülkeye toplam maliyeti ise 99 milyar lira olarak hesaplandı.
Öte yandan, hesaplamalara nazaran Türkiye’de kelam konusu santraller 2019’da yaklaşık 5 bin erken mevte, bir öbür sözle günde ortalama 13 kişinin kömürün yarattığı hava kirliliğiyle hayatını kaybetmesine neden oldu.
Raporda, kömür santrali kaynaklı hava kirliğinin tesirlerinin azaltılması için mevcut ve eskimiş santrallerin kapatılması ve yenilerinin inşa edilmemesi, sürdürülebilir ve yenilenebilir güç kullanımının artırılması, güç tasarrufu yapılması, sıhhat ve etraf tesir değerlendirmeleriyle şuurlu güç seçimleri yapılması ve Paris İklim Mutabakatı’nın onaylanarak argümanlı maksatlar belirlenmesi öneriliyor.
HEAL Türkiye Sıhhat ve Güç Siyasetleri Kıdemli Danışmanı ve raporun başyazarı Funda Gacal, Türkiye’de yaklaşık 19 bin megavatlık kömür konseyi gücü olduğunu ve buna ek olarak 33 bin megavatlık 30 yeni kömürlü termik santral projesi bulunduğunu belirterek, “Bu santrallerin ortalama ömrü en az 40 yıl. Bu nedenle, her bir yeni kömürlü termik santral yıllar boyunca insan sıhhatine ziyan veren bu emisyonlarda kilitlenmeye yol açacak. Bu durum, öteki kesimlerin hava kirletici emisyonları azaltma eforlarını da boşa çıkarır.” tabirlerini kullandı.
Gacal, hava kirliliğine yol açan kömürlü termik santrallerin kimilerinin filtreli olduğunu tespit ettiklerini ancak en iyi filtre sistemlerinin dahi bacalardan yayılan hava kirleticilerini sırf bir noktaya kadar azaltabildikleri için kronik hava kirliliğine tahlil olmadığını kelamlarına ekledi.
Memurlar
