Soru: Gebe çalışanlar pandemi ile birlikte 24. haftadan itibaren idari olurlu sayılmaktadır. 24. haftada başlayan idari müsaadesi evvelki üzere doğum sonrasında analık müsaadesi olarak kullanabilir miyiz?
Yanıt: Devlet Memurları Kanunu’nun 104/A hususunda, “Kadın memura; doğumdan evvel sekiz, doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere yekun onaltı hafta müddetle analık müsaadesi verilir. Çoğul gebelik durumunda, doğum öncesi sekiz haftalık analık müsaadesi vadesine iki hafta eklenir. Lakin beklenen doğum tarihinden sekiz hafta öncesine kadar sıhhat durumunun çalışmaya mütenasip olduğunu tabip raporuyla belgeleyen bayan memur, isteği halinde doğumdan evvelki üç haftaya kadar kurumunda çalışabilir. Bu durumda, doğum öncesinde bu rapora dayanarak fiilen çalıştığı vadeler doğum sonrası analık müsaadesi vadesine eklenir. Doğumun erken gerçekleşmesi sebebiyle, doğum öncesi analık müsaadesinin kullanılamayan kısmı de doğum sonrası analık müsaadesi vadesine ek edilir. Doğum öncesi analık müsaadesinin başlaması gereken tarihten evvel gerçekleşen doğumlarda ise doğum tarihi ile analık müsaadesinin başlaması gereken tarih arasındaki vade doğum sonrası analık müsaadesine ek edilir. Doğumda yahut doğum sonrasında analık müsaadesi kullanılırken ananın vefatı halinde, isteği üzerine memur olan babaya ana için öngörülen mühlet kadar müsaade verilir.” kararı bölge almaktadır.
Husus kararına nazaran tekil gebelikte memur 32. haftadan sonra, çoğul gebelikte ise 30. haftadan sonra analık müsaadesine ayrılmaktadır.
Laf konusu kararın uygulanmasında ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermek emeliyle Devlet Işçi Başkanlığınca hazırlanan 6 Seri No.lu Kamu Işçisi Umum Bildirisinin Analık Oluruna ait açıklamalar kısmında doğum sonrası analık oluruna eklenebilecek müddetlerle ilgili olarak, “a) Memur, sıhhat durumunun çalışmaya tutarlı olduğunu tabip raporu ile belgelendirmesi kaydıyla, isteği üzerine beklenen doğum tarihinden evvelki üç haftaya kadar Kurumunda çalışabilir.
b) Beklenen doğum tarihinden evvelki üç haftaya kadar Kurumunda çalışmaya devam etmek isteyen memurun sıhhat durumunun çalışmaya elverişli olduğuna dair tabip raporunu, doğum öncesi analık müsaade mühletinin başlangıcında Kuruma iletmesi mecburidir.
c) Memura beklenen doğum tarihinden evvelki üç haftaya kadar sıhhat durumunun çalışmaya elverişli olduğuna dair verilen tabip raporu, Toplumsal Güvenlik Kurumu ile sözleşmeli yahut akitsiz bir sıhhat hizmeti sunucusundan alınabilir.
ç) Memurun yalnızca tabip raporuna dayanarak doğumdan evvel Kurumunda fiilen çalıştığı mühletler (tekil gebeliklerde azami beş hafta, çoğul gebeliklerde azami yedi hafta) doğum sonrası analık müsaadesi müddetine eklenecektir. Sıhhat durumunun çalışmaya münâsib olduğunu tabip raporu ile belgelendirmeden bu mühlet içinde Kurumunda çalışmaya devam eden memurun fiilen çalıştığı vadeler doğum sonrası analık müsaadesi mühletine eklenmeyecektir.
d) Beklenen doğum tarihinden evvelki üç haftaya kadar Kurumunda çalışabileceği tabip raporuyla onaylanan memurun bu vade içinde kanuni olurlarını (hastalık müsaadesi, mazeret müsaadesi, yıllık müsaade vb.) kullanması mümkündür. Lakin, bu kanuni müsaade vadeleri doğum sonrası analık müsaadesi müddetine ek edilmeyecektir.
e) Her hal ve kaidede memurun beklenen doğum tarihinden evvelki üç hafta içinde Kurumunda çalışması mümkün değildir.” denilmektedir.
29 Mayıs 2020 tarihli ve 31139 sayılı mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan 2020/8 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile 1 Haziran tarihinden itibaren idari müsaade tasarrufuna ait esaslar belirlenmiş, akabinde ise idari müsaade kapsamına alınmayan gebe çalışanlar Metin KIRATLI imzalı Işçi ve Prensipler Umum Müdüriyeti metniyle hamileliklerinin 24. haftası ile 32. haftası arasında idari müsaade kapsamına alınmıştır.
2020/8 sayılı Genelgede idari müsaadeli sayılanların bu vadede vazifelerini fiilen mekanına getirmiş sayılacakları, bunların mali ve toplumsal hak ve yardımları ile gayrı özlük haklarının saklı kalacağı belirtilmiştir.
Geldiğimiz noktada gebe memurlar 24. hafta ile 32. hafta arasında (çoğul gebelikte 30. hafta) idari müsaade, 32. haftadan doğuma kadar analık müsaadesi kapsamındadır. Genelge ile doğum öncesi analık müsaadesi mühleti değişmediğinden (değişmesi gelgelelim kanunla olur) doğum sonrasına aktarılacak müsaade mühleti de değişmeyecek azami 5 hafta (çoğul gebelikte 7 hafta) olacaktır.
Hem 657 sayılı Kanunda konum alan karar hem de Bildirimde bölge alan açıklamalar dikkate alındığında; doğum öncesi 8 haftalık analık olurundan 5 haftalık müddetin doğum sonrasına aktarılabilmesi için bir numara koşul öncelikle çalışabilir içerikli tabip raporu alınması, 2. koşul ise bu müddetin fiilen çalışılmış olmasıdır. İdari müsaade tasarrufu sebebiyle çalışılmayacak bu müddet için doktorların son üç haftaya kadar çalışabilirsin diye memura rapor vermeleri halinde 1. koşul, Cumhurbaşkanlığı Genelgesine nazaran idari müsaade müddetince vazifenin fiilen bölgesine getirilmiş sayılması ile de 2. koşul alanına getirildiğinden bu mühletlerin doğum sonrası analık oluruna ek edileceğini değerlendirmekteyiz.
Memurlar