Yargıtay Ceza Genel Heyeti, hırsızlık cürmünden tutuklanması talebiyle hakim önüne çıkarılan sanığın, sorgusu yapıldıktan sonra tutuklanması üzerine hakime karşı söylediği, “Allah belanı versin” kelamını hakaret saymadı.
Yargıtay kararda şu söze yer verdi: “Türk Lisan Kurumu Büyük Türkçe Sözlüğünde beddua; “Birinin makûs duruma düşmesini gönülden isteme, bir kimse için makus dilekte bulunma, makus dua, ilenme, ilenç”, “bela” ise; “İçinden çıkılması güç sakıncalı durum, büyük ziyan ve düşünceye yol açan vaka yahut kimse, hak edilen ceza” biçiminde tanımlanmıştır.”
T.C.
Yargıtay
Ceza Genel Heyeti
Temel No:2014/328
Karar No:2014/386
K. Tarihi:1.1.1901
Mahallî duruşma ise 01.10.2013 gün ve 456-946 sayı ile;
“…Yargılamaya husus somut vakada; sanığın sarf ettiği kelamların şahıslar ortasında gerçekleşen bir tartışma yahut uyuşmazlık sırasında sarf edilmesi halinde beddua olarak nitelendirilebileceği, fakat mağdurun cürüm tarihinde nöbetçi sulh ceza hakimi olarak vazife yaptığı, hırsızlık suçlaması ile sorguya sevk edilen sanık hakkında soruşturma evrakındaki kanıtlar ve vicdani kanısı doğrultusunda sanığın tutuklanmasına yönelik yargısal bir karar verdiği, sanık müdafiinin ve sanığın bu yargısal karara karşı üst dereceli duruşmada itiraz yoluna başvurmak suretiyle türel ve yasal yollara başvurabilme hakkı varken kendisi aleyhine verilen yargı kararına karşı ‘Allah belanı versin, sen ne biçim hakimsin’ biçiminde bağırmak suretiyle mağdur olan hakimin onur, gurur ve saygınlığına akında bulunduğu, cürmün işleniş formu, işlendiği yer ve vakit, failin güttüğü hedef ve saik dikkate alındığında sanığın sarf ettiği kelamların beddua kastıyla sarf edilmediği, sanığın hakaret kastıyla hareket ettiğinin kabulünün gerektiği, aksinin kabulü halinde aleyhine verilen kararları kabullenemeyen bütün şahısların yasal yolları kullanmak yerine beddua ve kaba tenkit ismi altında yargısal faaliyette bulunan tüm hakim ve savcıların onur, onur ve saygınlığı rencide etme yoluna gidebileceği, bu haliyle Yargıtay 2. Ceza Dairesi kararının yerinde olmadığı…” münasebeti ile birinci kararda direnilmesine karar vermiştir.
Bu kararın de sanık tarafından temyiz edilmesi üzerine, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının “bozma” istekli 13.05.2014 gün ve 25007 sayılı tebliğnamesi ile Yargıtay Birinci Başkanlığına gönderilen belge, Ceza Genel Kurulunca değerlendirilmiş ve açıklanan münasebetlerle karara bağlanmıştır.
Özel Daire ile lokal duruşma ortasında oluşan ve Ceza Genel Kurulunca çözümlenmesi gereken uyuşmazlık; hakaret hatasının ögelerinin oluşup oluşmadığının belirlenmesine ilişkindir.
İncelenen belge kapsamından;
06.03.2006 tarihinde düzenlenen tutanağa nazaran; hırsızlık hatasından tutuklanması talebiyle hakim önüne çıkarılan sanığın, sorgusu yapıldıktan sonra şikayetçi Hakim Z.. Ö.. tarafından tutuklanmasına karar verilmesi üzerine, kararın tefhiminin akabinde duruşma salonundan ayrılmak üzere olan müştekiye yüksek sesle “Allah belanı versin” diye söylediği,
Küçükçekmece Cumhuriyet Başsavcılığının 12.10.2006 gün ve 8150-2046 sayılı iddianamesi ile; “Allah belanı versin” halinde kelam söylemek suretiyle kamu görevlisine karşı vazifesinden ötürü hakaret hatasını işlediği teziyle sanık hakkında kamu davası açıldığı,
Anlaşılmaktadır.
Şikayetçi Z.. Ö..; Küçükçekmece l. Aile Duruşmasında hakim olarak vazifeli olduğunu, vaka tarihinde nöbetçi hakim olması nedeniyle tutuklanması talep edilen sanığın sorgusunu yaptığını, tutuklama kararını bildirdikten sonra odasına geçeceği sırada sanığın kendisine hitaben “Allah belanı versin” dediğini belirtmiş,
Kabahat tarihinde tutanak katibi olarak misyon yapan şahit S.. K..ve polis memuru olan şahit A.. I.. hadise tutanağı ile tıpkı doğrultuda olacak formda; sanığın sorgusu yapıldıktan sonra misyonlu hakime “Allah belanı versin” dediğini beyan etmişler,
Polis memuru olarak vazife yapan şahit U..Ş.. ise soruşturma kademesindeki sözünde; sanığın misyonlu hakime “Sen nasıl hakimsin, Allah belanı versin” dediğini, kovuşturma evresinde da bu tabirden kısmen farklı olacak biçimde “Allah belanı versin, ne biçim hakimsin” dediğini açıklamış,
Sanık basamaklarda; tutuklama kararından etkilenerek sorguyu yapan hakime “Allah belanı versin” dediğini kabul etmiş, temyiz dilekçesinde ise bu kelamı misyonlu hakime değil, öbür kuşkulu arkadaşına söylediğini savunmuştur.
5237 sayılı Türk Ceza Kanununun “Hakaret” başlıklı 125. unsurunun birinci üç fıkrası;
“1- Bir kimseye onur, onur ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil yahut olgu isnat eden yahut sövmek suretiyle bir kimsenin onur, gurur ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar mahpus yahut isimli para cezası ile cezalandırılır.
2- Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı yahut imajlı bir mesajla işlenmesi halinde, üstteki fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur.
3- Hakaret hatasının;
b)Dini, siyasi, toplumsal, felsefi inanç, niyet ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin buyruk ve yasaklarına uygun davranmasından ötürü,
c) Kişinin mensup bulunduğu dine nazaran kutsal sayılan bedellerden bahisle,
İşlenmesi halinde, cezanın alt hududu bir yıldan az olamaz…” formunda düzenlenmiştir.
Bu düzenleme ile 765 sayılı TCK’ndan farklı olarak hakaret ve sövme ayrımı kaldırılmış, onur, gurur ve saygınlığı rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil yahut olgu isnat etmek yahut sövmek hakaret hatasını oluşturan seçimlik hareketler olarak belirlenmiştir. (Mahmut Koca- İlhan Üzülmez, Türk Ceza Hukuku Özel Kararlar, Adalet Yayınevi, Ankara, 2013, s.430)
5237 sayılı TCK’nun “Soruşturma ve kovuşturma koşulu”başlıklı 131. hususunun birinci fıkrasında ise; “Kamu görevlisine karşı vazifesinden ötürü işlenen hariç; hakaret kabahatinin soruşturulması ve kovuşturulması, mağdurun şikayetine bağlıdır” kararına yer verilmiştir.
Buna nazaran, TCK’nun 125. hususunun birinci fıkrasında hakaret cürmünün temel formu, üçüncü fıkrasında ise nitelikli halleri düzenlenmiş, tıpkı kanunun 131/1. unsurunda kamu görevlisine karşı misyonundan ötürü hakaret dışında kalan hakaret kabahatlerinin şikayete tabi olduğu açıkça söz edilmiştir.
Hakaret fiillerinin cezalandırılmasıyla korunan tüzel kıymet, bireylerin onur, onur ve saygınlığı olup, bu cürmün oluşabilmesi için, davranışın kişiyi küçük düşürmeye matuf olarak gerçekleşmesi gerekmektedir. Bir hareketin tahkir edici olup olmadığı kimi durumlarda rölatif olup, vakte, yere ve duruma nazaran değişebilmektedir. Şahıslara yönelik her türlü ağır tenkit yahut rahatsız edici kelamların hakaret cürmü bağlamında değerlendirilmemesi, kelamların açıkça, onur, onur ve saygınlığı rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil yahut olgu isnadını yahut sövmek fiilini oluşturması gerekmektedir.
Öte yandan, Türk Lisan Kurumu Büyük Türkçe Sözlüğünde beddua; “Birinin makûs duruma düşmesini gönülden isteme, bir kimse için makûs dilekte bulunma, makûs dua, ilenme, ilenç”, “bela” ise; “İçinden çıkılması güç sakıncalı durum, büyük ziyan ve düşünceye yol açan hadise yahut kimse, hak edilen ceza” formunda tanımlanmıştır.
Bir kimsenin ziyan ve ezaya düşmesini yaratıcıdan dileme mahiyetindeki kelamların açıkça, kişinin onur, onur ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil yahut olgu isnadını içermediği yahut sövmek fiilini oluşturmadığı takdirde hakaret olarak kabulü mümkün bulunmamaktadır.
Bu kapsamda, yalnızca “Allah belanı versin” cümlesi ile ortaya konulan bir beddua tabiri, rahatsız edici olmakla birlikte onur, erdem ve saygınlığı rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil isnadı yahut sövme olmaması nedeniyle TCK’nun 125. hususu manasında hata olarak kabul edilemeyecektir.
Gerçekten Ceza Genel Şurasının 03.07.2001 gün ve 132-155 sayılı kararında da; “Allah belasını versin” kelamının Tanrısal ceza dileme ve beddua manasında olup tahkir ve tezyif içerdiğinden kelam edilemeyeceğine işaret edilmiştir.
Bu açıklamalar ışığında somut hadise değerlendirildiğinde;
Hırsızlık cürmünden hakkında soruşturma başlatılan ve tutuklanması talebiyle hakim önüne çıkartılan sanığın, kendisinin haksız bir biçimde tutuklanmasına karar verildiğini düşünerek bunun sorumlusu olarak gördüğü sorguyu yapan hakime yönelttiği “Allah belanı versin” halindeki söz, beddua niteliğinde, nezaket dışı, kaba ve rahatsız edici bir kelam ise de, şikayetçi hakimin onur, gurur ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil yahut olgu isnadını içermemesi ve sövme fiilini de oluşturmaması nedeniyle hakaret kabahatinin yasal ögelerinin gerçekleşmediği kabul edilmelidir.
Bu nedenle, lokal mahkemece sanığın beraatine hükmolunması gerektiği gözetilmeden, ögeleri oluşmayan cürümden mahkümiyet kararı verilmesi isabetsizdir.
Bu prestijle; lokal duruşma direnme kararının, hakaret cürmünün ögelerinin oluşmadığı gözetilmeden, sanığın beraati yerine mahkümiyetine karar verilmesi isabetsizliğinden bozulmasına karar verilmelidir.
Çoğunluk görüşüne katılmayan Genel Şura Üyesi O. K..; “Sanık tutuklanmasının ardından tutuklayan hakime görevlilerin yanında ‘Allah belanı versin’ diyerek salonu terk etmiştir. Çoğunluk bu kelamı beddua olarak kabul ederek kabahat olmadığına hükmetmiştir. Temelde bu kelam beddua ise de oluşa ve söylenen bireye nazaran sövme olarak vasıflandırılabilir. Hakimin gıyabında bir makalede yahut bir televizyon söyleşisinde kullanılsa oluşa nazaran cürüm olmayabilir. Fakat; hakimin vazifesi sırasında kamu otoritesini, makam sahibinin itibarını sarsacak yahut saygınlığını rencide edecek biçimde söylenirse sövme cürmünü oluşturur.
5237 sayılı Kanun’un 125. hususunda saygınlığı rencide edebilecek yahut saygınlığa hücum bu kabahatin ögeleri ortasında sayılmış olup bir hakime diğerlerinin bulunduğu bir ortamda ‘Allah belanı versin’ demek hem kişinin hem de duruşmanın saygınlığına ataktır.
Misyonlu polislerin önünde sanığın hakime karşı ‘Allah belanı versin’ demesi o kişinin ve duruşmanın itibarını ve hakimin otoritesini sarsar. Itibarın Türkçe karşılığı prestijdir. Prestiji sarsan bir sözcük de sövme kabahatini oluşturur. Bu kelam arbede esnasında bir şahsa söylense yahut bir siyasala söylense beddua ya da ağır tenkit olarak görülebilir. Fakat bir makam sahibine söylendiğinde, hele hele bir hakime söylendiğinde durum farlılık arzeder. Hata olmadığı kabul edilirse bütün sanıklar hakime ‘Allah belanı versin’ diyerek salonu terk eder. Bu da kamu otoritesinin sarsılmasına neden olur. Gerçekten Anayasanın 26/2. fıkra son cümlesinde ve Avrupa İnsan Hakları Kontratının tabir özgürlüğü başlığıyla düzenlenen 10/2. fıkrada yargılama vazifesi yapanlar ve yargı gücü otoritesi tarafından tabir özgürlüğü istikametinden bir ayrıcalık öngörmüştür.
İzah edilen nedenlerle kararın onanması gerektiği kanısıyla çoğunluğun bozma kararına katılmıyorum” niyetiyle,
Çoğunluk görüşüne katılmayan öbür altı Genel Heyet Üyesi de; “suçun ögelerinin oluşması nedeniyle direnme kararının onanması gerektiği” biçimindeki misal niyetle karşı oy kullanmışlardır.
SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle;
1- Küçükçekmece 1. Sulh Ceza Duruşmasının 01.10.2013 gün ve 456-946 sayılı direnme kararının, hakaret hatasının ögelerinin oluşmadığı gözetilmeden, sanığın beraati yerine mahkümiyetine karar verilmesi isabetsizliğinden BOZULMASINA,
2- Evrakın, mahalline gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE, 16.09.2014 tarihinde yapılan müzakerede oyçokluğuyla karar verildi.
Memurlar