– Geçen yıl hakem heyetlerine yapılan her 10 müracaattan 6’sı tüketici lehine sonuçlanırken, eksik evrak ve yanlış talepler oranın daha yüksek gerçekleşmesinin önüne geçti.
Tüketici dernekleri, geçen yıl 600 bine yaklaşan müracaatın 522 bininin (yüzde 88) karara bağlandığını belirterek, tüketicileri, eksik evrak olmadan başvurmaları ve taleplerini gerçek belirtmeleri konusunda uyardı.
Tüketici hakem heyetleri, tüketiciler ile satıcı yahut sağlayıcılar ortasında yaşanan uyuşmazlıkların adil, süratli, kolay ve olabilecek en az masrafla tahlile bağlanması emeliyle kolay ulaşılabilir bir biçimde yargı dışı karar mercisi olarak hizmet veriyor.
Kurulduğu 1995 yılından 2020 sonuna kadar 15 milyona yakın başvuruyu karara bağlayan heyetler, yargı üzerinden değerli bir iş yükünü alıyor, meselelerin süratli ve masrafsız tahlilini sağlıyor.
Ağustos 2017’de Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren yönetmelik kapsamında tüketicilerin elektronik ortamda hakem heyetlerine başvurmalarının önü açılırken, salgın nedeniyle bu alandaki müracaat sayısı da sürat kazandı. Hali hazırda tüketici hakem heyetlerine şahsen, avukat aracılığıyla elden ve posta yolunun yanı sıra e-Devlet kapısı üzerinden Tüketici Bilgi Sistemi (TÜBİS) aracılığıyla müracaat yapılabiliyor.
– Yıllık müracaat sayısı 600 bine yaklaştı
Tüketici hakem heyetlerine geçen yıl yapılan müracaat sayısı 594 bin 270’ye ulaştı. Bunların 521 bin 553’ü (yüzde 87,8) karara bağlanırken, her 10 müracaattan 6’sı tüketiciler lehine sonuçlandı.
Bu kapsamda 861 milyon liralık uyuşmazlık tahlile kavuşturulurken, kararların yüzde 96,11’i mahkemeye taşınmadan katılaştı. Kararların yalnızca yüzde 3,89’u mahkemelere dava konusu edilirken, bu davaların yüzde 45,2’si de tüketici hakem heyetlerinin verdiği kararlar tarafında onandı. Böylelikle tüketici hakem heyetlerinde alınan kararların yaklaşık yüzde 98’i heyetlerin aldığı kararlar istikametinde katılaştı.
e-Devlet üzerinden yapılan müracaatlar geçen yıl, 2019’a nazaran yüzde 118 artarak 300 bine yükseldi.
Geçen yıl tüketici hakem heyetlerine en çok müracaat 50 bin 515 adetle cep telefonu konusunda yapılırken, onu 40 bin 567 ile ayakkabı, 36 bin 919 ile internet abonelikleri, 31 bin 457 ile kredi kartı üyelik fiyatı ve 18 bin 659 ile GSM aboneliklerine takip etti.
Büyükşehir statüsünde olan vilayetlerde kıymeti 7 bin 550 liranın altında bulunan uyuşmazlıklarda ilçe tüketici hakem heyetlerine, pahası 7 bin 550 ile 11 bin 330 lira ortasındaki uyuşmazlıklarda vilayet tüketici hakem heyetlerine başvuruluyor.
Büyükşehir statüsünde olmayan vilayetlerin merkezlerinde ve bağlı ilçelerde 11 bin 330 liranın altında bulunan uyuşmazlıklarda vilayet tüketici hakem heyetleri misyon görüyor.
– “Tüketiciler hakkını artık daha fazla arıyor”
Tüketici örgüt temsilcileri, Tüketiciyi Muhafaza Haftası hasebiyle AA muhabirine yaptıkları açıklamada, tüketicinin hakkını aramasının değerinden bahsederek, hakem heyetlerindeki müracaatların evrak eksikliği yahut yanlış talep olmaması halinde çok büyük oranda tüketici lehine sonuçlandığını bildirdi.
Tüketici Dernekleri Federasyonu (TÜDEF) Genel Lideri Aziz Koçal, son yıllarda irtibat imkanların artması, bilgiye erişimin kolaylaşması ve tüketicilerin haklarını daha çok öğrenmesi nedeniyle hakkını arayan tüketici sayısının süratle arttığını söyledi.
Tüketici hakem heyetlerinin, tüketiciye yönelik uygulamalardan doğabilecek uyuşmazlıklara tahlil bulmak hedefiyle kurulduğunu anımsatan Koçal, “Bu gaye doğrultusunda çalışan heyetler, hak ihlaline uğramış, güçlü satıcı ve sağlayıcılar karşısında güçsüz olan tüketicilerin umut kapısı haline geldi.” dedi.
Koçal, haksızlığa uğradığında tüketicilerin kesinlikle hakkını araması gerektiğine vurgu yaparak, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Tüketici, mağdur olduğunda sineye çekmemeli, kesinlikle hakem heyetlerine başvurmalı. Bu heyetlere başvuran tüketicilerin kıymetli bir kısmı haklı çıkıyor. Bilhassa evrak eksikliği yahut yanlış talep olmaması durumunda uyuşmazlıkların çok büyük kısmı tüketici lehine sonuçlanıyor. Olağanda evrak eksikliği ve yanlış talep olmasa hakem heyetlerine başvuran tüketicilerin haklı çıkma oranı yüzde 80’i aşar. Bilhassa e-Devlet üzerinden yapılan müracaatlarda, uyuşmazlık konusu ile ilgili tüm evraklar taranarak müracaata eklenmeli. Talep net olmalı.”
Koçal, vatandaşların, mağdur olduğunu düşündüğünde hakem heyetlerine müracaat etmeden evvel tüketici örgütlerinden nasıl müracaat yapacağına dair bilgi alabileceğini, bu sayede mağduriyetinin giderilmesi için yanlışsız müracaat yapabileceğini vurguladı.
– “Tüketici hakem heyetleri vatandaşı devlete yakınlaştırıyor”
Tüketiciler Derneği (TÜDER) Genel Lideri Levent Küçük ise, tüketicilerin direkt yasal hak arama yeri olan hakem heyetlerinin, maddi ziyanların giderilmesinin yanı sıra, satıcıların ve tüketicilerin bilinçlenmesi vazifesini de yerine getirdiğini söyledi.
Küçük, “Bu heyetler, sundukları hizmet açısından, devlet ile vatandaşı yakınlaştırma ve devlete olan inancı sağlama fonksiyonu görmektedir. Tüketici hakem heyetleri daha da güçlendirilmeli.” sözünü kullandı.
Tüketici örgütlerinin ehemmiyetinden bahseden Küçük, tüketicilerin ekonomik çıkarlarının korunması ve piyasaların sağlıklı işlemesi açısından, kamu nezaret ve kontrolünün yanı sıra, tüketicilerin şuur seviyelerinin artmasının ve tüketici örgütlerinin güçlenmesinin büyük değer taşıdığını vurguladı.
– Salgınla tepe yapan online alışverişlere ve toplumsal medyaya dikkat
Küçük, tüketicilere bilhassa online alışverişlerle ilgili birtakım ihtarlarda bulunarak, Kovid-19 salgınıyla birlikte son yıllarda artan online alışverişlerin tepe yaptığını bildirdi.
İnternet üzerinden yapılan alışverişlerde, emniyetli ve kurumsal firmaların tercih edilmesi gerektiğine dikkati çeken Küçük, şu ihtarlarda bulundu:
“Özellikle toplumsal medya üzerinden yapılan alışverişler çok tehlikeli. Tanıtımı yapılan eserler birden fazla vakit ellerinde bile olmuyor. Bilinen markaların tanıtımı yapılırken de piyasa kıymetinin çok altında fiyat talep ediliyor. Vakit zaman kimi ünlü isimlerin de kullanıldığı reklam kampanyalarıyla tüketiciler cazip fiyatlarla alışverişe yönlendiriliyor. Toplumsal medyada en değerli bahislerden birisi kurumsallık. Alışveriş yaparken firmanın kurumsallığından emin olunmalı.”
– “14 günlük cayma hakkını unutmayın”
Levent Küçük, internet üzerinden alışveriş sonrası yasal olarak 14 gün içerisinde cayma hakkının bulunduğunun altını çizerek, şu sözleri kullandı:
“Tüketicilerimizin, 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun kararları mucibince hiçbir münasebet göstermeden 14 gün içerisinde cayma hakkı var. Bir olumsuzluk yaşandığında eseri iade edebilir. İnternet alışverişlerinde denetimli teslimat metodu kullanılmalı, gerekirse kapıda ödeme seçeneği tercih edilmeli. Dolandırıcılar vakit zaman bilinen değerli alışveriş sitelerini kopyalayıp sahtesini yapabiliyor. Bu yolla banka ve kredi kartı bilgileri ve şifreler ele geçirilmeye çalışılıyor.”
Küçük, internet sitesinin gerçek bir işletme olup olmadığının Ticaret Bakanlığı’nın Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi’ne (ETBİS) bakılarak doğrulanabileceğini kaydederek, şikayet sitelerinden ve bloglardan yorumların okunabileceğini, internet adresinin başında yer alan ‘https’ kısmının kesinlikle bulunması gerektiğini kelamlarına ekledi.
Memurlar
