Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanun teklifinin TBMM Genel Konseyinden geçen son halini yayımlıyoruz. Kanun, Resmi Gazetede şimdi yayımlanmadı. Resmi Gazetede yayımlandıktan sonra yürürlüğe girecek.
İşte Kanun teklifinin TBMM’den geçen son hali:
GÜVENLİK SORUŞTURMASI VE ARŞİV ARAŞTIRMASI KANUNU
Kanun No. 7315
Kabul Tarihi: 7/4/2021
BİRİNCİ KISIM
Maksat, Kapsam ve Tanımlar
Gaye ve kapsam
UNSUR 1- (1) Bu Kanun, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının yapılmasına ve elde edilecek bilgilerin kullanılmasına ait temel unsurları, kimler hakkında yapılacağını, araştırma konusu edilecek bilgi ve dokümanların neler olduğunu, bu bilgilerin ne halde kullanılacağını, hangi mercilerin soruşturma ve araştırma yapacağını, Kıymetlendirme Kurulunun oluşumu ve çalışma yöntem, asıllarını, bilgi güvenliği ile bilgilerin saklanma ve silinme müddetlerini düzenlemektedir.
Tanımlar
UNSUR 2- (1) Bu Kanunda geçen;
a) Kıymetlendirme Kurulu: Güvenlik soruşturması yahut arşiv araştırması sonucunda elde edilen ferdî dataların vazifeye atanma istikametinden değerlendirildiği komitesi,
b) Kurum ve kuruluş: Güvenlik soruşturması ve/veya arşiv araştırması yapılmasını talep eden kamu kurum ve kuruluşları ile ulusal güvenlik açısından stratejik ehemmiyeti haiz ünite, proje, tesis ve hizmetleri yerine getiren öteki kurum ve kuruluşu,
c) Üst kademe kamu yöneticisi: Atanmasına ait yol ve temeller Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile üst kademe kamu yöneticisi olarak belirleneni,
tabir eder.
İKİNCİ KISIM
Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması
Hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılacaklar
UNSUR 3- (1) Arşiv araştırması, statüsü yahut çalıştırma haline bağlı olmaksızın birinci kez yahut yine memuriyete veya kamu vazifesine atanacaklar hakkında yapılır.
(2) Kurum ve kuruluşlarda, yetkili olmayan şahısların bilgi sahibi olmaları halinde devlet güvenliğinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün, iç ve dış menfaatlerin ziyan görebileceği yahut tehlikeye düşebileceği bilgi ve evrakların bulunduğu kapalılık dereceli üniteler ile Ulusal Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, jandarma, emniyet, kıyı güvenlik ve istihbarat teşkilatlarında çalıştırılacak kamu çalışanı ile ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak işçi, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışacak öğretmenler, üst kademe kamu yöneticileri, özel kanunları uyarınca güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına tabi tutulan şahıslar ile ulusal güvenlik açısından stratejik kıymeti haiz ünite, proje, tesis, hizmetlerde statüsü yahut çalıştırma biçimine bağlı olmaksızın istihdam edilenler hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması birlikte yapılır.
Arşiv araştırması
HUSUS 4- (1) Arşiv araştırması;
a) Kişinin isimli sicil kaydının,
b) Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından hala aranıp aranmadığının,
c) Kişi hakkında rastgele bir tahdit olup olmadığının,
ç) Kişi hakkında katılaşmış mahkeme kararları ve 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 171 inci hususunun beşinci ve 231 inci unsurunun onüçüncü fıkraları kapsamında alınan kararlar ile kişi hakkında devam eden yahut sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguların,
d) Hakkında kamu misyonundan çıkarılma ya da katılaşmış memurluktan çıkarma cezası olup olmadığının,
mevcut kayıtlardan tespit edilmesidir.
Güvenlik soruşturması
UNSUR 5- (1) Güvenlik soruşturması, arşiv araştırmasındaki konulara ek olarak kişinin;
a) Vazifenin gerektirdiği niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerindeki olgusal datalarının,
b) Yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiğinin,
c) Terör örgütleri yahut cürüm işlemek emeliyle kurulan örgütlerle hareket birliği, irtibat ve iltisak içinde olup olmadığının,
mevcut kayıtlardan ve kişinin misyonuna yansıyacak konuların kontrole elverişli olacak yollarla yerinden araştırılmak suretiyle tespit edilmesidir.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasını yapacak üniteler
UNSUR 6- (1) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması, Ulusal İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve mahalli mülki yönetim amirlikleri tarafından yapılır.
(2) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla misyonlu üniteler, kendilerine iletilen taleple sonlu olarak güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşları arşivlerinden ve elektronik bilgi süreç merkezlerinden gerekli bilgi ve dokümanlar ile bu Kanunun 4 üncü hususunun birinci fıkrasının (ç) bendi kapsamındaki karar ve kayıtları almaya yetkilidir.
(3) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla vazifeli ünitelerde yetkilendirilmiş işçi, hukuka alışılmamış olarak elektronik ortamda yahut bilgisayar loglarında ferdî datalarla ilgili sorgulama yapamaz, log kayıtlarını değiştiremez yahut silemez, bu halde elde edilen bilgileri paylaşamaz yahut yayın yoluyla duyuramaz. Vazifesi gereği öğrendiği yahut edindiği ferdî bilgi yahut dokümanları yetkisiz şahıslarla paylaşamaz ya da basın ve yayın kuruluşlarına yahut öbür bağlantı kanallarına veremez. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla vazifeli üniteler tarafından bu konulara ait gerekli önlemler alınır.
Kıymetlendirme Komitesi
UNSUR 7- (1) Yaptırılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda elde edilen dataların kıymetlendirilmesi gayesiyle Kıymetlendirme Kurulu kurulur. Kıymetlendirme Kurulu; Cumhurbaşkanlığında İdari İşler Liderinin görevlendireceği bir üst kademe yöneticisinin, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığında genel sekreter yardımcısının, bakanlıklarda bakan yardımcısının, öbür kamu kurum ve kuruluşlarında en üst yöneticinin görevlendireceği bir üst kademe yöneticisinin, üniversitelerde rektör yardımcısının, valiliklerde vali yardımcısının başkanlığında, teftiş/denetim, işçi ve hukuk üniteleri ile uygun görülecek öteki ünitelerden birer üyenin iştirakiyle lider dahil en az beş bireyden ve tek sayıda olacak biçimde oluşturulur. Ulusal güvenlik açısından stratejik kıymeti haiz ünite, proje, tesis ve hizmetlerde istihdam edilecekler hakkındaki kıymetlendirme, ilgili bakanlık ya da kamu kurumları bünyesindeki Kıymetlendirme Komitesince yapılır.
(2) Memuriyet yahut kamu vazifelerine uygunluğunun değerlendirilmesini sağlayacak yorum içermeyen olgusal bilgiler, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla misyonlu ünitelerce ilgili kurum ve kuruluş bünyesinde kurulan Kıymetlendirme Kuruluna iletilir.
(3) Kıymetlendirme Kurulu kendisine iletilen bilgilere ait objektif ve gerekçeli değerlendirmelerini yazılı olarak atamaya yetkili amire sunar. Mahkemeler tarafından istenildiğinde bu bilgiler sunulur.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Şahsî Dataların Korunması
Ferdî bilgilerin korunmasına ait temel unsurlar
UNSUR 8- (1) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında kişinin istihbari faaliyetlere bahis olmayan kendisiyle ilgili ferdî dataları hakkında bilgilendirilmesi, bu bilgilere erişmesi, bunların düzeltilmesi ve silinmesi taleplerine ait önlemler alınır.
(2) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına mevzu ferdî dataların hakikat ve şimdiki olması temeldir. Bu bilgiler, işlendikleri maksatla ilişkili, sonlu ve ölçülü olarak kullanılır.
(3) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında yürütülen iş ve süreçlerde, 24/3/2016 tarihli ve 6698 sayılı Şahsî Bilgilerin Korunması Kanununun 4 üncü unsurunda belirtilen genel unsurlara alışılmamış hareket edilemez. Fakat ulusal savunma, ulusal güvenlik, kamu güvenliği, kamu sistemi ve ekonomik güvenlik ile ilgili istihbarat faaliyetleri kapsamında elde edilen bilgiler şahsa verilemez.
Ferdî data güvenliği ve kapalılık
UNSUR 9- (1) Bu Kanunda belirtilen güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla misyonlu üniteler ile kıymetlendirme kurulları, data güvenliğine ait tedbirleri alır.
(2) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması süreçlerinin her evresinde saklılığa uyulur. İlgili bilgi ve dokümanlar yasal olarak bilmesi gerekenlerden diğerine verilmez ve açıklanmaz.
(3) Bu Kanun kapsamında elde edilen şahsî bilgiler hedefi dışında işlenemez ve aktarılamaz.
Ferdî dataların silinmesi ve yok edilmesi
UNSUR 10- (1) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sırasında elde edilen şahsî bilgiler, işlenme hedefinin ortadan kalkması halinde yahut her durumda iki yılın sonunda kıymetlendirme kurullarınca silinir ve yok edilir.
(2) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasını yapan ünitelerdeki istihbari faaliyete bahis olmayan ilgilisine ilişkin güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına ilişkin bilgiler iki yılın sonunda silinir ve yok edilir.
(3) Bu bilgiler, sürece karşı dava açılması halinde karar katılaşmadan silinemez ve yok edilemez. Mahkemelerin bu mevzudaki talepleri, Kıymetlendirme Kurulunun bünyesinde bulunduğu ilgili kurum ve kuruluş tarafından karşılanır.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Çeşitli Kararlar
Cezai kararlar
HUSUS 11- (1) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılması ve değerlendirilmesinde misyonlu olanlar tarafından ferdî bilgilerle ilgili kabahat işlenmesi halinde, fiil daha ağır cezayı gerektiren öteki bir hata oluşturmadığı takdirde 6698 sayılı Kanunun 17 nci hususu kararları uygulanır.
(2) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılması ve değerlendirilmesinde vazifeli olanlar tarafından şahsî datalarla ilgili kabahat işlenmesi halinde 6698 sayılı Kanunun 18 inci hususu kararları uygulanır.
Yönetmelik
UNSUR 12- (1) Devletin güvenliğini, ulusun varlığını ve bütünlüğünü iç ve dış menfaatlerinin ziyan görebileceği yahut tehlikeye düşebileceği bilgi ve dokümanlar ile kapalılık dereceli kamu çalışanı ile meslek kümelerinin tespiti, ünite ve kısımların tariflerinin yapılması, güvenlik soruşturmasının ve arşiv araştırmasının adap ve temelleri ile bunu yapacak üniteler ve kıymetlendirme komitelerinin çalışma yöntem ve temelleri ile uygulamaya ait başka konular Cumhurbaşkanınca yürürlüğe konulacak yönetmelik ile düzenlenir.
Değiştirilen ve yürürlükten kaldırılan kararlar
UNSUR 13- (1) 24/2/1983 tarihli ve 2802 sayılı Yargıçlar ve Savcılar Kanununun ek 1 inci unsurunun birinci fıkrasında yer alan “26.10.1994 tarihli ve 4045 sayılı Kanunun 1 inci unsuruna göre” ibaresi “Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanununa nazaran güvenlik soruşturması ve” formunda değiştirilmiştir.
(2) 31/7/1970 tarihli ve 1325 sayılı Askeri Okullar, Askeri Öğrenciler, Askeri Fabrikalar ve Kimi Düzenlemeler Hakkında Kanuna aşağıdaki ek unsur eklenmiştir.
“Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması
EK HUSUS 16- Ulusal Savunma Bakanlığı nam ve hesabına Bakanlıkça belirlenen eğitim kurumları ile Ulusal Savunma Üniversitesine bağlı fakülte, yüksekokul, meslek yüksekokulu ve enstitülerde eğitim görecekler hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanununa nazaran güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır.”
(3) 9/6/1930 tarihli ve 1700 sayılı Dahiliye Memurları Kanununa aşağıdaki ek unsur eklenmiştir.
“EK UNSUR 6- Kaymakam adaylığına atanacaklar hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanununa nazaran güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır.”
(4) 9/7/1982 tarihli ve 2692 sayılı Kıyı Güvenlik Komutanlığı Kanununun 7 nci unsuruna onbirinci fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“Sahil Güvenlik Komutanlığı nam ve hesabına eğitim-öğrenim görecekler hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanununa nazaran güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır.”
(5) 10/3/1983 tarihli ve 2803 sayılı Jandarma Teşkilat, Vazife ve Yetkileri Kanununun 13 üncü unsuruna aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“Jandarma Genel Komutanlığı nam ve hesabına eğitim-öğrenim görecekler ile Jandarma ve Kıyı Güvenlik Akademisi ve buna bağlı eğitim-öğretim kurumlarında eğitim-öğrenim görecekler hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanununa nazaran güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır.”
(6) 25/4/2001 tarihli ve 4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanununa aşağıdaki ek husus eklenmiştir.
“EK HUSUS 3- Polis Akademisi ve buna bağlı eğitim-öğretim kurumları ile akademi nam ve hesabına öteki eğitim kurumlarında tahsil görecek öğrenciler hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanununa nazaran güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır.”
(7) 7/7/2010 tarihli ve 6004 sayılı Dışişleri Bakanlığı Çalışanına Ait Kimi Düzenlemeler Hakkında Kanuna aşağıdaki ek unsur eklenmiştir.
“EK UNSUR 2- (1) Aday meslek memurluğu ile aday konsolosluk ve ihtisas memurluğuna atanacaklar ile direkt yurtdışı teşkilatında istihdam edilecek işçi hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanununa nazaran güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır.”
(8) 26/10/1994 tarihli ve 4045 sayılı Güvenlik Soruşturması, Kimi Nedenlerle Misyonlarına Son Verilen Kamu İşçisi ile Kamu Misyonuna Alınmayanların Haklarının Geri Verilmesine ve 1402 Numaralı Sıkıyönetim Kanununda Değişiklik Yapılmasına Ait Kanun yürürlükten kaldırılmıştır.
Atıflar
UNSUR 14- (1) Mevzuatta 4045 sayılı Kanuna yapılan atıflar bu Kanuna yapılmış sayılır.
Yürürlük
HUSUS 15- (1) Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
HUSUS 16- (1) Bu Kanun kararlarını Cumhurbaşkanı yürütür.
Memurlar
