Çin’in ‘yeni bir güç kaynağı üretme arayışında’ dünya rekoru kırdığını bildiren haber ajansı, birkaç gün evvel gerçekleşen testlerin akabinde başardıklarını duyurdu. Bilim insanları deneysel gelişmiş süperiletken tokamak (EAST) yahut “Çin yapay güneşi” nin denetim merkezinde çalışıyorlar. Bilmeyenler için Tokamak, denetimli termonükleer füzyon gücü üretmek için geliştirilen çeşitli manyetik hapsetme aygıtlarından biridir.
20 SANİYE SÜRDÜ 160 MİLYON DERECEYE ULAŞTI
Çinli bilim insanları, 120 milyon plazma sıcaklığına ulaşma konusunda yeni bir dünya rekoru kırdılar. Yapılan son deneyde 101 saniyelik bir müddet boyunca istenilen sıcaklıklara ulaşmayı başardı. Bir füzyon reaktörünün test çalışması için kıymetli bir adım olarak görülüyor. “Çin yapay güneşi” ndeki deney de 20 saniye süren 160 milyon santigrat dereceye ulaşıldı.
ASIPP’de bulunan EAST’ın kesin maksadı ise nizamlı pak güç akışı sağlamak için denizde bol ölçüde bulunan döteryum kullanarak Güneş üzere nükleer füzyon yaratmak olarak açıklanıyor. Döteryum yahut ağır hidrojen, hidrojenin kararlı izotoplarından oluşuyor. Okyanuslarda ise büyük ölçüde bulunuyor.
Bir litre deniz suyundaki döteryumun füzyon tepkisi yoluyla 300 litre akaryakıta muadil ölçüde güç üretebileceği iddia ediliyor. Vakum sistemi, RF dalga sistemi, lazer saçılma sistemi ve mikrodalga sistemi içeren halka formundaki deney tesisinin çalışmasını desteklemek için yaklaşık 300 bilim insanı ve mühendis harekete geçti. Kelam konusu deney için hazırlık çalışmalarının yaklaşık bir yıl evvel başladığı belirtiliyor.
ASIPP yöneticisi Song Yuntao, “Bu, Çin’in fizik ve mühendislik alanlarında sağladığı büyük bir muvaffakiyet. Deneyin başarısı, Çin’in kendi nükleer füzyon güç istasyonunu inşa etmesine temel oluşturuyor,” diyor.
EAST daha evvel de 2018 yılında çekirdek plazmasında Güneş’in iç sıcaklığının yaklaşık yedi katı olan 100 milyon santigrat derece elektron üretmeyi başarmıştı. EAST, geçen yıl 20 saniye süren 100 milyon santigrat derece plazma sıcaklığına ulaştı. Tükenecek güç kaynakları için başlatılan yapay güneş projesi, oluşturan kömür, petrol, doğalgaz üzere fosil yakıtların bilakis, tükenmeyen yapısıyla dikkat çekiyor.
2006’daki faaliyetinden bu yana, Çin tarafından tasarlanan ve geliştirilen EAST, Çinli ve memleketler arası bilim insanlarının füzyonla ilgili deneyler yaptıkları bir platform sunuyor.
Geçen yılın son aylarında, Çin Ulusal Nükleer Kurumu (CNNC), Çin’in en büyük ve en gelişmiş nükleer füzyon deneysel araştırma aygıtı HL-2M Tokamak’ın, hidrojen ve ağır hidrojen gazlarını kullanarak Güneş’te meydana gelen doğal yansımaların benzerilerini elde etmek için tasarlandığını açıklanmıştı.
Bilim insanlarının güçlü bir pak güç kaynağının kilidini açma potansiyeline sahip olduğunu ümit ettiği HL-2M Tokamak’ın muvaffakiyetle çalıştırıldığı da söylenmişti.
People’s Daily gazetesi de Siçuan bölgesinde bulunan HL-2M Tokamak’ın sıcak plazmayı füzyonlamak için güçlü manyetik alan kullandığını ve 150 milyon derecenin üzerinde sıcaklığa ulaşabildiğini duyurmuştu.
Milliyet
