657 sayılı Kanunun 4/B maddesine göre çalışan sözleşmelilerin sendika üyesi olabilmesi mümkün olup, ancak personelin bir sendikaya üye olmaya zorlanması Anayasa’ya göre suçtur.
Sözleşmeli öğretmenlerin atamaları Mart ayında yapıldığı halde henüz göreve başlatılmamışlardır.
Bu yazımızda atanan öğretmenlerin sendika üyeliği durumlarını ele alacağız.
Sözleşmeli Öğretmen Sendika Üyesi olabilir mi?
Aday memurlar dahil tüm kamu görevlileri sendikaya üye olabilmektedirler. Bunlara 657 sayılı yasanın 4-B maddesine göre çalışan sözleşmeli öğretmenler de dahildir.
Sözleşmeli Öğretmen İsteği Dışında Sendikaya Üye Yapılabilir mi?
4688 sayılı yasa Madde 14- Sendikalara üye olmak serbesttir. Yani üye olup olmamakta tüm çalışanlar serbesttir. Bu nedenle istek dışında üye yapılamazlar. İstek dışında üye yapmaya çalışmak, zorlamak yasaya aykırı davranmak anlamına gelecektir ve suçtur.
Türk Ceza Kanununda ;
Madde 118- (1) Bir kimseye karşı bir sendikaya üye olmaya veya olmamaya, sendikanın faaliyetlerine katılmaya veya katılmamaya, sendikadan veya sendika yönetimindeki görevinden ayrılmaya zorlamak amacıyla, cebir veya tehdit kullanan kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Hükmü yer almaktadır.
Yani bir çalışana “sendikaya üye olmazsan adaylığın kalkmaz, sözleşmen yenilenmez, yönetici olamazsın, tayinin olur ya da olmaz” gibi sözler sarf etmekte suçtur.
Anayasada ise;
Madde 51 – (Değişik: 3/10/2001-4709/20 md.) Çalışanlar ve işverenler, üyelerinin çalışma ilişkilerinde, ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için önceden izin almaksızın sendikalar ve üst kuruluşlar kurma, bunlara serbestçe üye olma ve üyelikten serbestçe çekilme haklarına sahiptir. Hiç kimse bir sendikaya üye olmaya ya da üyelikten ayrılmaya zorlanamaz.
Bu nedenle, aksi tavırlar anayasal suç oluşturacaktır.
Tüm bu düzenlemelerden de anlaşılacağı üzere sendika üyeliği kişiye bağlıdır. Zorla, isteği dışında üye yapılamaz. Yapılması, zorlanması suç olup anayasaya ve yasalara aykırı olan bu durumun ceza kanununa göre cezai yaptırımı vardır.
Sendikalara üye olmak gerekir mi?
Sendika üyeliği isteğe bağlı olsa da demokrasinin, özlük ve ekonomik hakların elde edilmesinin de en önemli yolu, demokrasilerde en önemli baskı unsuru olan sendikalara üye olmaktan geçmekte olup üyeliğin fazla olması sendikaları kamu idaresi karşısında daha güçlü kılar.
Bu nedenle tüzüklerini incelemek üzere kamu çalışanlarının kendilerine uygun gördükleri sendikaya üye olmaları hem kendileri, hem örgütlü mücadele hem de sendikalar açısından yerinde olacaktır.
Sendika üyesi olanlarla ilgili bilgilendirme
Sendikaya üye olan kamu çalışanlarına devlet tarafından 2020 tarifesine göre üç aylık(Ocak, Nisan,Temmuz, Ekim) 108,00 TL ödeme yapılmaktadır. Temmuz ayında maaş zammına göre değişecektir.
Sendika üyesi her kamu çalışanına verilen 3 aylık 108,00 TL’in bir kısmı sendikaya üyelik aidatı olarak gitmektedir. Şöyle ki: sendikaların tüzüğüne göre üyeden alınacak üyelik aidatı belirlenir. Bu oran bazı sendikalarda örneğin damga vergisine esas gelirin binde 5’idir. Sendikalar tarafından genel olarak binde 5 oranında belirlenmiştir. Bu durumda bir aylık geliri 5.000,00TL olan memurdan 25 TL aylık aidat kesilir. Üç ayda 75 TL kesilmiş olacaktır. Devlet tarafından ödenen 108 TL’den artan miktar memurda kalır. Kesinti oranı daha fazla olan sendikalar da vardır. Aylık geliri 10bin TL olan memurun kesintisi ise aylık 50,00TL olacak. Üç aylık 150’TL maaşından kesilirken 108.00TL’si devlet tarafından karşılanacaktır.
Sendika üyesi olmanın avantajlarından biri hukuk desteği hizmetleridir. Üyenin görevine ilişkin hukuki sorunlarında sendikalar destek vermektedirler. Soruşturma geçirmeleri durumunda itirazlarının görüşüldüğü disiplin kurullarında memurun üye olduğu sendika temsilcisi de toplantıya katılır. İdare sendika temsilcisini de davet etmek zorundadır.
Sonuç olarak;
Tüm bu açıklamaları göz önüne alarak sözleşmeli öğretmenler eğitim ve bilim işkolundaki bir sendikaya üye olabilirler. Fakat üye olma zorunlulukları yoktur. Zorla ya da amirlerin dayatma ile üye yapmaları, görevlerini kullanarak üye formu imzalatmaları etik olmadığı gibi kanunen suçtur. Kamu çalışanının bu noktada uyanık olması, imzaladıkları belgeleri iyi incelemeleri ve haklarını çiğnetmemeleri gerekir.
Yeni atanan 20 bin sözleşmeli öğretmenlerin bir an önce kararnamelerinin tebliğ edilerek göreve başlatılmaları dileğiyle meslek hayatlarında başarılar dileriz.
Maksut BALMUK
Memurlar
