– Yunanistan-Mısır deniz yetki alanları sonlandırma mutabakatı sonrası Oruç Reis’in duyuru edilen araştırma alanına gitmesinin akabinde başlayan Türkiye -Yunanistan tansiyonuna ait uzmanlar, Türkiye’nin bu süreçte memleketler arası hukuka uygun hareket ettiği, süreç sonunda Yunanistan’ın gayri tüzel olarak elde ettiği Kıbrıs ve 12 adayı kaybedebileceği değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye’nin NAVTEX (Denizcilere Duyuru) ilan etmesi ve bu kapsamda Oruç Reis araştırma gemisini yeni sismik araştırma faaliyeti için Doğu Akdeniz’e göndermesi üzerine Türkiye ile Yunanistan ortasında yaşanan kıta sahanlığı tansiyonunu AA muhabirine kıymetlendiren uzmanlar, Yunanistan’ın Ege ve Doğu Akdeniz’de statükoyu bozan atılımlarda bulunmasının bölgede tüm istikrarları değiştirebileceğini söyledi.
Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mesut Hakkı Caşın, Yunanistan’ın, Ege ve Doğu Akdeniz’de 1915’teki tarihi yanlışını tekrar eden bir yanılsama içerisinde olduğunu söyledi.
Yunanistan’ın, yüz ölçümü 10 kilometrekare olan, Anadolu’ya 2 kilometre, Yunan ana karasına ise 580 kilometre uzaklıkta olan bir adanın 40 bin kilometrekare genişliğinde kıta sahanlığı alanı yaratmasının milletlerarası hukuka uygun ve gerçekçi bir tez olmadığının altını çizen Prof. Dr. Caşın, şöyle devam etti:
“Türkiye, Ege’nin olduğu kadar Doğu Akdeniz’in de vazgeçilmez hükümran devleti olup, koskoca Anadolu yarımadasında 533 kilometrelik kıyısı var. Münasebetiyle deniz hukukunda ana kıtanın adalara ve denize hakimiyeti prensibinden yararlanabilecek avantajlı bir ülkedir. Duyuru edilen NAVTEX Türkiye ile Libya ortasında imzalanan deniz yetki alanlarının sonlandırılması muahedesinden bağımsız değil. Birleşmiş Milletlere (BM) bildirilen bir mutabakat olmasına karşın Yunanistan muahedeyi kabul etmeyerek gerginlik yaratmaktadır. Türkiye haklarından vazgeçmeyecektir. Diplomasi ile sorunu çözmek isteyen Türkiye, Yunanistan’a talih verdi. Yunanistan ise tam aksine fırsatçılık yaparak, Mısır ile kıta sahanlığı münhasır ekonomik bölge sonlandırma muahedesi imzaladı.”
– “Türkiye, Doğu Akdeniz’de zannedildiği üzere yalnız değil”
Doğu Akdeniz’de ve Ege’de, statükoyu bozacak askeri bir müdahalenin Yunanistan’a adaları ve Kıbrıs’ı kaybettireceğini belirten Prof. Dr. Caşın, türel ve askeri bir güç kullanmaya zorlanması durumunda Türkiye’nin Uşi Muahedesi defterini açacağına dikkati çekti.
Prof. Dr. Caşın, “Türkiye, Doğu Akdeniz’de zannedildiği üzere yalnız değil. İtalya ve ve Malta ile kıymetli münasebetleri var ve Türkiye, 12 adanın statüsünü İtalya ile tartışacaktır.” diye konuştu.
Türkiye ve Yunanistan çatışmasının, “NATO’nun beyin ölümü” ile değil “NATO’nun vücut ölümü” ile sonuçlanacağını vurgulayan Prof. Dr. Caşın, şunları kaydetti:
“NATO, Türkiye ile Yunanistan tansiyonunda Türkiye’den yana bir hal almazsa NATO gemileri tabuta girer, bir daha da Doğu Akdeniz’den çıkamaz. Bu durumda AB’nin güç güvenliği ihlal edilir ve çıkmaza girer. Türkiye tehdit edilemeyecek kadar büyük ve güçlü bir devlettir. Yunanistan’ın, NATO üyesi Türk donanmasına yönelik hareketleri deniz hukukuna karşıttır. Türkiye, BM’nin 51. hususuna uygun bir halde Yunanistan’ın gemilerimize yönelik hasmane tutumuna sert bir halde karşılık verecektir. Türkiye artık hasta adam değil, NATO’nun tabibidir. Dünya barışının da çok sağlam bir bekçisidir.”
– “Yunanistan, Kıbrıs’ı ve adaları kaybeder”
Prof. Dr. Caşın, Yunanistan’ın Mısır ile deniz hududu olmadığını, muahedenin hukuken geçersiz olduğunu ve Yunanistan’ın bu atağının Türkiye’nin deniz yetki alanını gasp manasına geldiğini söyledi.
Atina’nın gerginliği taammüden tırmandırdığını tabir eden Prof. Dr. Caşın, “Yunanistan, iyi niyetle hareket etmeyerek, Mısır ile hiçbir tüzel temeli olmayan bir muahede imzaladı. 780 bin kilometrekarelik devasa toprak modülü olan Türkiye’yi, Antalya Körfezi’ne hapsedemez. Türkiye, hiçbir biçimde buna istek göstermeyecektir. O halde Türkiye, Ege ve Doğu Akdeniz’de haklarını muhafazaya sonuna kadar devam edecektir. Libya’daki haklarından da vazgeçmeyecektir. NAVTEX duyurusu, hâkim devletin bir müdafaa hakkı olup, kimseye bir meydan okuma değildir. Türkiye’nin NAVTEX duyurusu, ne ABD’nin ne de Yunanistan’ın müsaadesine tabidir. Türkiye’nin Libya’daki haklarını tehdit, sabotaj ve şantaj oyunlarıyla engelleyemezler.” değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye’nin, Ege ve Doğu Akdeniz’deki münhasır ekonomik alanları derhal duyuru etmesi gerektiğine vurgu yapan Prof.Dr. Caşın, şu tabirleri kullandı:
“Ayrıca Mısır, Lübnan, Suriye ile kademeli olarak müzakereler yine başlatılmalıdır. Gerçekten Türkiye, davetleriyle bu diyalog kapısını açmıştır. Başka değerli bir konu da Türkiye, Libya’da Sirte ve Cufra harekatlarını derhal başlatmalıdır. Madem Ulusal Güvenlik Konseyi bu hususta karar aldı, bunu aksiyona sokmamız gerekiyor. Türkiye, hem NATO hem BM ile görüşmeli. Libya muahedesini da takip etmelidir. Ne surette olursa olsun Türkiye olmadan Doğu Akdeniz’de bir oyun kurulamaz. Münasebetiyle münhasır ekonomik bölge yani Doğu Akdeniz’de Türkiye ve KKTC’nin isteği ve iştiraki olmadan yapılan muahedeler iyi niyete alışılmamıştır.”
– “Türkiye, mevcut haklarını korumakta kararlılık sergileyen bir duruşta olmuştur”
Ankara Toplumsal Bilimler Üniversitesi Kıbrıs Akademik Ünitesi Hukuk Fakültesi Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Emete Gözügüzelli de Oruç Reis’in bölgedeki faaliyetlerinin büsbütün, Türk devletinin bugüne kadar 2 Mart 2004 Turkuno Notası ile birlikte geliştirilen ve ilerletilen, BM Genel Sekreterliğine sunulan bütün bildirilerde ortaya koyduğu Türk Kıta Sahanlığı alanına sahip çıktığını gösterdiğini vurguladı.
Türkiye Cumhuriyeti’nin, 25 Nisan 2014’te BM Genel Sekreterliği’ne gönderdiği mektubunda, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti ortasında varılan Kıta Sahanlığı Sonlandırma Muahedesi’nin koordinatlarını bildiri ettiğini aktaran Gözügüzelli, yeniden tıpkı halde Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin, 18 Mart 2020 tarihinde, Türk kıta sahanlığının coğrafik koordinatlarını, bu alanda var olan ve Sismik araştırma bölgesini de kapsayan bütün alanlarla ilgili koordinatlarını BM’ye bildiri ettiğini hatırlattı.
Türkiye’nin 27 Kasım 2019’da Libya ile yaptığı sonlandırma muahedesinin, birebir halde Kıta Sahanlığı koordinatlarını BM’ye bildirim ettiğini ve yayınlanmasını beklediğini belirten Gözügüzelli, kelamlarına şöyle devam etti:
“Bugüne kadar Türkiye Cumhuriyeti Devleti, Milletlerarası Deniz Hukuku’nda öngörüldüğü halde, kendi belirlediği dış kıta sonlarını BM Genel Sekreterliği’ne bildirim etmiştir. Bu bildirimle birlikte bu alanlar üzerinde bizatihi ve başlangıçtan beri mevcut egemenlik haklarını, ana kara devleti olarak bölgede kıyı uzunluğu en uzun devletlerden olarak, kendisine getirdiği haklar doğrultusunda, faaliyetlerini yürütmektedir. Türkiye Cumhuriyeti Devleti, bugüne kadar mevcut haklarını korumakta kararlılık sergileyen bir duruşta olmuştur ve bunu da ilerletecektir.”
– “Ortada bir bölgesel güç ve Akdeniz’in hamisi olma sorunu kelam konusudur”
Bu durumun Yunanistan’a ne kazandıracağına ne de kaybettireceğine işaret eden Gözügüzelli, “Yunanistan, bunu yapan taraf olarak görülmektedir. Yunanistan’a bunu yaptıranların anlaşılması gerekir. Ortada bir bölgesel güç ve Akdeniz’in hamisi olma sorunu kelam bahsidir.” dedi.
Türkiye’nin şu anda bölgenin hamisi noktasında, bölge ülkelerinde aktifliğini arttırdığını belirten Gözügüzelli, şunları kaydetti:
“Bu aktifliğini artıran atılımlarla Türkiye’yi Akdeniz’den çıkarma tarafındaki haller çöpe atılmıştır zira Türkiye kararlı durmaktadır bu noktada. Münasebetiyle Yunanistan, Türkiye’nin ortaya koyduğu memleketler arası hukuka dayalı iş birliğini öngören ve bu kapsamda, memleketler arası hukukun prensipleri doğrultusunda iyi komşuluk bağlarına sadık kalacak duruşta olmamasından dolayı ilerleyen günlerde yetki alanlarını kaybedecektir. Aslında gayri türel olarak elde ettiği alanları kaybedecektir. Türkiye Cumhuriyeti Devleti, Akdeniz’deki sıkıntıları toparladıktan sonra, kesinlikle Adalar denizindeki gayri hukuksal adımların önlemlerini alacak, ataklarda bulunacaktır.”
Memurlar
