Görüntü Asistan Hakem (VAR) teknolojisi dünya futboluna girdiği günden beri tartışmaları da beraberinde getirirken, yeni bir değişim rüzgarı da yaklaşıyor: Yarı Otomatik Ofsayt
Bilhassa ofsayt kararlarında çokça tartışmaya neden olan VAR, kararları verirken Yapay Zeka’ya başvuruyor. Lakin bu durum ‘yarı otomatik’ hale gelebilir. Şu anda FIFA’nın futbol geliştirme şefi olan Arsene Wenger, hazırlanan değişimin önümüzdeki yıl Katar’da yapılacak Dünya Kupası’na kadar hazır olacağına dair umudu olduğunu söyledi.
Şimdi test evresindeki yeni sistem, Emmy Ödüllü İsveç merkezli firma ChyronHego tarafından optik izleme sistemi kullanarak geliştirilmeye çalışılıyor. ESPN’de yer alan belge haberi, editörümüz Alican Özcan derledi.
YENİ SİSTEMDE NELER GELİŞECEK?
Ofsaytlarda kullanılan sistem, bir oyuncunun konumunun üç boyutlu modellerini anında oluşturmak için uzuv izleme ve otomatik top algılama için kullanılan Yapay Zeka tabanlı bir teknoloji.
Geliştirilen sistemde vuruş noktasının doğruluğunu artırmaya yönelik tahliller, kamera sistemlerinden sensör teknolojisini kullanarak izleme bilgilerini içerirken, bir oyuncunun iskeleti, oyuncunun bedeninin hangi kısmının en önde olduğunu belirlemek için düzenlenecek.
Hakikat vuruş noktası ve top tespiti
Sensör teknolojisi ve görüntü datalarını kullanarak takip etme
Oyuncunun krampon ucuna kadar hassas iskelet modelleme
NASIL ÇALIŞACAK?
VAR’a neredeyse anında bir oyuncunun ofsaytta olup olmadığı söylenecek. VAR, oyuncunun ofsayt durumunda faal olup olmadığını yahut oyuna dahil olup olmadığını süratli bir biçimde belirleyebilecek. Ofsayt onaylanırsa, yardımcı hakem bayrağını kaldırması için saatindeki kırmızı ışıkla üç yahut beş saniye içinde bilgilendirilecek. Tek istisnası, VAR’ın bir oyuncunun oyuna müdahale edip etmediğini, örneğin kalecinin görüş alanında olup olmadığını değerlendirmesi gerekebilir. Bu, ofsayt kararının teyit edilmesinde kısa bir gecikmeye neden olabilir.
VAR OFSAYTI NEDEN DEĞİŞMELİ?
Birinci olarak, tüm büyük liglerde kullanılan TV kameralarının kare suratından olayı, pas atan oyuncunun topa tam temas ettiği noktanın seçilmesi gerçek formda belirlenemiyor. Bunun dışında öbür sıkıntılar da mevcut. VAR, hem savunan hem de atak eden taraftaki ofsayt noktasını manuel olarak seçiyor. Ve bu tutarsız kararlara neden oluyor. Birebir konumu ikinci kere hesaplayan VAR, farklı bir karara varabiliyor.
2D ekranda 3D görüntülemeye sahip oyuncuların çizimi katılık taşımıyor. Taraftarlar çoklukla 2D manzara nedeniyle verilen kararı yanlış buluyor. Yalnızca Premier Lig, çizgi çizme sürecini yayıncılar aracılığı ile paylaştı ve bu daha fazla tartışmaya neden oldu. Ofsayt kararı vermek için geçen müddet, birtakım durumlarda 4 dakikayı buluyor ve bu tartışmaların daha da artmasını sağlıyor. Sonuç olarak hem ülkemizde hem de dünya futbolunda taraftarların sürece olan itimadı sarsılıyor.
YARI OTOMATİK SİSTEM NEDEN DAHA UYGUN?
Yardımcı hakemler bayrağı geç kaldırmayacak
Neredeyse anında karar verilecek
Ofsayt nedeniyle VAR kararlarındaki tüm gecikmeler ortadan kalkacak
Tahminen de en değerlisi, geciken ofsayt bayrağının sona ermesi olacak. Artık oyunun uzun bir mühlet devam ettiğini görmeyeceksiniz. Yalnızca top kaleye girdikten yahut hamle atağı bittikten sonra bayrağın kaldırılması sorunu ortadan kalkacak. Bilindiği üzere, geçen dönem Galatasaray kalecisi Fernando Muslera’nın ayağının kırıldığı konum ofsayttı lakin, yardımcı hakem atağın devam etmesine müsaade vermek zorunda olduğu için oyunu durdurmamış ve sonucunda şanssız bir sakatlık yaşanmıştı. Bu üzere durumlar büsbütün ortadan kalkacak.
IFAB teknik yöneticisi David Elleray, “Yarı otomatik ofsayt, ofsayt için geciken bayrağın kaldırılmasına yol açacak mı? Buna yanıt, muhakkak evet olacak. Taraftarların şu an nefret ettiği meçhullüğü ortadan kaldıracak. Ofsayt mı, golü kutlayabilir miyiz, gol mü, usulü ikilemler olmayacak” sözlerini kullandı.
TARAFTARLAR GOLLERİ KUTLAYABİLİR Mİ?
Arsene Wenger, FIFA’nın Living Football TV kanalına verdiği röportajda, “Ortalama olarak beklememiz gereken mühlet yaklaşık 70 saniye. Bazen 1 dakika 20 saniye. Birtakım durumlar çok karışık olunca daha da uzuyor. Bu çok değerli zira sıra dışı durumlar için bundan sonra birçok gol kutlamasının iptal edildiğini görüyoruz ve bu yüzden kıymetli bir adım olduğuna inanıyorum” dedi.
OLUMSUZ YANLARI OLACAK MI?
Teknolojinin ileri düzeye gelmesi, kararların da daha keskin olmasını sağlayacak.
“Mevcut teknolojiyle bugün gördüğümüzden daha küçük olan tüm ofsaytları tespit edecek” diyen FIFA hakem komitesi lideri Pierluigi Collina, “Bu yüzden daha yanlışsız kararlar verilecek ve ironik bir halde, daha marjinal ofsaytlar tespit edilecek. Bu, futbolun ruhuyla ilgili bir mesele” halinde konuştu.
FIFA birebir vakitte ucu ucuna verilen kararların daha iyi görselleştirilmesini de araştırıyor ve ofsayt lakin sonuç grafikler kullanılarak net bir halde gösterildiği vakit uygulanabilir olacak
YARI OTOMATİK OFSAYT NE VAKİT HAZIR OLACAK?
Teknoloji, FIFA’nın Katar’daki 2022 Dünya Kupası’nda kullanılması için hazırlanıyor. 2019 ve 2921’deki Kulüpler Dünya Kupası etkinliklerinde başarılı çevrimdışı testler yapıldı, lakin geliştirme süreci corona virüsü salgını nedeniyle sekteye uğradı.
Collina, “Geçenlerde Kulüpler Dünya Kupası sırasında iki maçta denedik. Çok başarılıydı, lakin hala epey erken bir kademedeyiz. Lakin sonuç açık: Bir karar için gereken süreyi değerli ölçüde azaltıyor” yorumunu yaptı.
Maksat, Kasım 2022’de başlayacak olan Dünya Kupası’nda kullanılmasını sağlamak, fakat FIFA vakitle yarışıyor. Lokal ligler de gelişmiş teknolojiyi kullanmak istiyor. 2022-23’ün başlangıcında uygulamaya koyma umutları, o dönem Şampiyonlar Ligi’nin son basamaklarında ve 2023-24’ten itibaren tam olarak devreye girmesi daha gerçekçi görünüyor.
Memurlar
