– Türkiye Barolar Birliği Lideri Metin Feyzioğlu, İnsan Hakları Hareket Planı’nın Anayasa’da ve kanunlarda yazan temel hakların hayatta da uygulanmasını, uygulamada ihmali olanların da bu ihmalin sonuçlarını görmesini sağlayacağını söyledi.
Feyzioğlu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan İnsan Hakları Hareket Planı’nı AA’ya kıymetlendirdi.
İnsan haklarıyla ilgili düzenlemelerin yazılı cümleler olmaktan çıkıp vatandaşın hayatında fark yaratması gerektiğini tabir eden Feyzioğlu, Aksiyon Planı’nın halka, beşere dokunduğunu vurguladı.
Feyzioğlu, “Eylem Planı’nın en büyük özelliği; evet çok büyük cümleler de var ancak bir de somut sorunu tespit edip ona somut tahlili getiren çok sayıda başlığı, alt başlığı var. Bunları yok sayamazsınız.” diye konuştu.
Hareket Planı’nın somut tahlillerinin fark oluşturacağına işaret eden Feyzioğlu, “Her vakit söyleyebileceğiniz ve söylemeniz gereken büyük harflerle yazılmış cümleler, hoş, bunlar olsun lakin bir de çok çok somut, adliye koridorundan, polis karakolundan, sokaktan, haciz mahallinden, duruşma salonundan somut bir sorun ve o somut sorunu somut şu formda çözeceğiz diye taahhüt. İşte o fark yaratacak olan.” tabirlerini kullandı.
Düzenlemenin getireceklerini örneklerle açıklayan Feyzioğlu, “Hep söylüyoruz, ‘makul müddette yargılanma’ diyoruz değil mi? Benim temel hakkım. Adil yargılanma hakkının içinde makul müddette yargılanma hakkı. Ne kadar çok söylesek de neden makul müddette yargılanmadığımıza dair somut tespitler yapıp o tespitler doğrultusunda ‘çözüm de şudur’ demediğiniz sürece makul müddette yargılanma hakkı gökyüzündeki yıldızdır. Çok güzeldir, bakar bakar durursunuz.” değerlendirmesini yaptı.
Dava belgelerinin sürüncemede bırakıldığı, ihmal edildiği, orta kararların gereğinin yerine getirilmediği durumlardan örnekler veren Feyzioğlu, yargıçların bunun karşılığını tayin terfilerinde göreceğini anlattı. Feyzioğlu, “Bir hakim tayin ve terfisinin bu ‘sürüncemede bırakma’ sebebiyle direkt etkileneceğini bilirse makul müddette yargılanma hakkı gökyüzündeki parlak yıldız olmaktan, yalnızca o olmaktan çıkacak, vatandaşın yıldızına dönüşecek.” dedi.
Mülkiyet hakkına ait de kıymetlendirme yaparak, icralık malların adliyelerin ardındaki mezat salonlarında kısıtlı bir etraf içinde satışının yapıldığını, bu nedenle pahasını bulmadığını tabir eden Feyzioğlu, şöyle devam etti:
“Şimdi artık elimizde o kadar imkan var ki Ankara’da bir mal satışını İstanbul’dan, Bursa’dan, Van’dan, Diyarbakır’dan takip etmek mümkün değil mi online olarak, işte bunu yapıyoruz. Bütün icrada mal satışları online olacak. Bu kimin yararına, vatandaşın. İcraya işi düşen her vatandaş bilir ki, ‘Benim malım maalesef şayet icra ile satılırsa üç kuruşa gidecek.’ Alacaklı da alacağını alamıyor, borçlu da borcunu ödeyemiyor, olağan vakitte satılsa pahasını bulacağı halde. İşte bu online bir platformda icra satışları düzenlenerek çözülüyor. Somut sorun, somut tahlil. Gökyüzünden aldınız o yıldızı, vatandaşa verdiniz, ‘bu senin yıldızın’ dediniz.”
Yargıçtan kaynaklı duruşma ertelemelerinin olağan bir erteleme üzere 3 ay, 6 ay mühletlerle yapılmasının vatandaşı, avukatı mağdur eden bahislerden olduğunu anlatan Feyzioğlu, hakim duruşma günü ya da keşif günü mazeretliyse öncelikle en seri formda avukata bilgi verileceğini aktardı.
Metin Feyzioğlu, ayrıyeten hakim mazereti nedeniyle yapılacak ertelemelerde müddet bakımından bir üst hudut öngörüldüğüne dikkati çekti
– “Türkiye Cumhurbaşkanı millete taahhüt ettiyse buna kıymetsiz diyemezsiniz”
İsimli yardım konusuna da değinen Feyzioğlu, şunları kaydetti:
“Türkiye Cumhurbaşkanı’nın ağzından şu cümleyi duyduğumuzda herhalde her avukatın, en azından geçimini bundan sağlayan her avukatın, ‘Evet, işte bunu istiyordum’ demesi lazım, ‘Adli yardım ödenekleri artırılacak.’ Zira avukatlar isimli yardım hizmeti verdikten sonra hak ettikleri fiyatı 2 sene sonra alıyorlar. Bu cümleyi şayet Türkiye Cumhurbaşkanı Hareket Planı içerisinde millete taahhüt ettiyse buna değersiz diyemezsiniz siz meslek ismine. Benim meslektaşım hak ettiği fiyatı vaktinde alacak ki öncelikle kendisi angarya yasağının mağduru olmayacak.”
Ceza Muhakemesi Kanunu avukatlığında fiyatların arttırılacağı ve vergi oranlarının düşürüleceğinin müjdelendiğini belirten Feyzioğlu, “Hem vatandaşın üstünden vergi yükünü azaltıyorsun, adalete ulaşma önündeki bir manidir bu hem de avukatın üstünden dolaylı olarak azaltmış oluyorsun bu yükü. Bu da taahhüt edildi. O vakit dört elle gel sarıl buna.” dedi.
İktidarın “yapacağım” kelamının bir taahhüt olduğunu, vatandaşın ya da sorumlu kurumların yetkililerinin de “yapamazsın, boş ver” demek yerine “Ben bu taahhüdü aldım, kabul ettim, takip edeceğim.” demesi gerektiğini lisana getiren Feyzioğlu, taahhüdün yerine getirilmemesi durumunda bunun da söyleneceğini, bunun “demokrasi” olduğunu söz etti.
– “Ekip işinin de ötesinde kitlesel bir çalışma”
Aksiyon Planı’nın “lekelenmeme hakkı” bağlamında getirdiklerinin ehemmiyetinin altını çizen Feyzioğlu, belgede kişiyi lekeleyen ilgisiz evrakın beraat halinde belgeden çıkarılacağını bildirdi.
Feyzioğlu, “Dosyada, görülmesini istemediğiniz, büsbütün size özel bilinmeyen hayatınıza dair fotoğraflar, telefon görüşmeleri vesaire var. Beraat ettiniz bitti. O vakit orada kalıp da herkesin cümbüşü olmasının manası yok değil mi, bunların belgeden kaldırılması lazım.” sözünü kullandı.
Aksiyon Planı’nda bu formda çok fazla somut düzenleme bulunduğunu vurgulayan Feyzioğlu, “Bu bir kişinin işi değil esasen. Bu grup işinin de ötesinde kitlesel bir çalışma.” diye konuştu.
Çalışmanın, şahsen yaşanan meselelerin içindekilerle görüşülerek hazırlandığı bilgisini veren Feyzioğlu, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bu plan hazırlanırken alana soruldu, avukata soruldu, stajyer avukata soruldu, icra katibine soruldu, yazı işleri çalışanlarına soruldu. Yani ‘Her şey harika, Allah razı olsun’ diyenlere değil. Onlar yeniden desin, ‘Allah razı olsun size duacıyız’ cümlesinin kimseye bir yararı yok. ‘Şurada trafik tıkanıyor’ diyen lazım, işte onlara soruldu. Yalnızca biz, son evrede 1000’in üzerinde meslektaşımıza sorduk. 1200 civarında meslektaşımızdan ferdî rapor geldi. Daha ne olsun. Bu Hareket Planı’nı meslektaşlarım okuduğunda ‘Benim gönderdiğim e-postada yazdığım şurayı ben bu planda görüyorum.’ diyecek. Kendi e-postasından önerdiğini şu planda görüyor. Niçin? Alanda yaşanıyor zira.”
Plana yönelik tenkitleri de kıymetlendiren Feyzioğlu, tenkidin bir hak olduğunu, yapan olması halinde yararlı olacağını lisana getirdi.
Metin Feyzioğlu, şöyle konuştu:
“Eylem Planı’nın içinde bir, büyük cümleler var, bir de çok kaygısı olmayanın anlamayacağı ancak vatandaşın canını yakan, küçücük üzere gelir lakin başınıza geldiğinde kabus üzere tesir yaratan yüzlerce başlık var, alt başlık var. Bilen bilir onu, yaşayan bilir. Sıkıntısı çeken bilir. Onlara ait yok muamelesi yapamazsınız, onları görmezden gelemezsiniz. İstinafta mesela ‘Bölge Adliye Mahkemesi Dairesi birinci derece mahkemesinin savunma hakkı ya da münasebet istikametinden eksik ya da kusurlu bulduğu kararını artık bozabilir’ cümlesi var ya planda. Bu cümleyi görmezden gelemezsiniz. ‘Hayır bozmasın’ diyebilirsiniz ya da ‘Evet iyi oldu’ diyebilirsiniz. ‘Bozsun lakin şöyle olsun’ diyebilirsiniz. Bu yapmaktır. Hayatım boyunca daima somut, ‘şurada yanılgı var tahlili de şöyle olmalı’ diye içinde tahlil de barındırmayan tenkitlerin çok yararlı olmadığını düşündüm lakin yararsızdır diye yapılmayacak diye bir şey yok. Natürel ki tenkit haktır, yararlı olması için somut olmasını beklerim.”
– “Bu plan halkayı tamamlıyor”
Hareket Planı’na ait genel bir kıymetlendirme yapan Feyzioğlu, “Anayasa’da ve kanunlarımızda şu an prestijiyle yazan temel hakların hayatta da uygulanmasını, uygulamada ihmali olanların da mesela tayin ve terfisinde bu ihmalin sonuçlarını görmesini sağlayacak. Yetmez mi? Yani o cümlelerin insanların hayatında tesirli olmasını sağlayacak. Zincirin halkası bu. Burada gereksinim sahibi var, burada o hoş cümle var. Düzgün de bu ikisi buluşmuyor. Bu plan o halkayı tamamlıyor.” diye konuştu.
Örneğin istinaf mahkemesi ya da Yargıtayın bir hakimi insan hakları noktasında duyarsız görmesi halinde tayin ve terfisinde dikkate alınması için bunu rapor edeceğini belirten Feyzioğlu, konuşmasını şöyle tamamladı:
“Dolayısıyla tayin terfiden sorumlu HSK, örneğin Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi’nin ya da o kontrata nazaran hayata geçirilmiş içtihatların bir hakim tarafından ihmal edildiğini, bilinmediğini, görülmediğini Yargıtayın raporlamasıyla öğrendiğinde onun tayin ve terfisinde bunu dikkate alacak. HSK bu ihtimamı göstermezse o vakit ‘Hani bak Aksiyon Planı’nda yazıyordu’ diyeceğim ancak peşinen söylemem bunu. Yani ‘Önemli olan uygulaması’ deyip… Bu burun kıvırma. Elbette değerli olan uygulaması lakin müsaade et de bir uygulamayı görelim. İki yıl içerisinde bunun eksiksiz hayata geçirilmesi taahhüdü var. Fakat birtakım unsurların ben mesela iki ay sonra kanunlaşması gerekiyorsa kanunlaşmasını istiyorum. İdari süreçle, düzenleyici süreçle yapılacak, bakanlıkların yapacağı taahhütler var. ‘Onlar niçin hayata geçmedi’ diye ben sorarım. Bu, vatandaşa aslında yönetimden hesap sormasını sağlayacak bir doküman. Sizin elinize bir evrak verildi. Bu belgeyi oku ondan sonra ‘Şu unsurun artık hayata geçmesi gerekiyordu, niçin geçmedi’ diye hesap sor. Keşke sorumlu mevkidekiler, kendini aydın olarak görenler, meslek örgütü temsilcileri, siyasi partilerin hepsi, şu belgeyi alıp, ‘Tamam, biz artık senin karneni vereceğiz. Hepsinin hayata ne vakit geçirileceğini takip edeceğiz.’ dese bu herkesin ve bilhassa vatandaşın menfaatine olur. Ben yapacağım, size taahhüt ediyorum.”
Memurlar
