Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan İnsan Hakları Hareket Planı bugün açıklanıyor. Birçok başlığı kapsayan Hareket Planı’nın taslak metninde, AB ile başlayan yeni periyotla bir arada memleketler arası yatırımcıların Türkiye’deki haklarının anlatılması da yer alıyor. Bu kapsamda, milletlerarası yatırımcılar ve yabancı bireylere, hakları ile Türk hukuk sistemini anlatan yazılı ve görsel malzemeler kendi lisanlarında hazırlanarak erişimlerine sunulacak.
EŞİTLİK VURGUSU YAPILACAK
Edinilen bilgiye nazaran 9 hedef, 49 maksat ve 374 faaliyetin öngörüldüğü aksiyon planı ile ‘Özgür birey, güçlü toplum, daha demokratik Türkiye’ vizyonu amaçlanıyor. Taslak çalışmanın gayeye ulaşması için 11 temel unsurun yer aldığı planda, lisan, ırk, cinsiyet, siyasi fikir, felsefi inanç gözetmeksizin herkesin hukuk önünde eşit olmasının vurgulanması amaçlanıyor. Aksiyon planıyla devlet teşebbüsü ve çalışma hürriyetini rekabete dayalı hür piyasa kurallarıyla toplumsal devlet prensibiyle korunması da hedefleniyor. Metinde çocuktan gençlere, yaşlıdan engellilere toplumun her bölümünü ilgilendiren, vatandaşların hayatını kolaylaştıracak düzenlemeler yer alıyor.
AB İLE ÜYELİK SÜRECİ
Tekrar, insan haklarına dayalı hukuk devleti anlayışının güçlendirilmesinin amaçlandığı, AB ile alakalar bağlamında üyelik sürecinin karşılıklı hak ve yükümlülükler çerçevesinde kararlılıkla sürdürüleceğinin altı çiziliyor. Vize hürü konusunda karşılanması beklenen konulara tartı verileceği vurgusu da yapılıyor. Hayvan haklarının korunması için kimi düzenlemeler de metinde yer alıyor.
YERELDE DÜZENLEME
Aksiyon Planı’yla siyasi partiler, seçim ve mahallî idareler mevzuatında gerekli değişikliklerin yapılması amaçlanıyor. Tabir özgürlüğünün standartlarının yükseltilmesi ve en geniş biçimde teminat altına alınması için düzenlemeler gözden geçirilmesi planlanıyor. Basın özgürlüğünün standartlarının yükseltilmesi ve toplumda tenkide açıklık kültürünün gelişmesini sağlamak için farkındalık çalışmasının yürütülmesi hedefleniyor.
MAHKEME UZMANI TAKIMI
Taslak metinde hakim ve savcı yardımcılığının faaliyete geçirilmesi gerektiği konusundaki düzenlemeler de dikkat çekiyor. Finans, imar ve kamulaştırma üzere alanlar ile vergi ve bilişim kabahatleri bakımından ihtisas mahkemelerinin kurulacağı belirtiliyor. Bu mahkemelerde, uzmanlık alanlarında yargıçlara dayanak verecek ‘mahkeme uzmanı’ takımı da kurulacak.
DAHA KISA SÜRECEK
Hareket Planı ile bir arada iş davalarının yıllarca sürmesinden kaynaklı problemlerin da çözülmesi hedefleniyor. İş davalarında yargıçların Toplumsal Güvenlik Kurumunun bütün kayıtlarına bilişim sistemi üzerinden erişebilmesi suretiyle davaların daha süratli sonuçlandırılması sağlanacak. Yargılamaların makul müddette tamamlanması ve vatandaşların işlerinin kolaylaştırılması hedefiyle elektronik tebligat uygulaması yurt dışında ikamet eden vatandaşları da kapsayacak halde yaygınlaştırılacak. Ayrıyeten sanığın duruşma sırasında avukatın hukuksal yardımından daha tesirli biçimde yararlanması için oturma tertibi değiştirilecek. Hareket Planı’nın taslak metninden öne çıkan başlıklardan kimileri şöyle:
/ İddianameler makul müddette hazırlanacak, mağdur ve müştekilere de bildiri edilecek.
* Tesirli soruşturma için hukuk fakültesi mezunlarının isimli kollukta istihdamı sağlanacak.
* Ticari hayatın ağır olduğu vilayet ve ilçelerde ticaret mahkemeleri ile fikri ve sınai haklar mahkemeleri kurulacak.
* Gerçek ve hukukî bireyler ile devlet ortasındaki uyuşmazlıkları en süratli ve en az maliyetle çözmek maksadıyla ‘idari sulh usulü’ getirilecek.
UZMANLIK SİSTEMİNE NEŞTER
* Uzmanlık bölge heyetleri tekrar yapılandırılarak, aktifliği artırılacak.
* Haklı bir sebep olmaksızın uzmanlık yapmaktan kaçınan ya da etik prensiplere muhalif davrananların uzmanlık sicili ve listesinden çıkarılması sağlanacak.
* Raporunu vaktinde teslim etmeyen ekspere yeni belge verilmesi engellenecek.
* Profesör ve doçent unvanına sahip şahısların, uzmanlık yapmalarını teşvik etmek emeliyle uzmanlık temel eğitiminden muaf tutulmaları sağlanacak.
BESİN GÜVENLİĞİ İÇİN…
Bağımsız bir yapı oluşturulacak
Hükümet, İnsan Hakları Aksiyon Planı ile vatandaşın inançlı bir biçimde besin tüketebilmesi için yeni bir yol haritası hazırlayacak. Bu doğrultuda vatandaşlar için besin güvenilirliği sağlanacak. Risk değerlendirmeleri de yapmak suretiyle inançlı besin arzını temin etmek ve kamuoyunu süratli ve yanlışsız bir formda bilgilendirebilmek için tüketici örgütleri temsilcilerinin de bulunduğu bağımsız kurumsal bir yapı oluşturulacak.
Ebru Karatosun
Memurlar
