Pandeminin tüm dünyayı esir aldığı 2020 yılında, kuşkusuz en hayati misyonu üstelenen kesimlerden biri de kargo oldu. Beşerler konutundan tek tıkla kolay ve inançlı alışveriş yapabilsin diye 130 bin kişi her gün 8 milyon adrese teslimat yapmak için canla başla çalışıyor. Kargo dalı, pandemiyle birlikte hızlanan e- ticaretteki talebe yetişmek için yeni iş modelleri geliştiriyor. Bir yandan Türkiye’ye yayılan ‘mini hub’larla altyapısını güçlendiren ve teknoloji yatırımlarıyla teslimat mühletini kısaltan şirketler, ‘girişimci kurye’ ve ‘esnaf kurye’ modelleriyle de binlerce yeni istihdam yaratıyor. Artık ise mesken bayanları da oyuna dahil ediliyor. Yüzbinlerce konut bayanı, bulundukları mahallede kargo şirketlerinin teslimat noktası olarak hizmet verecek. Konut bayanı para kazanacak, kargoda ‘geldik konutta yoktunuz’ sıkıntısına tahlil olacak. Proje hazır, hayata geçmek için mevzuatta birtakım değişikliklerin yapılması gerekiyor.
Kargocuların üstlendiği hayati vazifesi, bu alanda yaşanan son gelişmeleri ve kesimin öncelikli beklentilerini Türkiye Kargo Kurye ve Lojistik İşletmecileri Derneği (KARİD) Lideri Aslan Kut ile konuştuk. Kut, pandemiden evvel yüklü olarak kurumsal şirketler, KOBİ’ler ve esnafa teslimat yaparken artık ise son tüketicinin öne geçtiğini hatırlatarak, kesimin segmentler ortası yaşanan bu dönüşüme nazaran tekrar yapılandığını söylüyor. Kargo şirketleri, teslimat müddetlerini hızlandırmak ve hizmet kalitesini artırmak için teknoloji yatırımlarını hızlandırdı. Bununla da kalmayıp muhtaçlığa nazaran yeni iş modelleri geliştirdi. Tüm Türkiye’de mevcut şubelerin dışında ‘mini’ ve ‘makro’ hub’lar oluşturuldu, yeni depolar açıldı. 20 bin ek istihdam sağlandı. Bu da yetmedi ‘girişimci kurye’ ve ‘esnaf kurye’ üzere modeller geliştirildi. Teslimat noktası olarak akaryakıt istasyonları üzere yeni tahliller üretildi. Yalnızca pandeminin başlamasından bu yana 5 bin girişimciyi sisteme kattıklarını söyleyen Kut, ÖTV indirimi üzere çeşitli takviyelerle bu sayının birkaç yıl içinde 100 binleri aşabileceğini vurguluyor.
Dalın en yeni projelerinden biri de konut bayanlarının teslimat noktası olarak sisteme dahil edilmesi. Aslan Kut bu bahisteki çalışmalarını şöyle anlatıyor: “Ev hanımlarının bu işe ön ayak olmasını istiyoruz. Konutların ağır olduğu bölgelerde bir mesken hanımı emanetçi olsun. Biz ona bırakalım. Müşteriye de ileti gitsin. 100 metre 50 metre ötede ya da kendi apartmanındaysa oradan teslim alsın. Buradan da yüz binlerce nokta doğabilir. Hem konut hanımlarına küçük de olsa aile bütçesine katkı hem bu işi rahatmış oluruz. Lakin şu anda mevzuatlar bunu desteklemiyor. Bunun önünün açılmasını bekliyoruz. Kanuna nazaran; posta yetki dokümanı alan firmalar, gönderiyi alıcısı olan şahsa şahsen teslim etmek zorunda. Teslim anında da kimliğini tespit etmekle yükümlü. Bu yükümlülüğü bir diğerine devredemez. Bu en büyük mahzur. Bu mevzuda bakanlık ve BTK’dan dayanak aldık. Gerekli yasal yerin hazırlanacağı konusunda umutluyuz.”
“Tüm aksaklıkların faturası kargocuya kesiliyor ancak.”
Kut, dernek olarak en değerli önceliklerinden birinin toplumda kargo dalına yönelik oluşan negatif algıyı değiştirmek olduğunu anlatıyor. Bu durumu hak etmediklerini söyleyen Kut, aslında Türkiye kargo bölümünün gelişmişlik seviyesinin birçok ülkeden önde olduğunu belirtiyor. Kara Cuma üzere kampanyaların ağır olduğu periyotlarda ABD’de teslimat müddetleri 25 güne kadar çıkarılırken Türkiye’de birkaç günü geçmiyor. Kut’a nazaran bu yanlış algının oluşmasının en değerli nedenlerinden biri de e-ticarette yaşanan tüm aksiliklerin faturasının kargo firmalarına kesilmesi. “E-ticaret firmalarının bütün şikayetleri kargoculara mal oluyor. Zira alıcı kişi kargoyu biliyor!” diyor Kut. KARİD, önümüzdeki günlerde kamu spotları ve benzeri çalışmaları artırarak bu olumsuz algıyı ortadan kaldırmayı hedefliyor. Kut, gerçekleştiren yeni yatırımlar ve projeler sayesinde bu yıl kasım ayında yapılan kampanya periyodunu sorunsuz geçirdiklerinin altını çizdi.
Kesimde bayan istihdamı da artıyor. Kut, “Kadın istihdamı önemsiyoruz. Bayan elinin değdiği yerde hizmet kalitesi de artıyor” diyor.
“Tekel kalkarsa istihdam 500 bin olur”
Kargo dalının 20 yıldır gündeminde olan en büyük sorun ‘posta tekeli’. Kut, dalda hür rekabet ortamının bir türlü sağlanamadığını, bunun hem PTT hem de ülke iktisadı için kayıp olduğunu söylüyor. Posta inhisarı kalktığı ve özgür rekabet ortamı sağlandığı takdirde PTT ile birlikte 180 bine yaklaşan istihdamın, 5 yılda 500 binlere çıkabileceğini vurgulayan Kut, “Devlet PTT’ye monopol vermekle kazanmıyor kaybediyor. Vergi geliri azalıyor, dalın de gelişimi engelleniyor. Bizden nüfus ve yüz ölçümü olarak daha küçük olan İtalya’nın posta yönetimi 300 bin kişi çalıştırıyor, yılda 11 milyar gönderi taşıyor. PTT, yaklaşık 50 bin kişi çalıştırıyor ve gönderi adedi yıllık 1 milyarı bulmuyor” diyerek, mevzunun kıymetini anlatıyor.
“Kargo işçilerini sevgiyle ve anlayışla kucaklayın”
Bölüme 11 yıl emek veren kargo çalışanı Mehmet Ali İbin, müşterinin eseri geri iade olmasın diye gayret harcarken uğradığı atak sonucu hayatını kaybetti. İbin komadayken, saldırıyı gerçekleştiren kişinin hür bırakılması yaşanan acıyı ikiye katladı. Aslan Kut, katilin gereken cezayı alması için hukuksal süreçle yakından ilgilendiklerini söylüyor. Bu olaydan ötürü yaşadığı üzüntüyü lisana getiren Aslan Kut’un tüm vatandaşlara kıymetli bir iletisi var: “Bu bölüm nitekim sıkıntı olanı gerçekleştiriyor. Bilhassa bu pandemi koşullarında canla başla 24 saat çalışıyorlar. Türkiye’nin her noktasında insanlara hizmeti insanların konutuna kadar götürüyor ve ömrün devamını sağlıyorlar. Hereksin anlayışla sevgiyle bu çocukları kucaklamasını rica ediyorum. Ve natürel ki bölüm bu hizmeti canla başla veren saha çalışanlarına, yöneticilerine teşekkür ediyorum. Onlarla gurur duyuyorum.”
Memurlar