Soru: Adalet Bakanlığında memurluk için mülakat sonucu bekliyorum. Eşimin yaralama ve bir hırsızlıktan sabıkası var ancak boşanma sürecindeyiz, mahkememiz var. Bu durum benim güvenlik soruşturmamı tesirler mi?
Yanıt: 2802 sayılı Yargıçlar ve Savcılar Kanununun ek 1. hususunda, “Hakim ve savcı adaylığına atanacaklar ile hakimlik ve savcılık mesleğine kabul edilecekler ve hakim ve savcı sınıfı dışında kalan isimli ve idari yargıda çalıştırılacak tüm işçi hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanununa nazaran güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yaptırılır.” denilmektedir.
Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu 17 Nisan 2021 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanunda güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının yapılmasına ve elde edilecek bilgilerin kullanılmasına ait temel prensipler, kimler hakkında yapılacağı, araştırma konusu edilecek bilgi ve evrakların neler olduğu, bu bilgilerin ne formda kullanılacağı, hangi mercilerin soruşturma ve araştırma yapacağı, kıymetlendirme komitelerinin oluşumu ve çalışma, adap asılları, bilgi güvenliği ile dataların saklanma ve silinme mühletleri düzenlenmiştir.
Kanunun 4. hususuna nazaran arşiv araştırması ile;
– Kişinin isimli sicil kaydı,
– Kolluk kuvvetleri tarafından hala aranıp aranmadığı,
– Kişi hakkında rastgele bir tahdit olup olmadığı,
– Kişi hakkında katılaşmış mahkeme kararları ve kamu davasının açılmasının ertelenmesi yahut kararın açıklanmasının geri bırakılması kararı olup olmadığı, kişi hakkında devam eden yahut sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguların,
– Hakkında kamu vazifesinden çıkarılma ya da katılaşmış memurluktan çıkarma cezası olup olmadığı,
mevcut kayıtlardan tespit edilecektir.
Arşiv araştırmasında bakılacak konular kişinin kendisiyle ilgili karar, oldu ve durumlar olup yakınlarına ait konular arşiv araştırmasının konusunu teşkil etmemektedir.
Kanunun 5. hususuna nazaran güvenlik soruşturmasında arşiv araştırmasındaki konulara ek olarak kişinin;
– Misyonun gerektirdiği niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerindeki olgusal bilgileri,
– Yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiği,
– Terör örgütleri yahut hata işlemek hedefiyle kurulan örgütlerle aksiyon birliği, irtibat ve iltisak içinde olup olmadığı,
mevcut kayıtlardan ve kişinin misyonuna yansıyacak konuların kontrole elverişli olacak yollarla yerinden araştırılmak suretiyle tespit edilecektir.
Kanun teklifinin birinci halinde güvenlik soruşturmasına misyonun gerektirdiği niteliklere tesiri tarafıyla kişinin eşi ile birinci derece kan ve sıhri hısımlarının da dahil edileceği kararı yer almaktaydı. Lakin bu karar TBMM Genel Heyetindeki görüşmeler sırasında çıkarılmıştır.
Kanunun 5. unsurunun münasebetinde, vazifenin gerektirdiği niteliklerle ilgili olarak ulaşılacak bilgilerin kişi hakkındaki kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerindeki tüm bilgiler olmadığı, bu bilgilerin yürütülecek kamu vazifesinin gerektirdiği niteliklerle bir ilgisinin bulunması gerektiği, ayrıyeten kelam konusu bilgilerin olgusal olması yani bu bilgilerin yorum içermeyen, somut, gözlemlenebilir vakıalara dayanması gerektiği tabir edilmektedir.
Sonuç olarak isimli ve idari yargıda çalıştırılacak tüm işçi hakkında güvenlik soruşturması yapılması zarurî olup, güvenlik soruşturmasına kişinin eşi ile birinci derece kan ve sıhri hısımlarının da dahil edileceği kararının teklif metninden çıkarıldığı ve Kanunun mevcut halinde bu konuya yer verilmediği dikkate alındığında misyonun gerektirdiği nitelikler tarafıyla de olsa güvenlik soruşturmasına kişinin yakınlarının dahil edilemeyeceğini değerlendirmekteyiz.
Memurlar
