Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Haliç Kongre Merkezi’nde, İktisat Islahatları Tanıtım Toplantısı’nda değerli açıklamalarda bulundu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıklamaları şöyle:
Ekonomiyi yatırım, üretim, istihdam ve ihracat temelinde büyütme hedefi bulunuyor. İhracatta yeni rekorlar kıran yerli ve ulusal iktisat hedefliyoruz.
Programın hazırlıkları sürecinde arkadaşlarımız taraflarla bir ortaya gelerek talep ve teklifleri dinledik. Sık sık grubumla bir ortaya geldim. Değerlendirmeleri bu formda yaparak son biçimini verdik.
Bu süreci en başından bu yana takip ettik, sonuncu sonucunu vardık.
Yakın tarihe baktığımızda ülkelerin ekonomilerinin siyasi istikrarsızlık ve inanç ikliminin bozulmasından etkilendiğini görüyoruz. Biz de 2002 yılında ülkenin idaresini devraldığımızdan beri Türkiye’yi istikrar ve itimat temelinde güçlendirmeyi hedefliyoruz.
Tek başımıza iktidarında bulunduğumuz hükümetlerimizde badireyi gördüğümüz için tetikte olduk. Ülkemizi 2023 amaçlarının rotasında tutmayı başardık. Ülkemizin idare sistemini değiştirme talebimizin sebebi eski idare sisteminin kırılganlıklarını yakından görmüş olmamızdır.
Cumhur İttifakı’yla Türkiye’yi bu kırılgan siyasi iklimden kurtardık. Bundan sonra hiçbir odak millete karşın devleti ve toplumu yönetme hevesine kapılamayacaktır.
Türkiye bölgesel kaç krizlere karşın gücünü koruyor. Yeni idare sistemimizin gerektiğinde geliştirilmek suretiyle asırlar boyunca inanç ikliminin teminatı olacağına inanıyoruz.
Yeni ve sivil anayasa ile birlikte bu istikamette gereksinim duyulan birtakım adımları atacağız. Koronavirüs salgını 18 yılda ülkemizde kurduğumuz güçlü altyapının hem de idare sistemimizin adeta sınamasına dönüşmüştür. Her alanda bu sınamayı muvaffakiyetle verdik. Elbette külfetler yaşadık, yaşıyoruz. Ancak üstesinden gelinmeyecek meşakkatler değildir.
Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere baktığımızda Türkiye’nin bu kriz sürecinde olumlu istikamette nasıl ayrıştığını görebiliyoruz.
2020 yılında dünya iktisadı yüzde 3.5 küçüldü. Global ticaret yüzde 10’a yakın daraldı. Memleketler arası yatırımlar yüzde 42 azaldı. Global borç toplamı 282 trilyon dolara ulaşarak tarihin en yüksek düzeyini gördü. Besin fiyatları son 6.5 yılın, metal fiyatları da 9.5 yılın rekorunu kırdı.
Üstelik yapılan tahliller 2023 yılına kadar dahi 85 fakir ülkenin aşıya ulaşamayacağını gösteriyor.
Dünyada bunlar yaşanırken Türkiye ne yaptı? Karşılığımız pek kolaydı. Öncelikle hiçbir vatandaşımızın mağdur olmaması için devletimizin tüm imkanlarını seferber ettik.
Elimizdeki imkanlar kendi vatandaşlarımızla birlikte tüm dost ve kardeşlerimizle paylaştık.
Hiçbir insanımızı salgın karşısında çaresiz ve tek başına bırakmadık. Toplumsal takviye programlarının kurallarını genişleterek gereksinim sahibi herkesin yanında olduk. Salgının ortaya çıkardığı tesirlere karşı güçlü bir direnç sergiledik.
Proaktif, esnek ve tesirli siyasetleri hayata geçirerek Türkiye’yi pek çok ülkeden olumlu istikamette ayrıştırmayı başardık.
2020 yılında yüzde 1.8 oranında büyüdük. G20 ülkeleri ortasında iktisadını büyüten iki ülkeden biri olduk, Çin’in akabinde ikinci sırada yer aldık.
Aldığımız tedbirlerle birlikte iktisadını büyüten az ülkelerden biri olmayı başardık. Ehil insan kaynağımız en büyük avantajlarımızdır. Üzerine daha güçlü biçimde odaklanmamız gereken konular olduğunu biliyoruz.
Geçtiğimiz haftalarda insan hakları aksiyon planını açıklamıştık. Özel kesimi ve kamu tarafını disipline edici reformlarımızı kamuoyunun takdirine sunuyoruz.
Ülkemizi güçlendirecek ıslahatları hayata geçirecek adımları hiç tereddüt etmeden atıyoruz. Islahat programımızla güçlü taraflarımızı perçinlerden, sorun gördüğümüz yerlere gerçekçi ve ayakları yere basan tahliller getiriyoruz. Bugüne kadar hiçbir sorunu halının altına süpürmedik, görmezden gelmedik.
Türkiye salgın sonrası bilhassa bu periyodun ekonomik yapılanmasına uygun halde sürdürülebilir ve güçlü kaliteli bir büyümeyi kesinlikle lakin kesinlikle yakalayacaktır.
Büyümenin toplumun her kesitinin refahını artıracak biçimde gerçekleşmesi olmazsa olmazımızdır.
Güçlü, sağlam ve her türlü şoklara karşı dirençli bir iktisada giden yol makrokenomik istikrarın tesisinden ve devamlılığından geçiyor. Açıklayacağımız reforların omurgasını makroekonomik ve yapısal ıslahatlar oluşturuyor.
Birinci ıslahat alanımız risklere karşı daha güçlü bir kamu maliyesi yapısını oluşturmak olacaktır. Mali disip lin en temel önceliğimizdir. İkide bir fiyat istikrarı diyorlar ya, bir onu artık bir kenara koyduk. Yeni periyot dört temel üzerine oturtulacak, yatırım, istihdam, üretim ve ihracat.
Döner sermayeleri gözden geçiriyor, verimli olmayanları kapatıyor, başkalarını kademeli halde merkezi idare bütçesine Meclis kapsamına alıyoruz.
Böylelikle bütçede birlik prensibini güçlendirmiş oluyoruz. Kamu yönetimlerinde tasarrufu yansıtacak değerli düzenlemeleri hayata geçiriyoruz. Kamuda araç kiralanması, temsil ve karşılama üzere mevzulara sınırlama getiriyoruz. Kamu kurumlarının teşkilatlanmasını, idare verimliliği ve aktifliği çerçevesinde güçlendiriyoruz. Mahalli yönetimlerde mali disiplini güçlendirecek ve borç stoğunun artmasını engelleyecek düzenlemeler yapıyoruz.
Şeffaflığı artırmak gayesiyle bütçe sonuçlarını 3 ayda bir kamu maliyesi raporu ile milletimizle paylaşıyoruz. Her bir kuruş verginin nereye harcandığını görmesi için bunu temin ediyoruz.
Bugünlerde birçok ülke ulusal gelirinin kat be kat üzerine çıkan borçlarının zahmetini yaşıyor. Türkiye’de bu durum yüzde 41 düzeyidir. AB ülkelerinin borçluluk ortalaması yüzde 90’a yakın. Yıllardır uyguladığımız mali disiplin geleneği sayesinde güçlü borç idaresi sistemine sahibiz.
Döviz cinsi borçların toplam borç stoğu içerisindeki hissesini düşürüyoruz. Yüklü olarak kendi paramızla borçlanacak TL cinsi senetleri kullanacağız. Borçlanmanın ortalama vadesini piyasa koşullarına uygun halde artırıyoruz. Hazine nakit idaresini daha güçlü hale getiriyoruz. Hazine dışında kalan kurumların hesabını tek hesapta toplayarak nakit verimliliğini sağlıyoruz.
Esnaf kardeşlerime müjde vermek istiyorum. Küçük esnafa yönelik vergi muafiyeti de yer alıyor. Kolay adapta vergilendirilen kuaför, tesisatçı, tuhafiyeci, marangoz, tornacı, çay ocağı işletmecisi, terzi ve tamirci üzere yaklaşık 850 bin esnafımızı gelir vergisinden muaf tutuyor, beyan yükümlülüklerini de kaldırıyoruz.
Mükelleflerin noter tasdiki ve koruma yükümlülükleri hafifletilmiş olacak. Vergi cezalarında uzlaşıları genişletiyoruz. Üretimde verimlilik artışı sağlayarak potansiyel büyümemizi artıracağız.
Türkiye dijital vergi dairesi uygulamasını başlatıyoruz. Dijital vergi asistanı sistemini devreye alıyoruz. İkili vergilendirmeyi tedbire mutabakatlarını revize ediyoruz.
Kamuya müddetinde ödenmeyen borçların tek bir yönetim tarafından tahsil edilmesini sağlayarak meselelere tahlil getiriyoruz.
Mükelleflerimizin uzun müddete yayılan kontrollerden kaynaklanan sorunlarını da çözüyoruz.
Sektörel kamu alımları kanununu çıkarmak için hazırlıklara başlıyoruz. Kamu ihalelerine katılacak firmaların liyakat ve yetkinliklerini inceleyip kamuoyuyla paylaşıyoruz.
Kamunun iktisatta ölçek oluşturma gücünden azami düzeyde faydalanmak istiyoruz. Kamu alımlarını yerli eserlere yönlendirerek, yurt içi endüstrinin büyümesine ve çeşitlenmesine katkı sağlıyoruz. Kamunun ithal eser kullanımını azaltmak için endüstrileşme icra komitemizin çatısı altında merkezi izleme sistemi kuruyoruz.
Kent hastaneler tüm dünyada takdir görmüştür. Böylelikle yatırımcıların tek bir kanun ile muhatap olmasını öncelikli hale getirilmesini hedefliyoruz.
KİT’lerimizi ıslahata tabi tutmak üzere bir çalışma başlatıyoruz. Gayemiz mevcut KİT’lerden güçlü ve rekabetçi global şirketler çıkarmaktır.
Pek çok ülkeden müspet ayrışarak yeni bir muvaffakiyet kıssası yazacağız. Bu sene için yüzde 4,3’ten yüzde 3,5’a revize ettiğimiz bütçe açığı maksadına mali disiplinden taviz vermeden ulaşacağız. Salgının devam etme riskini gözardı etmiyoruz, bütçede bu manada mali alanı yeteri kadar genişleterek, salgın gereksinimleri için kullanacağız.
Öncelikli önlemlerimizden biri enflasyonla çaba, gayemiz tek haneli düşük enflasyona ulaşmak. Enflasyondaki yükselişin hem yapısal hem de dönemsel sebepleri vardır. Ülkeler kuraklık ve salgının sürüyor olması sebebiyle besin stoklarını artırma eğilimindeler. Erken ihtar sistemi kuruyoruz. Erken ihtar sistemi üzerinden bilhassa üretim, toptan ve perakende kademesinde besin zincirinin tamamı anlık olarak takip edilerek raporlanacaktır.
Besin tarafında kayıp ve israfın azaltıLması için harekete geçiyoruz. Ülkemizde 19 milyon ton besin israf ediliyor. İşletme başına israf yılda 4 tonun üzerindedir. Bu gidişata dur demek için harekete geçiyoruz. Tarlada ve hallerde kalan zerzevatları piyasa kazandıracak sistem getiriyoruz. Dijital tarım ile her ölçekteki çiftçi eseri için pazar bulabilecek, satıcı da eser tedarik edebilecektir.
Tarımda fiyat dalgalanmalarının önüne geçebilmek için kontratlı tarım sistemleri geliştiriyoruz. Hal yasası ile ilgili çalışmaları da süratle tamamlıyoruz.
Besin kesiminde yaşanan israfı yüzde 2 azaltsak 10 milyar TL tasarruf elde etmiş olacağız.
Enflasyonda risk oluşturan yapısal şokları pahalandırmak, gerekli siyasetleri belirlemek ve yönetmek için fiyat istikrarı komitesini tesis ediyoruz.
Finansal istikrarın sağlanması ve finans dalının geliştirilmesi de öncelikli konularımız ortasındadır. Türk bankacılık kesimi finansal sağlamlık göstergelerinde pek çok ülkeye kıyasla güçlüdür. Kesimin bağışıklığını daha çok güçlendirmek istiyoruz. Salgının olumsuzluklarını bertaraf etmek için birtakım önlemler alıyoruz. Problemli kredisi bulunsa da yaşama bahtı bulunan şirketlerin gerçek yönlendirilmesi geliyor. Sorun yaşayan şirketlerin ayakta kalması için bankacılık bölümünde operasyonel yine yapılandırma oluşumlarını teşvik ediyoruz.
Problemli kredilerine yönelik teşebbüs sermayesi fonları için mevzuat altyapısı oluşturuyoruz.
İştirak finans bölümü tek çatı altında toplanırken, dala yönelik bir merkezi müracaat heyeti da hayata geçiriliyor. Ülkemizin tüm kredi ve risk bilgilerinin toplandığı risk merkezini yine yapılandırıyoruz. Troy’u başka bir şirket çatısı altına alıyoruz.
Finans sisteminin bir öteki sac ayağı olan sermaye piyasaları tarafında düzenlemelerimiz olacaktır. Şirketlerin halka arz süreçlerini kolaylaştırıyoruz. Sermaye piyasalarında eser çeşitliliğini artırmak için projelere ait düzenlemeleri tamamlıyoruz. Bu yatırımlara vatandaşlarımızın da iştirak edebilmesini mümkün hale getiriyoruz. Milletlerarası finans piyasalarında ağır talep gören yeşil tahvil piyasasına dönük altyapı oluşturarak teşvik ediyoruz. Dijital paranın ekonomik ve hukuksal altyapısını oluşturacak adımları atıyoruz.
Tahvil garanti fonu kuruyoruz. Bu fon temerrüt durumunda yatırımcıların paralarının bir kısmını almasını garanti edecek.
BES’in gelişmesi ve derinleşmesine katkı sağlıyoruz. BES’i çok daha genişletilmiş bölümlere yaygınlaştırıyoruz, 18 yaş altındaki çocuklarımızın sisteme girmesinin önündeki mahzurları kaldırıyoruz. Bu süreci yüzde 25 devlet katkısıyla kamunun üzerine düşen sorumluluğu da yerine getiriyoruz. Böylelikle tasarruf alışkanlığı ve finansal okuryazarlık şuurunun gelişmesini teşvik ediyoruz. Sandık ve vakıf üzere kurumların emeklilik birikimlerinin 2023 yılı sonuna kadar BES’e transferine imkan veriyoruz.
Türkiye birçok alanda gelecek vadeden işler geliştiriyor. Gururumuzu kabartan bu üzere projeler aksamasın diye kitle fonlaması platformlarını hayata geçiriyoruz.
Cari açıkla uğraşta 3 temel politikayı takip edeceğiz, birincisi yapısal cari açığa odaklanıyoruz, ikinci ihracatın tabana yayılmasını sağlıyoruz, üçüncü sanayi yeşil dönüşümü destekliyoruz. Potansiyeli olup hiç ihracat yapmamış KOBİ’leri ihracata teşvik edeceğiz.
Siyasi istikrarsızlığın hakim olduğu 1990’larda ihracatımız da birebir mukadderatı paylaşıyordu. Bizim iktidarımızla birlikte ihracatta görülmemiş bir hareket başlıyor. Makine, ekipman ihracatı süratle artıyor. 60 küsür sene sonra nihayet bu periyotta endüstride büyük bir gelişime şahitlik ediyoruz. Bu başarıyı takdir etmekle birlikte kâfi görmüyoruz. İhracatımızın kilogram başına bedeli düşüktür. Yapısal cari açıkla gayret bu yüzden değerli ve gereklidir.
Kredi garanti fonu teminatıyla 5-6. bölgelerde yapılacak imalata dayalı ithal ikamesi sağlayan bölümlere uzun vadeli krediler veriyoruz.
İlaçtan aşıya, medikal aygıtlardan biyoteknolojik eserlerin yurt içi imkanlarla geliştirilmesi ve üretilmesi çalışmaları bu başkanlığın sorumluluğunda geliştirilecektir.
Global rekabet kazanmak için Cumhurbaşkanlığı himayesinde Yazılım ve Donanım Sanayileri Başkanlığı kuruyoruz.
Güç alanında hammadde zengini bir ülke olmadığımız ortadadır. Güçte dışa bağımlılığı azaltan uygulamaları sürdüreceğiz. Doğal gaz piyasalarını tekrar yapılandırıyoruz. Madencilik, petrol ve doğal gaz arama ve üretiminde yatırım ortamını iyileştiriyor, yatırım garantisini artırıyoruz. Endüstrimizde kapasite artışı sağlayacak ve rekabet gücümüzü bir üst basamağa taşıyacak adımlar atıyoruz. Yurt dışında lojistik merkezleri kuruyoruz. Yüksek teknolojili mal ve hizmet üretiminde kümelenmeyi teşvik ediyoruz. Türk Eximbank’ı yine yapılandırıyoruz. İŞKUR dayanaklarında revizyona gidiyoruz. Ek istihdam finansman dayanağı ismiyle yeni bir takviye modeli getiriyoruz. Ek istihdam finansman takviyesinden mikro ve küçük ölçekli firmalarımız faydalanabilecek.
Ek istihdam sağlayan için firmalar birinci 6 ayı ödemesiz 100 bin lira kredi kullanabilecek. İstihdam oluşturan bankalar kredi kullanmak imkanına kavuşacaktır.
Yapısal reformlarımızın birincisini kamuda yapıyoruz. Cumhurbaşkanı yardımcımızın başkanlığında çalışacak İktisat Uyum Konseyi. İkincisi Finansal İstikrar Komitesi’dir. En üst seviye kamu vazifelerine atanmada aranan mesleksel koşulları güçlendiriyoruz. TÜİK’i bağlantılı kuruluş haline dönüştürüyoruz. Yatırımcıların kamu uygulamalarından kaynaklanabilecek risklerini en aza indirerek, asli işlerine, yani yatırım, üretim ve istihdama odaklanmalarını sağlıyoruz. Yatırım uyuşmazlığı kurumunu faaliyete geçiriyoruz. Bu sayede yatırımcının yönetimle karşılaştığı sıkıntılar süratli bir formda tahlile kavuşacak.
Yatırım teşviklerinde uygulanan SGK prim müddetlerini artırıyoruz.
Girişimcilere bilhassa yatırım devrinde daha ağır takviye sağlayarak projelerin hayata geçmesini sağlıyoruz. Yatırıma katkı fiyatına tekrar değerleme yapma imkanı veriyoruz. Yatırımların devletçe finanse edilen kısmını daha da hızlandırıyoruz. Devlet dayanaklarında kamu kaynakların aktifliğini artırmak için tüm takviye uygulamalarının tesir değerlendirmesinin yapılmasını mümkün kılan çatı mevzuat kuruyoruz.
İç ticarette rekabetçiliği artıracak uygulamaları süratle hayata geçiriyoruz. Perakende ticarette haksız ticaret uygulamalarının ortadan kaldırılması gayesiyle AB mevzuatına uygun düzenlemeler yapıyoruz. Kooperatifçilik kanununda düzenlemeler yapıyoruz.
Dijital pazar yerlerinde eser satan firmaların haklarını koruyacak düzenlemelere gidiyoruz. Yurtdışına bilgi aktarılmasına yönelik Ferdî Dataların Korunması Kanunu’nda değişiklik yapıyoruz. Nezaret ve kontrol sorumluluğunun farklı yönetimlere dağılmış olması tekrarlanmış süreçlere neden oluyor. Bağımsız bir piyasa nezaret ve kontrol kurumu kuruyoruz. Bağımsız düzenleme ve kontrol yapma yetkisine sahip olacaktır.
Ekonomik ıslahat paketimiz Türkiye’yi geleceğe itimatla taşıyacak siyasetler içeriyor. Takvimlendirdiğimiz tüm ıslahatları belirlediğimiz müddetlerde tamamlayacağız. Türkiye salgın sonrası periyoda inşallah çok daha güçlü bir global aktör olarak girecektir.
Bugün sizlerle paylaştığımız iktisat ıslahatları ve geçen hafta açıkladığımız insan hakları üzere dokümanlar amaçlarımıza ulaşmamızı kolaylaştıracaktır. Bunlar ne birincidir ne de son olacaktır. Dünyanın ve ülkemizin gelişen kaidelerine dair adımlar atmayı sürdüreceğiz. Elbette tenkitler olacaktır. Yapan tüm gelişmeleri dikkate aldık, alırız. İstişare ile hazırladığımız bu programın Türkiye’nin programı olduğuna içtenlikle inanıyoruz.
İşlerimiz bereketli, yolumuz açık, geleceğimiz aydınlık olsun.
Memurlar
