Dünyanın gözü Doğu Akdeniz’deki güç kaynaklarında. Akdeniz’e kıyısı olan ülkelerin başında gelen Türkiye, bölgedeki denklemleri bozdu. Türkiye’nin dik duruşu ve diplomasiye baht tanıyan stratejik adımlarının akabinde evvel Yunanistan Başbakanı Miçotakis, akabinde Fransa Cumhurbaşkanı Macron’dan ölçülü iletiler gelmeye başladı. Bölgedeki gelişmeleri tüm evreleriyle yakından takip eden Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ile Türkiye’nin Ulusal Güç Atağı’nı konuştuk.
50 MİLYAR DOLAR ÖDÜYORUZ
-2015 yılında bir hayalle başlayan Ulusal Güç atılımı nasıl ortaya çıktı?
Türkiye, her yıl güç ithalatına ortalama 40-50 milyar dolar ödüyordu. Sayın Cumhurbaşkanımız dünyanın en büyük 10 iktisadından biri olma maksadını ortaya koyduğunda burada en büyük güç dalının omuzlarındaydı. Zira büyüyen ve gelişen Türkiye’nin kesintisiz, kaliteli ve uygun maliyetli bir güç arzına muhtaçlığı vardı.
Bu nedenle Ulusal Güç ve Maden Siyasetimizin odağına “Bağımsız Güç, Güçlü Türkiye” anlayışını yerleştirdik. Güçte tam bağımsız bir Türkiye tıpkı vakitte iktisatta, diplomaside, güvenlik siyasetlerinde tam bağımsız bir Türkiye demektir. Büyük ülkülere yürüyen Türkiye’nin gücü ne kadar yerli ve ulusal olursa global gücü ve tartısı da tıpkı oranda artar.
YÜZDE 90 YERLİ TEKNOLOJİ KULLANIYORUZ
-Yerli ekipman ile yerli gemi konusu da çok tartışma konusu. Sismik araştırma konusunda yerli teknolojide hangi noktadayız?
Ülkemizde daha evvel memleketler arası iştiraklerle gerçekleşen arama ve sondaj çalışmalarımızı artık kendi envanterimizdeki gemilerimizle gerçekleştiriyoruz. Bu süreçte Türkiye Petrolleri bilgi, deneyim ve know-how noktasında epey iyi bir birikim elde etti. Fakat bu operasyonların maliyeti şu an yaptıklarımızdan daha fazlaydı. Üstelik gemiler pek çok ülkeye sondaj hizmeti verdiği için programları bazen bizim takvimimize uymayabiliyordu. Bu da çalışmalarımızın kimi vakit gecikmesine ve daha maliyetli olmasına neden oluyordu.
-Araştırma gemilerinde yerli teknoloji kullanılmaya başlandı mı?
Gemilerimizi envanterimize kattıktan sonra birçok teknolojik geliştirme çalışması yaptık. Örneğin Fatih ve Yavuz 6. kuşak ultra derin deniz sondaj gemileri. Satın aldıktan sonra yaptığımız iyileştirme çalışmalarıyla gemilerimiz şu anda 6+ kuşak dediğimiz bir üst klasmana yükseldi.
Ayrıyeten Oruç Reis gemimiz de yüzde 90 yerlilikle Türk tersanelerinde üretildi. Bu gemilerimizin gücüyle sondaj ve sismik arama çalışmalarımızı son derece kararlıkla sürdürüyoruz. Yasal’ın de hazırlık çalışmaları tamamlandığında beş farklı koldan arama ve sondajlarımızı sürdüreceğiz.
KARADENİZ’DE 1970’LERDEN BU YANA ARAŞTIRMA YAPILIYORDU
-Karadeniz’de ne kadar vakittir doğalgaz arama çalışması yapılıyor?
Memleketler arası alanda benzeri keşiflerin çok daha geç yapılıyor lakin biz Karadeniz’de 1970’li yıllardan itibaren aramacılığı devam ettiriyoruz. Bu bizim için büyük bir avantaj. Bugüne kadar iştiraklerle 6 derin deniz kuyusu kazdık ve bilgileri değerlendirdik. Bilhassa son yıllarda çok ağır 3 boyutlu sismik bilgi topladık. Bu sayede Karadeniz jeolojisine en hakim ve en çok dataya sahip ülke olduk. Bu sayede keşfimizi çok daha kısa bir müddette gerçekleştirdik.
-Karadeniz’de bu kadar süratli sonuç almayı bekliyor muydunuz?
Şimdiye kadar kazdığımız 9 sondajın 8’ini Doğu Akdeniz’de gerçekleştirdik. Karadeniz ve Doğu Akdeniz’de yürütülen sondaj faaliyetlerini birbirlerinden bağımsız ve farklı teknik proje gruplarıyla yürütüyoruz. Her iki deniz arama alanının jeolojik özellikleri ve hidrokarbon prospektiviteleri birbirinden farklı. Karadeniz’de 1970 yılından günümüze kadar memleketler arası petrol şirketleri ve Türkiye Petrolleri tarafından toplam 16 adet deniz arama kuyusu kazıldı. Bu kuyularda her ne kadar hidrokarbon emarelerine rastlanılmış olsa da ekonomik bir keşif yapılamadı. Yalnızca Akçakoca alanında keşif yapıldı ve üretim devam ediyor. Tuna-1, Batı Karadeniz’de Sakarya Bloğu olarak isimlendirdiğimiz arama alanında Türkiye Petrolleri’ne ilişkin (%100) ruhsat alanı içerisinde kazılan birinci kuyu olması bakımından da büyük bir kıymete sahip.
BIRINCI HABER ALDIĞIMDA BÜYÜK GURUR DUYDUM
-Doğalgazın bulunma haberini nasıl aldınız?
Haberi Türkiye Petrolleri Idaresinin ve ilgili proje grubunun bilgilendirilmesi sonucu aldım. Ülkemiz ismine büyük bir gurur ve memnunluk yaşadım.
Sakarya gaz alanında yer alan Tuna-1 kuyusunda 1 ve 2 no’lu arama maksatlarının sondajı tamamlandıktan sonra kuyu loglarını aldık. Türkiye Petrolleri uzmanlarının test, tahlil, ayrıntılı mühendislik çalışmalarının akabinde bu rezerv ölçüsü açıklandı. Milletlerarası rezerv ve varsayım prosedürlerini kullandık.
YENİ MÜJDELİ HABERLER BEKLİYORUZ
-Bölgede sondaj faaliyetleri devam ediyor mu? Karadeniz’den yeni müjdeli haberler alacak mıyız?
Bölgede sondaj faaliyetimiz devam ediyor. Kuyumuzun daha derin kısımlarında da potansiyeli olan düzeyler var. Önümüzdeki periyotta buradaki jeolojik modele emsal komşu yapılarda da sondajlarımız olacak. Keşiflerin devamının geleceğine inanıyorum.
TUNA-1’İN GAZ POTANSİYELİ ARTABİLİR
-Tuna-1 kuyusunun rezervinin çok daha fazla olabileceği açıklanmıştı. Sondaj tam manasıyla ne vakit sonuçlanacak?
Sakarya Bloğunda kazılan birinci kuyu olan Tuna-1 kuyusunda birinci 2 rezervuar katmanında gaz keşfi yaptık. Kuyuda daha alt katmanlarda gaz potansiyeli olabilecek 2 amaç daha kelam konusu. Hasebiyle bu maksatlarında sondajı yapılacak ve Eylül ayı sonuna kadar kuyunun son derinliği olan 4500 m. olacak. Bu sondajın tamamlanması sonrasında yapının hudutlarının, çoklu rezervuarların kalınlık ve dağılımlarının belirlenmesi ve rezerv belirleme çalışmalarının netlik kazanması için ek tespit kuyuları kazacağız.
TARİHİMİZİN EN DEĞERLI HADISELERINDEN
-Muhalefet etraflarının değersizleştirmeye çalıştığını görüyoruz. Ne söylemek istersiniz?
Tuna-1 kuyusunda Sakarya Bloğu’nda gerçekleştirdiğimiz keşif tarihimizin en kıymetli hadiselerinden birisi. Bulduğumuz ve ileride daha fazlasını bulmayı ümit ettiğimiz kaynaklar tüm milletimizin ortak kıymetleri ve ortak sevinci. Bu muvaffakiyetin ortaya çıkardığı ekonomik katma paha, ülkemizin ve tüm milletimizin faydasına olacak. Bu hoş haberi 83 milyon olarak sevinçle karşıladık.
Son teknoloji sismik, sondaj gemilerimiz ve uzman teknik takımlarımız ile tüm Türkiye’nin çıkarları için uğraş veriyoruz. Tek maksadımız yer altındaki tüm gün ışığıyla buluşturmak ve milletimizin hizmetine sunmak. Bizim tek gayemiz, “Büyük ve Güçlü Türkiye” ülküsüyle çıktığımız bu yolda daha müreffeh bir gelecek bırakmak.
ÜRETİM SENARYOLARI ÇALIŞMALARI BAŞLADI
-Denizde bulunan doğalgazın meskenlere ulaşma süreci nasıl işleyecek?
Sürece tespit kuyularının kazılması, üretim konseptinin belirlenmesi, ayrıntı mühendislik çalışmasının yapılması, gereken yüzey ve su altı tesislerinin inşası ve üretime başlanması halinde devam edeceğiz.
Eylül ayının sonuna kadar kuyuda hedeflenen son derinliğe kadar mevcut sondaja devam edeceğiz ve gerekli görülen intervallerin testleri yapılıp tamamlayacağız. Sonrasında 3 boyutlu sismik bilgiden üretilmiş haritalar üzerinde belirlenecek tespit kuyuları lokasyonlarına sondaj gemilerimizi yönlendirerek en süratli biçimde Sakarya Bloğu’nun prospektivitesini ortaya çıkaracağız. Kelam konusu sondaj bazlı çalışmalar ile eş vakitli olarak da üretim senaryolarını modelleyeceğiz.
3 YIL BİZİM İÇİN KÂFI
-3 yılda meskenlerde kullanılabilecek mi?
Derin deniz arama bloklarında yapılan gaz keşiflerinde saha geliştirme, boru çizgisi, yüzey tesisleri ve üretim kademelerinin vakit alan çalışmalar. Sakarya Bloğu’nda gaz keşfi yapılan yapı hayli büyük ölçekli bir yapı olup tıpkı dünyadaki misal yapılarda olduğu üzere üretim kademesinde farklı fazlarda üretim planlamalarının yapılması kuvvetle olası. Fakat birinci faz üretim için 3 yıllık bir müddet kâfi olacak. Doğu Akdeniz’de yapılan Zohr alanındaki gazın üretimi içinde 3 yıllık müddette bu evrelerin gerçekleştirilmiş olması da bu müddetin kâfi olacağının hoş bir örneği.
AKDENİZ’DE POTANSİYEL ALANLARDA ÇALIŞMALAR DERİNLEŞİYOR
-Yunanistan ve Fransa’nın tansiyonu yükseltmeye başladığı Doğu Akdeniz’de sismik araştırma çalışmaları hangi etapta?
Barbaros Hayreddin Paşa (BHP) ve Oruç Reis gemilerimiz Akdeniz’in röntgenini çekmeye devam ediyor. BHP ile Lefkoşa-4 projesinde planladığımız 5180 kilometrekare’lik arama-tarama faaliyetimizin yüzde 82,30’unu tamamladık.
Oruç Reis ile Demre-2B projesinde plandığımız 10955 kilometrenin yüzde 10.05’lik kısmındaki data toplama sürecimizi bitirdik. Doğu Akdeniz’de bugüne kadar toplam 36.554 kilometre iki boyutlu sismik bilgi ve 47.709 kilometrekare üç boyutlu sismik data topladık.
Doğu Akdeniz’de Barbaros ve Oruç Reis sismik araştırma gemilerimiz tarafından belirlenen alanlarda 2 ve 3 boyutlu sismik bilgi toplama çalışmalarına devam ediyorlar. Hali hazırda devam eden sismik data toplama çalışmalarının tamamlanması sonrasında bölgedeki potansiyel olabilecek alanlarda çalışmalarımız derinleşerek devam edecek.
Memurlar
