Hürriyet’ten Bülent Sarıoğlu’nun haberine nazaran: Türk Alman Üniversitesi Göç ve Ahenk Araştırmaları Merkezi Müdürü Prof. Dr. Murat Erdoğan, Türkiye’de yaşayan mülteciler üzerinde bugüne kadar yapılmış en kapsamlı araştırmanın sonuçlarını Meclis Göç ve Ahenk Alt Komitesi’nde paylaştı.
Prof. Dr. Erdoğan’ın şimdi yayınlanmayan 2019 saha araştırmasından Meclis’te açıkladığı bilgiler ve tahlilleri şöyle:
– “Son 3 araştırmada Suriyelilerin memnunluklarının arttığını görüyoruz. 2017’den 2019’a kadar kendilerini çok daha iyi ve inançta hissettiklerine dair bir algı çıkıyor. 2017’de ‘Hiçbir biçimde dönmem’ diyenlerin oranı yüzde 16.7’ydi, iki senede bu oran yüzde 51.8’e çıktı. Harikulâde yüksek bir dönüşüm. ‘Suriye’de savaş biterse, istediğimiz bir hükümet kurulursa dönerim’ diyordu yüzde 60’ı, bu birden teğe yüzde 30’a düştü.
– Kendi ülkelerinden umutlarını kestikleri çok net görülüyor. Türkiye’de bir gelecek öngörüsü ağır biçimde var. ‘Dönmeyi planlıyorum’ diyenlerin oranı yüzde 6.8.
– Ayrımcılık yüzde 25’ten 21’e düştü. Kamu hizmetlerinden memnuniyet de artıyor. Her geçen gün ikili vatandaşlık isteyenlerin oranı düşüyor, yalnızca Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı istiyorlar.
SOSYOLOJİK GETTO
– Suriyelilerle ilgili bütün datalar çok olumlu. Kültürel olarak bize daha yakın olduklarını kabul ediyorlar. Niçin? İki sebebi var. Bir: Türk toplumu kendisine sorduğunuzda çok şikayet ediyor lakin aktive etmiyor bunu, yani pasif bir direniş var. İki, daha kıymetlisi: Suriyeliler kendi sosyolojik gettolarını oluşturdular. Türk toplumu ne düşünüyor çok farkında değiller aslında.
GÖÇLE İMTİHANIMIZ
– Türkiye’nin göçle imtihanından kelam edeceğim. Türk toplumunun elini ayağını öpmek lazım, inanılmaz bir dayanışma gösterdiler.
– Bazen bir romantizm görüyorum. Hani iktidar, Suriye’de savaş biterse her şey çözülecek diye bakıyor, muhalefet gidip Esad’la öpüşürsek sorun çözülecek diye bakıyor. Bence bunun dışında diğer bir sosyolojik noktaya geldik. Çok değerli bir konu, Türkiye’nin kendi iç göç dinamiği harikulâde ağır. Yılda ortalama 3 milyon vatandaş öteki ile göç ediyor, daima. Bunun Türk toplumunun sonradan geleni kabulünü kolaylaştırdığını düşünüyorum.
TOPLUMSAL UZAKLIK
– İstanbul’da yalnızca Esenyurt’ta 220 bin mülteci yaşıyor. Almanya’da 530 bin, İsveç’te 130 bin Suriyeli var, onun dışında hiçbir ülkede 50 binden fazla Suriyeli yok. Toplumun buna hiç reaksiyon vermemesini beklemek absürt olur. 2014’te Türk toplumunun yüzde 70’i ‘Biz kültürel olarak birebir değiliz’ diyordu. Bu oran yüzde 82’ye çıktı.
– Her geçen gün ne yazık ki toplumsal aralık açılıyor. Korkarım daha yükselecek görünüyor. Türk toplumunun tasasının arttığını görüyoruz.”
BU BİR MUCİZE
“İşin sosyolojisi değişti, Türkiye’deki Suriyeliler artık Türkiye’de köklendiler, dönebilecekleri bir ülke yok. Almanya’daki Türklerin dönecekleri ülke vardı, yeniden dönmediler, 60 yıldır oradalar. Buraya 12 yaşında gelen çocuk 10 sene sonra 30 yaşına gelecek, nereye gidiyor? Yani daha gerçekçi bir noktaya gelmemiz lazım. Şu an iç içe yaşıyoruz, kampların oranı yüzde 1 bile değil. Hasebiyle katiyen muvaffakiyet var, yani bu bir mucize aslında; çok daha vahim şeyler yaşanıyor olabilirdi. Anadolu beşerinin o açıdan inanılmaz ferasetli davrandığını düşünüyorum.”
400 BİNİ EĞİTİM DIŞINDA
– Bu ülkede Suriyelilerin 600 bin civarında bebeği oldu. 680 bin çocuk, Türk okullarına gidiyor, Türkçe öğreniyor. 400 bin çocuk eğitim dışında. Sondan geçiş neredeyse büsbütün durdu. Doğan çocuklar üzerinden hayat devam ediyor, ortalama 100 bin çocuk doğuyor, geçen yılki sayı 103 bin.
– 12 yaş, 13 yaş, 14 yaş, 15 yaş, 16 yaş kümelerinde da ağır çalışanlar var.
BAYANLAR ÇALIŞMIYOR
– Bayan çalışma oranı çok düşük, yüzde 6’larda. Yüzde 38’i, yani 1 milyon 300 bini etkin çalışıyor. Yeni bir ömür kurdular, bu saatten sonra Suriye’de olup biten onları ilgilendirmiyor. Suriyelilerin ulusal gelire katkısı 75 milyon dolarmış. Lakin 680 bin çocuğun Türkiye’ye yıllık eğitim maliyeti 680 milyon euro.
SİYASİ HAK VERİLSİN Mİ?
“Toplumun artık yüzde 90’ı Suriyelilerin en az yarısının Türkiye’de kalacağına inanıyor. ‘Suriyelilerle huzur içinde bir ortada yaşayabilir miyiz’ sorusuna, pek net yüzde 75’i ‘Hayır’ diyor. Suriyelilere siyasi haklar verilmesini herkes reddediyor. Ortalama yüzde 87. Parti tahlilinde, AK Partililer bile yüzde 80 civarında ‘Siyasi hak verilmesin’ diyor. Suriyelilere verilen en büyük dayanak siyasi parti bazlı HDP’lilerden geliyor. AK Parti ile HDP bir tarafta, Suriyeliler konusunda MHP, CHP, DÜZGÜN Parti başka tarafta. ‘Suriyeliler Türk toplumunun en değerli kaçıncı problemidir?’ diye sorduğumuzda ortalama 3.3 çıkıyor. Türk toplumunun yüzde 27’sine nazaran Türkiye’nin en kıymetli sorunu Suriyeliler. Her halükarda Türkiye’nin birinci 3 sorunu ortasında görünüyor.”
Memurlar
