Mülga 5434 sayılı Kanunun ek 67 nci hususunda, “.Personel kanunlarında ya da aylık ödenmesine dayanak oluşum eden öteki kanunlarda kendileriyle eşit olarak ek gösterge verilmekte olan takımlarda bulunanların yararlandıkları ek göstergelerden faydalanma imkanı da kalmayacak biçimde takım unvanları işçi kanunlarından ya da aylık ödenmesine dayanak oluşum eden gayrı kanunlardan çıkarılan ve yararlanacakları ek gösterge hakkında başkaca bir düzenleme yapılmamış olan takım unvanları üzerinden emekli, dul ve yetim aylığı bağlanmış olanlar ile bu durumda olup iştirakçiliği devam edenlere uygulanacak ek göstergeler; Devlet Işçi Başkanlığının görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığı ile Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Umum Müdüriyeti tarafından birlikte belirlenir. İlgili kanunlarında ayrıyeten ek gösterge belirlenmek suretiyle ve bir takım kuralı aranmaksızın yürütülmesi öngörülen vazifelere asaleten atanmış yahut seçilmiş olanlar hariç olmak üzere, münhasıran takımı ihdas edilmemiş hizmetler için bu fıkra kararı uygulanmaz ve bu biçimde yürütülen hizmetler için sonradan ihdas edilen takımlar dikkate alınmaz.” kararı bölge almaktadır.
Görüldüğü üzere, eşitleme yapılabilmesi için “ortadan kaldırılmış bir takımın bulunması gerektiği, bir takım unvanının kaldırıldığından kelam edebilmek için ise, işçi kanunlarında ya da aylık ödenmesine dayanak oluşum eden öteki kanunlarda kendileriyle eşit olarak ek gösterge verilmekte olan takımlarda bulunanların yararlandıkları ek göstergelerden faydalanma imkanı da kalmayacak formda, ortadan kaldırılması ve ortadan kalkan bu takım nedeniyle daha evvel bu takımda çalışanların mali haklar dahil olmak üzere birtakım haklarının tespit ve uygulanma imkanının bulunamaması gerekmektedir.
Mevzuyu daha iyi açıklamak için Danıştay 11. Dairesinin bir kararından örnek vermek alanında olacaktır:
İlgiliye, Devlet İstatistik Enstitüsü Lider Yardımcısı olarak vazife yapmakta iken emekliye ayrılan ve lider yardımcılığı vazifesine istinaden (3600) ek gösterge ve yeniden bu takım için öngörülen makam ve hizmet tazminatı göstergesi uygulanarak emekli aylığı bağlanmıştır.
5429 sayılı Türkiye İstatistik Kurumu Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra Yönetici Yardımcısının ek göstergesi 5300 olarak belirlenmiş ve ilgili de bundan yararlanmak için dilekçe vermiştir.
Yönetim daha sonra, “Devlet İstatistik Enstitüsü Yönetici Yardımcısı” takımı kalktığı gerekçesiyle rakamı 3600’e düşürmüş ve fazla olan meblağı talep etmiştir.
Yönetim duruşması kişiyi haklı bulmuş ve bahis Danıştaya taşınmıştır.
Danıştay aşağıdaki münasebetler ile Yönetim Duruşması kararını onamıştır:
Başbakanlığa bağlı Devlet İstatistik Enstitüsü yönetici yardımcısı takım unvanı için öngörülen ek göstergeden yararlandığı, 5429 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesi üzerinde birebir ek göstergeden yararlanan bağlı kuruluşların lider yardımcısı unvanı için öngörülen ek göstergelerin (II) sayılı Cetvelin 2. sırasında hala mahal aldığı ve yürürlükte olduğu görülmektedir.
Davacının, kendisiyle eşit olarak ek gösterge verilmekte olan takımlarda bulunan bağlı kuruluş yönetici yardımcıları için öngörülen ek gösterge ve makam ve hizmet tazminatı göstergesinden hala yararlanma imkanı bulunmaktadır.
T.C. DANIŞTAY ONBİRİNCİ DAİRE
Esas : 2008/9214
Karar : 2009/6539
Tarih : 19.06.2009
ÖZET
Davacının, kendisiyle eşit olarak ek gösterge verilmekte olan takımlarda bulunan bağlı kuruluş yönetici yardımcıları için öngörülen ek gösterge ve makam ve hizmet tazminatı göstergesinden hala yararlanma imkanı bulunduğu dikkate alındığında, anılan takım unvanının gerek mevcut takım ve işçi mevzuatı çerçevesinde rastgele bir takım kamu kurumu ayrımı olmaksızın büsbütün ortadan kalkmaması, gerekse bu takım unvanında daha evvel çalışmış olanlar için mali haklar dahil olmak üzere birtakım hakların tespit ve uygulanamamasına neden olacak bir değişiklik yapılmamış olmasından ötürü, 5429 sayılı Türkiye İstatistik Kurumu Kanunu yürürlüğe girmeden evvel, Devlet İstatistik Enstitüsü lider yardımcısı unvanı üzerinden emekli ayrılan davacının, 5434 sayılı Kanunun Ek 67. unsurunun 2. fıkrası kararı uyarınca, (II) sayılı Cetvelin 2. sırasında nokta alan bağlı kuruluş lider yardımcıları için öngörülen ek gösterge ve makam ve vazife tazminatı göstergesinden yararlanmaya devam edeceği açıktır. Ek 67. unsuru kararı önünde, davacının, hizmette bulunmakta iken yararlandığı takımın ek gösterge, makam ve hizmet tazminatı göstergesinden yararlanması gerektiği anlaşılmış olup, ek gösterge, makam ve hizmet tazminatı göstergesinin bu takım için öngörülen rakamlara düşürülmesi ve yansız yapılan ödemelerin ismine borç çıkartılmasına ait süreçte hukuka karşıtlık bulunmadığından, dava konusu sürecin iptali ile tazminat istemin kabulü yolunda verilen Yönetim Duruşması kararında isabet görülmemiştir.
İsteğin Özeti: Dava, Devlet İstatistik Enstitüsü lider yardımcısı olarak hizmet yapmakta iken emekliye ayrılan ve yönetici yardımcılığı vazifesine istinaden (3600) ek gösterge ve yeniden bu takım için öngörülen makam ve hizmet tazminatı göstergesi uygulanarak emekli aylığı bağlanan davacı tarafından, 5429 sayılı Türkiye İstatistik Kurumu Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra başvurusu üzerine Türkiye İstatistik Kurumu lider yardımcıları için öngörülen rakamlara yükseltilen ek gösterge, makam ve vazife tazminatı göstergelerinin eski seviyesine düşürülmesi ve mekansız ödenen fiyatın ismine borç çıkartılarak maaşından 1/4 orantısında kesinti yapılmak suretiyle öğrenim edileceğine ait sürecin iptali ile mahrum kaldığı mali haklarının yasal neması ile birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılmıştır. Ankara 7. Yönetim Duruşması 31.12.2007 gün ve E:2007/187, K:2007/2758 sayılı kararıyla; davalı idarece, davacının, 5434 sayılı Kanunun Ek 67. unsuru uyarınca anılan takımlarda vazife yapmış olanların işçi kanunlarında ya da aylık ödenmesine dayanak oluşum eden öbür kanunlarda kendileriyle eşit olarak ek gösterge verilmekte olan takımlarda bulunanların yararlandıkları ek göstergelerden yararlanmaları gerektiği ileri sürülmekte ise de, Türkiye İstatistik Kurumunun Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığının işçi yapısı bakımından devamı niteliğinde olduğu ve 5434 sayılı Kanunun Ek 67. hususunun uygulanabilme kuralı olan “personel kanunlarından ya da aylık ödenmesine dayanak oluşum eden başka kanunlardan çıkarılan ve yararlanacakları ek gösterge hakkında ayrıyeten bir düzenleme yapılmamış olma” hususunun da 5429 sayılı Yasanın 57/d hususunda yönetici yardımcılarına verilecek ek göstergenin (5300) olarak belirlenmesinden ötürü sağlanmadığının açık olduğu, 5429 sayılı Kanunun 57/d hususu ile yönetici yardımcılarına uygulanacak (5300) ek göstergeden emekli olanların yararlanamayacağına ait bir düzenlemeye nokta verilmediğinden tesis edilen süreçte hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu sürecin iptaline, mahrum kaldığı mali haklarının dava açma tarihinden itibaren hesaplanacak yasal neması ile birlikte davacıya ödenmesine karar vermiştir. Davalı yönetim tarafından, Duruşma kararının hukuka muhalif olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti: İstemin reddi gerektiği savunulmuştur.
Danıştay Tetkik Hakimi: Veli Yılmaz
Tasavvuru: Temyiz isteminin kabulü ile duruşma kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı: Şenol Bolat
Fikri: Yönetim ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Yöntemi Kanununun 49 uncu unsurunun 1. fıkrasında belirtilen nedenlerin bulunması gerekmektedir.
Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, laf konusu hususta yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, istemin reddi ile temyiz edilen Duruşma kararının onanmasının elverişli olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ISMINE
Karar veren Danıştay Onbirinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
5434 sayılı Kanunun 5335 sayılı Kanunun 3. hususuyla değişik Ek 67. hususunun 2. fıkrasında; “Personel kanunlarında ya da aylık ödenmesine dayanak oluşum eden başka kanunlarda kendileriyle eşit olarak ek gösterge verilmekte olan takımlarda bulunanların yararlandıkları ek göstergelerden faydalanma imkanı da kalmayacak formda takım unvanları işçi kanunlarından ya da aylık ödenmesine dayanak oluşum eden öbür kanunlardan çıkarılan ve yararlanacakları ek gösterge hakkında başkaca bir düzenleme yapılmamış olan takım unvanları üzerinden emekli, dul ve yetim aylığı bağlanmış olanlar ile bu durumda olup iştirakçiliği devam edenlere uygulanacak ek göstergeler; Devlet Işçi Başkanlığının görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığı ile Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Umum Müdüriyeti tarafından birlikte belirlenir. İlgili kanunlarında başkaca ek gösterge belirlenmek suretiyle ve bir takım kaidesi aranmaksızın yürütülmesi öngörülen hizmetlere asaleten atanmış yahut seçilmiş olanlar hariç olmak üzere, münhasıran takımı ihdas edilmemiş vazifeler için bu fıkra kararı uygulanmaz ve bu biçimde yürütülen hizmetler için sonradan ihdas edilen takımlar dikkate alınmaz” kararına, birebir Kanunun 121. hususunun bir numara fıkrasında;” Her ne suretle olursa olsun istihkaklarından fazla yapılan ödemeler, ilgililerin, varsa sonraki her çeşit istihkaklarından karar alınmaksızın kesilmek suretiyle geri alınır. Lakin ilgili, Sandıkça yapılan bu muamelenin tarafsızlığı hakkında Danıştayda dava açabilir.” kararına mahal verilmiştir.
5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunun Ek 67. unsurunun 2. fıkrasının münasebetinde ise; “her takımı iptal edilenin değil, bir takım unvanının mevcut takım ve işçi mevzuatı çerçevesinde rastgele bir kamu kurumu ayrımı olmaksızın büsbütün ortadan yok olması sebebiyle, bu takım unvanında daha evvelden çalışmış olanlar için, mali haklar dahil olmak üzere kimi hakların tespit ve uygulanması imkanının bulunmaması halinde kaldırılmış takımdan kelam edilebileceği ve yalnızca bu durumda eşitlik süreci yapılarak ilgililerin emeklilik cihetinden ek göstergesinin tespit edileceği belirtilmiştir.” tabiri mekan almıştır.
Yukarıda aktarılan 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununun Ek 67. unsurunun 2. fıkrası ve münasebeti birlikte değerlendirildiğinde, çeşitli kurumların kaldırılmış takımlarında bulunanların emeklilik tarafından yararlanacakları ek göstergelerin, Devlet Işçi Başkanlığının görüşü alınarak Maliye Bakanlığı ile T.C. Emekli Sandığı Umum Müdürlüğünce belirleneceği, bir takım hakkında eşitleme süreci yapılabilmesi için, ortadan kaldırılmış bir takımın bulunması gerektiği, bir takım unvanının kaldırıldığından kelam edebilmek için ise, işçi kanunlarında ya da aylık ödenmesine dayanak oluşum eden öbür kanunlarda kendileriyle eşit olarak ek gösterge verilmekte olan takımlarda bulunanların yararlandıkları ek göstergelerden faydalanma imkanı da kalmayacak formda, ortadan kaldırılması ve ortadan kalkan bu takım nedeniyle daha evvel bu takımda çalışanların mali haklar dahil olmak üzere birtakım haklarının tespit ve uygulanma imkanının bulunamaması gerektiği anlaşılmaktadır.
Dava belgesinin incelenmesinden; Devlet İstatistik Enstitüsü lider yardımcısı olarak vazife yapmakta iken 20.8.2003 tarihinde emekliye ayrılan davacıya yönetici yardımcılığı hizmetine istinaden (3600) ek gösterge ve tekrar bu takım için öngörülen makam ve vazife tazminatı göstergesi üzerinden emekli aylığı bağlandığı, 5429 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra yaptığı müracaat üzerine 1.12.2006 tarihinden itibaren (5300)’e yükseltilen ek göstergesinin ve makam ve hizmet tazminatı göstergelerinin, sehven yükseltildiğinden bahisle, tekrar eski gösterge rakamlarına düşürülmesi ve mahalsiz ödenen ölçünün ismine borç çıkartılması üzerine davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Uyuşmazlık konusu vukuatta, Devlet İstatistik Enstitüsü lider yardımcısı unvanı üzerinden emekliye ayrılan davacının, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun, takımları umum idari hizmetler sınıfının bir numara noktasında bulunanların ek göstergesinin düzenlendiği (II) sayılı Ek Gösterge Cetvelinin “Yargı Kuruluşları, Bağlı ve İlgili Kuruluşlar İle Üniversite Kuruluşlarında” başlıklı 2. sırasında mekan verilen “Devlet İstatistik Enstitüsü Yönetici Yardımcısı” unvanı için öngörülen (3600) ek göstergeden yararlandırıldığı, 18.11.2005 tarihinde yürürlüğe giren 5429 sayılı Türkiye İstatistik Kurumu Kanununun 57/d hususu ile (II) sayılı Cetvelin 2. sırasında nokta alan “Devlet İstatistik Enstitüsü Lider Yardımcısı” unvanı buradan çıkarılarak, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun, hizmet sınıfları itibariyle unvan yahut aylık alınan kademelere nazaran ek göstergelerin düzenlendiği (I) sayılı Ek Gösterge Cetvelinin, (I) Umumi İdari Hizmetler kısmının, (e) sırasına eklenmiş ise de, davacının emekliye ayrıldığı tarih itibariyle Başbakanlığa bağlı Devlet İstatistik Enstitüsü yönetici yardımcısı takım unvanı için öngörülen ek göstergeden yararlandığı, 5429 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesi üzerinde birebir ek göstergeden yararlanan bağlı kuruluşların lider yardımcısı unvanı için öngörülen ek göstergelerin (II) sayılı Cetvelin 2. sırasında hala bölge aldığı ve yürürlükte olduğu görülmektedir.
Buna nazaran, davacının, kendisiyle eşit olarak ek gösterge verilmekte olan takımlarda bulunan bağlı kuruluş yönetici yardımcıları için öngörülen ek gösterge ve makam ve vazife tazminatı göstergesinden hala yararlanma imkanı bulunduğu dikkate alındığında, anılan takım unvanının gerek mevcut takım ve işçi mevzuatı çerçevesinde rastgele bir takım kamu kurumu ayrımı olmaksızın büsbütün ortadan kalkmaması, gerekse bu takım unvanında daha evvel çalışmış olanlar için mali haklar dahil olmak üzere birtakım hakların tespit ve uygulanamamasına neden olacak bir değişiklik yapılmamış olmasından ötürü, 5429 sayılı Türkiye İstatistik Kurumu Kanunu yürürlüğe girmeden evvel, Devlet İstatistik Enstitüsü yönetici yardımcısı unvanı üzerinden emekli ayrılan davacının, 5434 sayılı Kanunun Ek 67. hususunun 2. fıkrası kararı uyarınca, (II) sayılı Cetvelin 2. sırasında yan alan bağlı kuruluş yönetici yardımcıları için öngörülen ek gösterge ve makam ve hizmet tazminatı göstergesinden yararlanmaya devam edeceği açıktır.
Öte yandan, 5429 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesi ile birlikte Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığı takımları iptal edilmiş ise de, bu takımlar iptal edilmeden evvel emekliye ayrılan davacının, takımların iptalinden sonra kendisinin ek gösterge, makam ve hizmet tazminatı göstergesi cephesinden yararlanacağı takımın mevcut olması sebebiyle, ek göstergesinden yararlandığı takımın, 5434 sayılı Kanunun Ek 67. hususunun 2. fıkrası kapsamında kaldırılmış bir takım olarak kıymetlendirilmesi mümkün olmadığından, bu takım unvanı için eşitlik süreci yapılmasına da gerek bulunmamaktadır.
Ayrıyeten, 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunun 121. hususu ile davalı yönetime verilen, her ne suretle olursa olsun istihkaklarından fazla yapılan ödemelerin ilgililerin, varsa sonraki her çeşit istihkaklarından karar alınmaksızın kesilmek suretiyle geri alma salahiyeti kapsamında, ek göstergesinin sehven yükseltilmesinden kaynaklanan alansız ödemelerin davacının takip eden aylıklarından kesinti yapılmak suretiyle öğrenim edilebileceği de açıktır.
Bu itibarla, 5434 sayılı Kanunun 5335 sayılı Kanunla değişik Ek 67. hususu kararı önünde, davacının, vazifede bulunmakta iken yararlandığı takımın ek gösterge, makam ve vazife tazminatı göstergesinden yararlanması gerektiği anlaşılmış olup, ek gösterge, makam ve vazife tazminatı göstergesinin bu takım için öngörülen rakamlara düşürülmesi ve bölgesiz yapılan ödemelerin ismine borç çıkartılmasına ait süreçte hukuka karşıtlık bulunmadığından, dava konusu sürecin iptali ile tazminat istemin kabulü yolunda verilen Yönetim Duruşması kararında isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davalı yönetimin temyiz isteminin kabulüyle, Ankara 7. Yönetim Duruşmasının 31.12.2007 gün ve E:2007/187, K:2007/2758 sayılı kararının bozulmasına, tekrar bir karar verilmek üzere evrakın ismi geçen duruşmaya gönderilmesine, 19.06.2009 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
Memurlar
