Türkiye İstatistik Kurumu bilgilerine nazaran, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) nisanda aylık yüzde 1,68 ve yıllık yüzde 17,14 artış kaydetti.
AA Finans’ın gerçekleştirdiği ankete katılan ekonomistler, enflasyonun nisanda aylık yüzde 1,79 artmasını bekliyordu. Ekonomistlerin nisan ayı enflasyon beklentilerinin ortalamasına (yüzde 1,79) nazaran martta yüzde 16,19 olan yıllık enflasyonun yüzde 17,27’ye çıkacağı hesaplanıyordu.
Ekonomistler, nisanda enflasyonun piyasa beklentilerinin altında geldiğini belirterek, bundan sonraki süreçte global çapta emtia fiyatlarının seyrinin ve tam kapanma devrinin akabinde oluşabilecek maliyet istikametli baskıların boyutunun enflasyonda doruğun geride kalıp kalmadığı konusunda belirleyici olacağını vurguladı.
Geçen hafta açıklanan yılın ikinci Enflasyon Raporu’nda yıl sonuna ait enflasyon varsayımının yüzde 12,2’ye yükseltildiğini anımsatan ekonomistler, TCMB Lideri Şahap Kavcıoğlu’nun nisandan sonra enflasyonun aşağı taraflı geleceğini kestirim ettiklerini, tüm çalışma ve siyasetlerini bu öngörü doğrultusunda değerlendirdiklerini söylediğini kaydetti.
– “Enflasyonun yılı en yüzde 14-15 aralığında bitirmesi beklenebilir”
Mevzuya ait değerlendirmelerde bulunan AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, enflasyonun geçen yıla nazaran yükselmesinde besin dışı kümelerdeki fiyat artışlarının daha tesirli olduğunu söyledi.
Besin kümesi enflasyonunda nisanda yüzde 2,13 artışla geçen yıl gözlenen yüzde 2,53 artışın altında bir gerçekleşme izlendiğine işaret eden Bürümcekçi, “Buna karşılık, konut, sıhhat, ulaştırma, cümbüş ve kültür, eğitim ve otel-lokanta kümelerinde artışlar yükselişi getirirken, giyim fiyatlarının mevsimsel eğiliminden daha besbelli artması da yükselişi güçlendirdi. Öte yandan, mobilya hariç kura hassas kümelerde fiyat artışları yüksek gerçekleşti.” diye konuştu.
Bürümcekçi, manşet enflasyonda yüksek seyrin devam edebileceğini belirterek, şunları kaydetti:
“Nisan sonunda evvelki aya nazaran 0,95 puan artışla yüzde 17,14’e yükselen yıllık TÜFE, Enflasyon Raporu’nda yer alan yılsonu TCMB iddiası ve enflasyon amacı etrafındaki belirsizlik aralığının üstünde oluştu. Önümüzdeki periyotta enflasyon üzerindeki risklerin istikametini, besin fiyatlarının meçhullüğü ve oynaklığı, ham petrol ve öteki emtia fiyatlarının görünümü ile döviz kuru hareketleri ve kamu fiyat/vergi ayarlamaları belirleyecektir. Kısa vadede, global çapta besin fiyatlarının yüksek seyri ile petrol ve emtia fiyatlarının tırmanışını sürdürmesinin olumsuz yansımaları görülmeye devam ediyor. Ayrıyeten, kur sepetinin şubat sonundan beri yüzde 14 civarında artması ve yıllık değişiminin yüzde 25 civarında seyretmesi, bu faktörün üst taraflı tesirinin ithalat fiyatlarındaki yükselişle birleşerek güçlenebileceğine işaret etmektedir. Buna ek olarak, ekonomik aktivite ve iç talebin mali sıkılaşmadan fazla etkilenmeyerek birinci çeyreği kapatması ve enflasyon amacının çok üzerinde gerçekleşen minimum fiyat artışı enflasyon üzerindeki riskleri üst istikamette tutmaktadır. Hasebiyle TL paha kaybının daha fazla yükselmediği durumda bile enflasyonun uzun bir müddet yüksek seyretmesi ve yılı en iyi ihtimalle yüzde 14-15 aralığında bitirmesi beklenebilir.”
Bürümcekçi, TCMB’nin mayıs toplantısında faizlerde bir değişiklik yapmayacağı öngörüsünde bulunarak, “Bununla birlikte, enflasyonda doruğun nisanda görüleceğinin belirtilmesi sonrası beklentiler hazirandan itibaren kademeli bir faiz indirimi sürecinin başlatılabileceği tarafında şekillenmiş ve yılsonu medyan faiz kestirimi yüzde 16 seviyesinde oluşmuştur.” dedi.
– “Üretici maliyetleri ile tüketici fiyatı ortasındaki makas açılıyor”
GCM Yatırım Araştırma Müdürü Dr. Tuğberk Çitilci de, nisan ayı tüketici enflasyonunun aylık yüzde 1,68 ve yıllık yüzde 17,14 olarak gerçekleştiğini belirterek, “Enflasyon gerçekleşmelerinden her ne kadar tüketici enflasyonuna odaklanılsa da maliyet enflasyonunu yansıtan Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ve yapışkan enflasyonu temsil eden çekirdek enflasyon gerçekleşmelerine odaklanıldığında enflasyon için şimdi doruğun görüldüğüne dair işaret gelmemektedir.” dedi.
Üretici maliyetleri ile tüketici fiyatı ortasındaki makasın açılmaya devam ettiğine ve hanehalkının harcama kalıplarının salgın nedeniyle değiştiğine dikkati çeken Çitilci, tüm bunlar nedeniyle üreticinin maliyetlerini tam olarak en son mal ve hizmet fiyatlarına yansıtamadığını söyledi.
Çitilci, bu makasın açık kalmasının yaz aylarına kadar enflasyon baskısı sürecine işaret ettiğini aktararak, şunları değerlendirmelerde bulundu:
“Yapışkan enflasyonun çekirdek tarafta yüzde 18 düzeyine yaklaşması, yapısal meselelerin devam ettiğine işaret etmektedir. Arz taraflı şoklarda tedarik zincirinin bozulması ve ayakkabı üzere eserlerde kauçuk arzının negatif şoka uğraması fiyatların artışını tetiklemektedir. Bu bağlamda öncelik olarak virüs kaynaklı tedarik zincirinin düzelmesi ve üretici maliyetinin fiyatlara tam olarak yansıyabildiği şartların oluşması halinde enflasyon için en kötüsünün geride kaldığını söyleyebileceğiz.”
– “Enflasyonun bundan sonraki süreçte baz tesiriyle gerileme talihi var”
Tera Yatırım Başekonomisti Enver Erkan ise, global emtia ve petrol fiyatlarındaki yükselişin de dayanağıyla enflasyonun nisan ayında üst taraflı hareketine devam ettiğini söyledi.
Enflasyonun alt kalemlerindeki ana harcama kümelerinin tamamına yakınında artış gözlendiğine işaret eden Erkan, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Gıda, güç ve altın üzere değişken kalemlerin dışarıda bırakıldığı C göstergesinde, yıllık bazda mart ayındaki yüzde 16,9 düzeyinden nisanda yüzde 17,8 düzeyine yükseliş kelam konusu. Çekirdek enflasyondaki yüksek artış, temel malların üzerindeki enflasyonist baskının işaretidir. Manşet enflasyondan daha yüksek artış gösteren kalemler olarak giyim ve ayakkabı yüzde 7,57, besin ve alkolsüz içecekler yüzde 2,13, eğitim yüzde 2,09 ve çeşitli mal ve hizmetler yüzde 1,89 ile öne çıkmaktadır. Mal sepetinin neredeyse çeyreğini oluşturan besin kaleminde yıllık enflasyon geçen ayki yüzde 17,4’ten yüzde 17’ye gerilese de Merkez Bankasının varsayımının üzerinde seyretmeye devam etmektedir. Güç enflasyonunda, yüksek petrol fiyatlarının bir yansıması olarak yıllık yüzde 12,4’ten yüzde 18,4’e artış kelam bahsidir. Güç maliyetlerindeki artış, enflasyon geneline bir yayılma tesiri gösterme ihtimali olduğundan değerlidir.”
Erkan, nisan enflasyonun olağan koşullar altında bu yılın doruğu olmasının beklendiğini aktararak, enflasyonun bundan sonraki süreçte, geçen yıldan gelecek baz tesiriyle gerileme bahtı olduğunu, lakin üst taraflı risklerin de bulunduğunu tabir etti.
Üretici Fiyat Endeksi’ndeki yükselişe de dikkati çeken Erkan, “Yüksek maliyet yüklenimi tesiri artarak devam ediyor. Kapanma devri bittikten sonra canlanacak olan iç talep, artırım faktörünü daha süratli bir biçimde devreye sokabilir. Bu ortamda artan maliyetler, daha yüksek bir katsayı ile tüketici fiyatlarına yansıtılabilir.” diyerek kelamlarını tamamladı.
Memurlar
