Yıla yükselişe başlayan enflasyonun, nisandan sonra düşüşe geçmesi bekleniyor.
Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), ocakta aylık bazda yüzde 1,68 ile piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşirken, yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 14,97 oldu.
Nisandan sonra enflasyonda düşüş eğiliminin başlaması beklenirken, uzmanlar, enflasyonla çabada Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) sıkı para siyaseti duruşunun yılın ikinci yarısında da devam edebileceğini belirtiyor.
AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, enflasyonun geçen yıla nazaran yükselmesinde besin dışı kümelerdeki fiyat artışlarının ana etken olduğunu belirterek, TCMB’nin, ocak ayındaki Para Siyaseti Şurası (PPK) toplantısı ve Enflasyon Raporu’ndaki öngörülerine nazaran beklemede kalacağını söyledi.
Bürümcekçi, TÜİK’in hesaplamasına nazaran geçen yıl ocakta işlenmemiş besin fiyatlarının aylık yüzde 8,2 artarken, bu yılın birebir devrinde yüzde 1,15 artış gösterdiğini kaydederek, “Gıda fiyatlarının yıllık artış suratı yüzde 18,1’e inse de Enflasyon Raporu besin fiyatı yeni varsayımının çok üzerinde kaldı.” dedi.
Bürümcekçi, 2021’de TCMB’nin besin fiyatları enflasyonunun yüzde 11,5 olarak gerçekleşmesinin beklendiğini, bu kümedeki değişimlerin yıl sonu enflasyon maksadı olan yüzde 9,4’ten muhtemel sapmalarda kıymetli belirleyicilerden biri olacağını vurguladı.
Manşet enflasyonda yükselişin nisana kadar devam edebileceğini belirten Bürümcekçi, şunları kaydetti:
“Önümüzdeki devir seyri açısından ise besin fiyatlarının meçhullüğü ve oynaklığı dışında, ham petrol ve öteki emtia fiyatlarının görünümü, döviz kuru hareketleri ve kamu fiyat/vergi ayarlamaları enflasyon üzerindeki risklerin tarafını belirleyecektir. Kısa vadede, global çapta besin fiyatlarının yüksek seyri, petrol ve emtia fiyatlarının tırmanışını sürdürmesinin olumsuz yansımaları görülebilirken, kamunun belirlediği fiyatlarda enflasyon maksadı dikkate alınarak ayarlamalar yapılması bu kanaldan gelecek üst taraflı baskıyı bertaraf etmişe benziyor. Son periyotta TL’de gözlenen değerlenmeyle birlikte kur sepetinin yılbaşından bugüne yüzde 3,5 gerilemesi ve yıllık değişiminin yüzde 25 civarına inmesi bu faktörün üst taraflı tesirinin vakitle azalabileceğine işaret etmektedir.”
Bürümcekçi, mevcut büyüme ve enflasyon görünümü altında TCMB’nin son çeyrekten evvel bir faiz indirimine gitmesinin erken göründüğünü, bilhassa birinci 4 ayda enflasyonun kalıcı düşüş kriterlerine ahengini takip ederek bir sonraki adıma karar verebileceğini söyledi.
– “Şubat ve martta da enflasyondaki yükseliş devam edebilir”
GCM Yatırım Araştırma Müdürü Dr. Tuğberk Çitilci de talep enflasyonu tarafında yükseliş sürerken, üretici ve çekirdek enflasyon yükselişlerinin şubat ve mart ayları içinde de enflasyonda üst taraflı baskıya neden olmasının beklenebileceğini kaydetti.
Bu bağlamda TCMB’nin, şubat toplantısını da pas geçmesi, para siyasetine ait “şahin” siyasetini ve ileriye dönük yönlendirmesini beklediklerini söz eden Çitilci, enflasyon baskısında şubat ve martta en berbatın görülebileceğini, TCMB’nin para siyaseti yol haritasının buna endeksli olmasının ise Türk lirası ve Borsa İstanbul tarafında negatif baskı oluşturmadığını söyledi.
Çitilci, “TCMB’nin para siyaseti enflasyon referanslı olduğundan ötürü ocak ayı enflasyon verisinin sıkı duruşta rastgele bir şoka neden olmayacağı varsayımında, faiz artışları yerine para siyasetinin uzun süre sıkı kalacağı biçiminde şahin telaffuzların frekansı artabilir.” dedi.
Enflasyonda şubat ve martta mümkün şokların yaşanması halinde Merkez Bankasından tekrar sıkı duruş ve kur oynaklığını azaltıcı, ölçülü faiz artışı aksiyonları görülebileceğini söz eden Çitilci, “Enflasyonda göreli denetim sağlandıktan sonra TCMB’nin kıymet sırasında kredi transfer düzeneği bağlamında büyüme olacağından piyasa, faiz indirim döngüsünün hangi kural ve ne vakit başlayacağına ait yönlendirmesini merak etmektedir.” dedi.
Piyasanın en erken yılın ikinci yarısından itibaren indirim döngüsünün başlayabileceğine ait beklentisinin sürdüğünü aktaran Çitilci, TCMB’nin “uzun müddet” açıklamasının, bunu ötelediğini lakin devreden çıkarmadığını söyledi.
– “Riskler üst taraflı olmayı sürdürüyor”
Tera Yatırım Ekonomisti Enver Erkan ise Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ve TÜFE makasının, ÜFE’nin yüzde 26,16’ya yükselmesiyle açık olmayı sürdürdüğünü belirterek, besin enflasyonunun yıllık bazda yüzde 18,1’e gerilemesine rağmen ocakta aylık bazda yüzde 2,48 ile manşet enflasyonun üzerinde bir artış daha gerçekleştirdiğini kaydetti.
Enflasyon açısından şiddetli geçecek bir periyodun içinden geçildiğini söz eden Erkan, “ÜFE’den TÜFE’ye yansıyan maliyet tesiri, emtia fiyatlarının artışı ve enflasyonda bir devir için görülecek yapışkanlık tesiri enflasyonun bir müddet yüzde 15 üzerinde devam etmesine neden olacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.
Erkan, enflasyonun, mevcut görünüm ve eğilim çerçevesinde nisanda zirve noktasını bulabileceğini, yılın ikinci yarısıyla birlikte TL’nin kıymet çıkarının tesiriyle kur baskısının hafiflemesi, mevsim değişikliğiyle besin enflasyonunun hafiflemesi ve lehe işleyecek baz tesiri ile bir arada enflasyonda düşüşün başlayabileceğini aktardı.
Dezenflasyon süreci ve yıl sonu beklentilerine dair risklerin hala üst taraflı olduğunu belirten Erkan, şunları kaydetti:
“Merkez Bankası, yüzde 9,4 olan 2021 orta devir beklentisini değiştirmemeyi tercih etti. Lakin buna karşın para siyasetini dezenflasyon sürecine takviye verecek halde sıkı tutmayı da taahhüt etti. Merkez Bankası, bunu muhakkak bir devir için değil, 2023’te öngördüğü orta vadeli yüzde 5 gayesine varıncaya kadar uygulamayı planlıyor. Yılın birinci yarısında siyaset faizi mevcut düzey yahut biraz üzerinde (enflasyonun mümkün zirve noktası durumuna nazaran bir faiz artırımı opsiyonu daha olabilir) olacaktır, sonrasında ise enflasyon düştükçe uyumlu bir formda faizler gerileyebilir.”
Memurlar
