Ekonomistler, enflasyonun geçen yıla nazaran gerilemesinde baz tesiri ana faktör olurken, manşet enflasyonda ağustosta da baz tesiri gözleneceği öngörüsünde bulundu.
Türkiye İstatistik Kurumu bilgilerine nazaran, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) temmuzda aylık bazda yüzde 0,58, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 1,02 artış gösterdi.
Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 11,76, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 8,33 oldu.
AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, mevzuya ait olarak yaptığı değerlendirmede temmuz ayında TÜFE’nin yüzde 0,58 artış ile yüzde 0,85 artış istikametindeki medyan beklentinin altında gerçekleştiğini belirtti.
Bürümcekçi, “Geçen yıl temmuz ayında yüzde 1,36 artış olurken, 2003 yılı bazlı endeksin temmuz ayları tarihi ortalaması ise yüzde 0,24 artışla bu yıl için baz tesirinin bariz lehte olduğuna işaret ediyordu. Geçen yıl süreksiz vergi indirimlerinin sona ermesi ve elektrik artırımı enflasyonu olağan seyrinin besbelli üzerine çıkarmıştı. Enflasyonun geçen yıla nazaran gerilemesinde baz tesiri ana faktör olurken, besin fiyatlarının geçen yılın düşüşüne yakın olması nötr tesirde bulundu. Buna karşılık, kura ve iç talebe hassas bir çok kümede (mobilya, mesken aletleri, araç satın alımı, görsel-işitsel sistemler vb) besbelli fiyat artışları gözlendi.” tabirlerini kullandı.
Besin enflasyonunun işlenmiş gıdayı aşağı çektiğini aktaran Bürümcekçi, manşet enflasyonda ağustosta da baz tesiri gözleneceğini lisana getirdi.
Bürümcekçi, “Önümüzdeki periyot seyri açısından besin fiyatlarının meçhullüğü ve oynaklığı dışında, ham petrol ve öbür emtia fiyatlarının görünümü, döviz kuru hareketleri ve kamu fiyat/vergi ayarlamaları enflasyon üzerindeki risklerin tarafını belirleyecektir. Kısa vadede, petrol ve emtia fiyatlarının toparlanmasının olumsuz yansımaları görülürken, son devirde kıymet kaybının hızlanması ile son bir yıldaki kur sepeti değişiminin yüzde 25 civarında seyretmesi enflasyonu üst istikamette etkileyen bu faktörün güçlendiğine işaret etmektedir.” değerlendirmesinde bulundu.
Ayrıyeten, kredi artışlarının takviyesi ile haziran’dan itibaren güçlenen iç talebin salgına bağlı önlemlerle kısa vadede tesirli olan arz taraflı ögelerle birleşerek enflasyonu olumsuz etkilediğinin gözlemlendiğini söyleyen Bürümcekçi, şu tabirleri kullandı:
“Buna karşılık, başta otel-lokanta olmak üzere kimi kıymetli hizmet kümelerinde süreksiz KDV indirimine gidilmesi bu gelişmenin ne ölçüde tüketiciye yansıtılacağı bilinmeyen olsa da, manşet ve hizmet enflasyonunda aşağı taraflı tesirde bulunabilir. Dolayısı ile, TL paha kaybının fakat daha besbelli bir kur atağına dönüşmediği durumda yıllık enflasyonun ağustos’ta da baz tesiri ve KDV indirimi ile geriledikten sonra yatay seyre geçerek yılı yüzde 10,0-11,0 aralığında bitirmesi hala mümkün duruyor.”
Merkez Bankası’nın direkt faiz artışı yerine, likidite ve makroihtiyati sıkılaşmayı deneyeceği öngörüsünde bulunan Bürümcekçi, şunları kaydetti:
“Merkez Bankası, Temmuz 2019’dan beri yaptığı üst üste indirimlerle 1 hafta vadeli repo faizini toplam 1575 baz puan düşüşle yüzde 8,25 düzeyine çektikten sonra Haziran ve Temmuz toplantılarında faizleri sabit tutmuştu. TCMB’nin son Enflasyon Raporu’nda da,2020 ve 2021 yıl sonu enflasyon varsayımlarını üst çektiği izlenirken, nakdî sıkılaştırmaya ait olağanlaşma sürecinin seyrine bağlı olarak karar alınacağı ve Mart’tan itibaren uygulamaya alınan destekleyici likidite adımlarının olağanlaşmaya nazaran basamaklı formda gözden geçirilebileceği bildirisi verdiği görülmüştü. Bankanın, enflasyon beklentilerindeki yükselişin devamı ve TL’de paha kaybı baskısının korunması durumunda, birinci etapta bankacılık sistemine sağladığı üç aya kadar varan vadedeki siyaset faizinin bariz altından sağlanan fonlamayı azaltarak ortalama fonlama maliyetini kademeli olarak mevcut siyaset faizi civarına yükseltmesi beklenebilir. Ayrıyeten, kişisel kredilere yönelik makroihtiyati sıkılaşma adımları da atılabilir. Buna karşılık, çok zorunda kalınmadıkça siyaset faizinin artırılmasına yönelik bir adımın görülmesi mümkünlüğü düşük kalmaya devam edecektir.”
-“Pandemi tesiriyle gelen arz kesintileri ve artan ünite maliyet baskısı son fiyatların artış suratını etkileyebilir”
Tera Yatırım Ekonomisti Enver Erkan da pandemi tesiriyle gelen arz kesintileri ve artan ünite maliyet baskısının sonuncu fiyatların artış suratını etkileyebileceğini belirtti.
Aslında, mevcut koşulların iyileşmesi manasında enflasyonun genel görünümünde “baz etkisi” dışında somut bir argüman görünmediğini aktaran Erkan, “Maliyet etkenleriyle eşleştirdiğimiz vakit da şu anda aktif olan talep enflasyonu baskısının da geri çekilmesinin enflasyonda kayda bedel bir düşüş yaratmayacağını öngörüyoruz.” sözlerini kullandı.
Erkan, Merkez Bankası’nın enflasyonla alakalı tasalarından ötürü faizleri indirmeyi kestiğini ve Enflasyon Raporu’nda da beklentilerini üst revize ettiğini anımsatarak, “Biz bu varsayımlara ait risklerin de üst istikametli olduğunu düşünüyor ve yıl sonunda çift haneli enflasyon bekliyoruz. Merkez Bankası’nın bir sonraki toplantısı 20 Ağustos’ta gerçekleşecek. Bu evrede, enflasyonun genel görünümü ve negatif gerçek faiz durumu itibariyle daha fazla faiz indirimi çok muhtemel görünmüyor. ” değerlendirmesinde bulundu.
Memurlar
