Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerine nazaran, geçen yılın son çeyreğinde Gayrisafi Yurt içi Hasıla (GSYH) yüzde 5,9 arttı. Bu sonuçla Türkiye iktisadı 2020 yılının tamamında yüzde 1,8 büyüme kaydetti./>
AA Finans beklenti anketine katılan ekonomistler, GSYH’nin 4. çeyrekte yüzde 7, geçen yılın tamamında ise yüzde 2,2 artmasını öngörüyordu.
AA muhabirine mevzuya ait değerlendirmelerde bulunan AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, yılın son çeyreğinde büyüme trendinin gücüne ait göstergelerin evvelki çeyreğe nazaran ölçülü artışa işaret ettiğini söyledi.
Üretim sistemiyle hesaplanan ulusal geliri, son çeyrekte sanayi ve hizmet dalının üst çektiğini belirten Bürümcekçi, “İktisadi faaliyet kollarına nazaran toplam katma bedeldeki bir evvelki yılın birebir çeyreğine nazaran değişim; endüstride yüzde 10,3, finansta yüzde 9,2, tarımda yüzde 4, hizmetlerde yüzde 4,6 ve gayrimenkulde yüzde 2,9 artış tarafında, inşaatta ise yüzde 12,5 azalış olarak gerçekleşti.” diye konuştu.
Bürümcekçi, harcamalar tekniğiyle hesaplanan ulusal gelir datalarına nazaran, son çeyrekte özel tüketim harcamaları ve yatırımların büyümeyi üst çektiğini, stoklar ve net dış talebin ise olumsuz etkilediğini söyledi.
Gelecek periyot görünümü ele alındığında, birinci sinyallerin ulusal gelir büyümesinin 2021’in birinci çeyreğinde sonlu güç kaybettiğine işaret ettiğini aktaran Bürümcekçi, şunları kaydetti:
“Bankacılık kredi hacmi trend büyüme suratı geçen yılın sonlarından itibaren geçmiş yıllar ortalamalarının altına inmiş olsa da, öncü göstergeler ekonomik aktivite ve iç talepte kayda kıymet bir yavaşlamanın gözlenmediğini yansıtarak 2021 yılı büyüme beklentilerinin yükselmesini beraberinde getirmekte. Buna karşılık, Merkez Bankası’nın para siyasetinde ek sıkılaşmaya gitme yahut mevcut sıkılığı daha uzun müddet muhafaza mümkünlüğü, ek olarak zarurî karşılıklar üzerinden de nakdî transfer düzeneğinin güçlendirme gayretleri, çeyreklik değişim oranlarının negatife dönebileceğini düşündürmekte. Özetle, mevcut nakdî ve makro ihtiyati sıkılaşmanın büyüme üzerindeki tesirleri 2021 yılında görülebilir. Bu doğrultuda, global ve yurt içi ekonomik aktivite üzerinde salgın kaynaklı yeni bir şok gözlenmediği durumda, 2021 yılı ulusal gelir büyüme oranının yüzde 4,5 civarında olabileceğini, bu kestirim üzerindeki risklerin ise şimdilik üst istikametli olduğunu düşünüyoruz.”
– “Büyümenin dinamikleri 2021 için sürdürülebilirlik açısından umutlandırıyor”
Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burak Arzova da büyümede tüketim ve yatırım kaynaklı artışların dikkati çektiğini belirterek, “Son çeyrek büyümesi beklentilerin altında kalsa da yılın tamamını olumlu kapatan iki ülkeden biri olmak moral motivasyon açısından kıymetli.” dedi.
Enflasyonun tam olarak denetim altına alınmaması durumunda, büyümeden toplum refahına katkı sağlamanın mümkün gözükmediğini vurgulayan Arzova, “Öte yandan büyümenin dinamiklerine baktığımızda 2021 için sürdürülebilirlik açısından umutlanıyoruz. Bilhassa imalat endüstrinin katkısı bunu destekliyor. Pandemi şartlarının iyileşmesi ile birlikte hizmetler kesiminin de katkısını görebiliriz. Büyümede tarımdan daha fazla katkı almalıyız.” değerlendirmelerini yaptı.
Arzova, büyümenin bu yıl yüzde 4,5-5,0 aralığında gerçekleşmesini beklediğini tabir etti.
– “Türkiye, büyüme liginde birinci sıralarda”
Ahlatçı Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Tonguç Erbaş ise Türkiye’nin geçen yılın son çeyreğinde yüzde 5,9 ve 2020 genelinde yüzde 1,8 büyüdüğünü anımsatarak, “Bu sonuçlarla Türkiye, büyüme liginde birinci sıralarda yer aldı.” dedi.
Büyümenin ana bileşenlerine bakıldığında kamu harcamalarının son çeyrekte de devam ettiğini belirten Erbaş, şunları söyledi:
“Özellikle salgın devri tesirleri yaşanırken yatırımlar ve hane halkı harcamalarında gerçekleşen ivme ile bir nebze ithalatın, Türkiye’nin klasik ekonomik büyüme döngüsünde ön plana çıktığını görüyoruz. Büyümeyi aşağı çeken ana faktör ise mal ve hizmet ihracatı olarak karşımıza çıkıyor. Bölümler içerisinde sanayi ve tarım büyümeyi destekledi. Salgının doğal sonucu olarak hizmetlerde azalış ile inşaat bölümünün katkısının büyüme tarafında negatif olarak yansıdığını söyleyebiliriz. Bu yıl için 2020 yılının ikinci yarısındaki performansa yakın bilgilere yaklaşabilme talihimiz olabilirdi. Buna rağmen yükselen faizler ve Türkiye’nin bütçe ve cari istikrar konusunda dengeleyici siyaset izleme konusunda aldığı kararların enflasyon maksadı ile ilgili uygulanan sıkı para siyasetine eklenmesi ile büyümenin bu yıl yüzde 4-5 ortasında gerçekleşmesi beklenen gözüküyor.”
– “Türkiye, salgın yılında büyüme kaydedebilen az sayıdaki iktisattan biri oldu”
Tera Yatırım Ekonomisti Enver Erkan da, Türkiye’de ulusal gelirin geçen yılın son çeyreğinde bir evvelki yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 5,9 artarak Çin haricindeki bütün G-20 ülkelerinden daha yüksek bir performans gösterdiğini söyledi.
Son çeyrekte, sanayi üretiminin ve kredi büyümesinin sürükleyici güç olduğunu belirten Erkan, 2020 genelinde ise yüzde 1,8’lik GSYH artışı elde edildiğini, böylelikle salgın yılında büyüme kaydedebilen az sayıdaki iktisattan biri olunduğunu vurguladı.
Erkan, büyümenin ana sürükleyici etmenleri ortasında yer alan kredi büyümesinin, aslında geçen yılın 3. çeyreğindeki düşük faiz siyasetinin getirdiği kredi patlamasının bir devamı niteliğinde olduğuna değinerek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Kasım devrinde, iktisat idaresinde yapılan değişikliklerle bir arada sıkılaşan para siyasetinin bir yansıması olarak, kredi büyümesinin artan faiz oranları çerçevesinde dengelenmesi bekleniyor. Sıkılaşan finansal şartlara ek olarak; Kovid-19 kaynaklı kısıtlamaların 2020’nin son ayından itibaren devreye girmesi ve bu noktada bilhassa hizmet bölümündeki faaliyet ve istihdam kaybı büyümeye negatif tarafta tesir yapabilecektir. Öbür yandan; aşılamanın ne kadar tesirli olacağına bağlı olarak açılacak olan iktisadi faaliyetler ve ekonomik canlanma kaynaklı artabilecek talep, bunun yanında tekrar olağanlaşma kaynaklı turizm döneminde yaşanabilecek canlanma büyümeye olumlu tesirde bulunabilir. Finansal şartların yılın son kısmına kadar mevcut sıkılıkta kalması baz senaryo olmakla birlikte, enflasyonda faiz indirimine imkan verecek bir düşüş olursa büyüme biraz da kredi kanalından beslenebilir. Bütün bu varsayımlar ve sapma olasılıkları dahilinde 2021 büyüme beklentimizi konsensüse yakın bir düzey olarak yüzde 4,8 düzeyinde belirledik.”
Türkiye’nin merakla beklenen büyüme rakamları açıklandı
Memurlar
