Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan “İktisat Islahatları“nın, finansal piyasalardan gerçek iktisada, sermaye piyasalarından hanehalkına yönelik tüm alanlara dönük kapsamlı ve ayrıntılı bir değişikliğe işaret etmesi ile iktisatta yeni rota belirlendi.
Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan öncülüğünde uzun müddettir üzerinde çalışılan, makroekonomik istikrar siyasetleri ve yapısal siyasetleri içeren ekonomik paket Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklandı.
Makroekonomik alanda “kamu maliyesi”, “fiyat istikrarı”, “finansal sektör”, “cari açık”, “istihdam” ve “yapısal politikalar” başlıklarını kapsayan ıslahatlar; yapısal alanda ise “kurumsal yönetişim”, “yatırımların teşvik edilmesi”, “iç ticaretin kolaylaştırılması”, “rekabet” ile “piyasa nezareti ve denetimi” temelinde oluşturuldu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ıslahat çalışmasının özünde ekonomiyi yatırım, üretim, istihdam ve ihracat temelinde büyütme maksadı bulunduğunu belirterek, “Üretimde verimlilik artışı sağlayarak potansiyel büyümemizi artıracağız. Büyümenin toplumun her bölümünün refahını artıracak istikamette gerçekleşmesi olmazsa olmazımızdır. Bu süreçte tüm politikalarımızı makroekonomik istikrarı güçlendirecek, verimliliği temel alan rekabetçi yatırımları ve üretimi destekleyecek şeffaf ve öngörülebilir bir idare anlayışıyla hayata geçiriyoruz.” dedi.
Uzmanlar, açıklanan ıslahat paketinin çok kapsamlı ve ayrıntılı olduğuna işaret ederek, sürdürülebilir büyümeyi destekleyici, enflasyonist baskıları azaltıcı ve yapısal kırılganlıklara karşılık veren bir dizi ögesi içinde barındırdığını söyledi.
Hayata geçirilecek siyasetlerin yabancı yatırımcıların itimadını tazeleyeceği, ülke imajı ve kredibilitesine artırıcı tesir yapacağı değerlendirmesinde bulunan uzmanlar, sermaye piyasalarından finansal piyasalara, özelden kamuya ve tüm hane halkına kadar beklenenin ötesinde adımların da atıldığına işaret etti.
Uzmanlar ayrıyeten, yeni oluşturulacak konseyler ile kontrolün daha sıkı olacağı iletisi verildiğine dikkati çekerek, bununla birlikte şeffaflığın ve hesap verebilirliğin de artacağını vurguladı.
“Büyümenin öne çıktığı bir perspektif var”
Piri Reis Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, eskiye göre epeyce kapsamlı bir açıklama yapıldığını söz ederek, yatırım, üretim, istihdam ve ihracat temelinde büyüme ve dönüşümün hedeflendiğini söyledi.
Büyümenin biraz daha öne çıktığı bir perspektif gördüğünü aktaran Aslanoğlu, “Makro maksatlar; enflasyon, cari istikrar, bütçe istikrarı ve istikrarlı büyüme olarak ortaya konuluyor. Altta da mikro bazlı tedbirler var. Burada vergi sisteminde istisnalar ve sadeleştirmeler ile sermaye piyasasına ait düzenlemeler öne çıkıyor.” dedi.
Kamuda 3 ayda bir sonuçların kamuoyuyla paylaşılacak olmasının da şeffaflık açısından ehemmiyetine dikkati çeken Aslanoğlu, şunları kaydetti:
“Görünen o ki; kamu maliyesinde daha merkeziyetçi bir yapı oluşturulmaya çalışılıyor. Bilhassa bütçe dışı birçok harcamanın merkezi idare bütçesine aktarılmasıyla lokal idareler de dahil daha fazla harcama disiplini ön plana çıkıyor. Bir de bence yakın devirde bilhassa problemli krediler Türkiye’nin kısa vadede aşması gereken bir sorun.
Onunla ilgili bir hazırlık olduğunu da görüyoruz. Burada değerli adımlar atılmasını beklememiz gerekiyor. Açıklanan ıslahatlarla bu pürüzü aşma uğraşının olduğunu görüyoruz. Sermaye piyasasının gelişimine yönelik Tahvil Garanti Fonu ve BES’te 18 yaşın altına bu yolun açılması da kritikti. Zira Türkiye’de tasarruf açığı var. Bu manada tasarrufların artırılmasına ya da şirketlerin finansmanını geliştirmeye yönelik adımlar kıymetli.”
Aslanoğlu, dayanakların yanı sıra planlamaya ve kamu-özel iş birliğine dayalı bir değişimin cari açık meselesinin tahlilini kolaylaştıracağı kanaatinde olduğunu anlatan Aslanoğlu, bu sorunu çözmenin kur riskini de azaltacağı için enflasyonla gayrete katkı sağlayacağını lisana getirdi.
Bundan sonraki süreçte ise en değerli şeyin izleme olacağını vurgulayan Aslanoğlu, “Türkiye’nin hayata geçirmeyi düşündüğü ıslahatlarla ilgili uygulamada ilerleme kaydediliyor, uygulamada bunlar görülürse yatırımlar açısından değerli olur. Bu manada geçen haftaki hukuka yönelik ıslahatlar, gerek bu hafta açıklanan iktisatta yapısal tarafa ait atılması gereken adımlara ait somut gelişmeler olursa, yatırım çekilmesi açısından daha somut bir gelişme olacaktır. Türkiye esasen iş yapma ortamı olarak ilerleme kaydeden bir ülke ancak yalnızca risklerini azaltması gerek.” formunda konuşmasını tamamladı.
“Genel olarak gereksinimlere karşılık verildiğini görüyoruz”
Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burak Arzova da beklentilerinin üzerinde ve ayrıntılı bir çalışma geldiğini, genel olarak gereksinimlere karşılık verildiğini söyledi.
Kendi gördüğü en kıymetli reformlardan birinin milletlerarası standartlarda bir iştirak finans tahkim düzeneğinin kurulması olduğunu aktaran Arzova, artık kesimin tek bir merkezde toplandığını söz etti.
Arzova, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) alakalı kurum haline getirilmesinin de çok değerli olduğunu vurgulayarak, “Burada bir özerklik tanınması gündemde ki bu çok bedelli. Ferdi Emeklilik Sisteminin (BES) çok daha geniş kesitlere yaygınlaştırılması ve 18 yaş altındaki çocukların sisteme girebilmesi de yapısal olarak çok değerli olan tasarrufların artırılmasına yönelik değerli bir adım. Enflasyonla çabada Erken İhtar Sistemi, piyasa nezaret ve kontrol kurumunun oluşturulması da çok değerli. Öte yandan vergi siyasetlerinde sadeleşme de gereksinim duyulan hususlardan biriydi.” diye konuştu.
Gerçekleştirilen enflasyona nazaran değil de maksat enflasyona nazaran kamunun fiyatlama yapması konusunun da değerine işaret eden Arzova, bu bahsin daha evvel çok eleştirildiğini, böylelikle bir düzeltmeye gidildiğini vurguladı.
Arzova, Tahvil Garanti Fonu’nun kurulmasının da özel dal tahvillerinin tarafını çok değiştireceğinden bahsederek, şunları kaydetti:
“Bence bu konu, piyasaya çok önemli bir katkı sağlayacaktır. Yeşil tahvillere yönelik adımlar atılacağı söylendi ki bu da çok kıymetli. Zati konjonktür de bu tarafta dünyada. Öte yandan Varlık İdare Şirketlerine yönelik uygulanan damga, harç ve kaynak kullanımını destekleme fonu kesintisi istisnasının süresiz hale getirilmesi, bankacılık dalının faal kalitesi açısından kıymetli bir adım.
Onların bu adımın kalkıp kalkmayacağı istikametinde telaşları vardı, bu giderilmiş oldu. Bir de problemli kredisi olan, kasvet yaşayan şirketlerin hayatta kalabilmelerini temin için bankacılık dalında operasyonel yine yapılandırma ve firma rehabilitasyon işlevlerinin oluşturulmasından bahsedildi. Bütün bunların hepsi bankacılık tarafında mümkün ortaya çıkabilecek etkin kalitesindeki bozulmaya yönelik önemli adımlar olarak görülüyor.”
Memurlar