Rüzgar türbinlerinin bakımı için yerden yüzlerce metre yükseklikte kuvvetli mesai yapan iple erişim teknisyenleri, cambazları aratmıyor.
Yenilenebilir güç yatırımlarının arttığı Türkiye’de 3 bin 500’ün üzerinde rüzgar türbini bulunuyor. Suram etabında devasa vinç ve yüksek platformların kullanıldığı türbinler, belli devirlerde rutin bakım ve tamirat çalışması gerektiriyor.
Ekseriyetle kent merkezlerinden uzakta ve erişimi sıkıntı olan bölgelerde kurulan türbinlerin, bakım ve tamirat işleri, iple erişim teknisyenleri tarafından gerçekleştiriliyor.
Son yıllarda büyüyen dalda türbinlerin bakım ve tamirini yapan iple erişim teknisyeni sayısı da giderek artıyor. İple erişim teknisyenliğine birinci adım, Global Rüzgar Tertibi (GWO) yetki evraklı kuruluşlarca verilen “Yüksekte Çalışabilir” sertifikası alarak atılıyor.
Bütün senaryolara hazırlanıyorlar
İzmir’de GWO tarafından yetkilendirilmiş Mira İple Erişim firmasına gelen “cambaz” adayları kuvvetli bir eğitimden geçiyor. Birinci gün teorik bilgiler alan kursiyerlerin mesaisi her geçen gün zorlaşıyor. Bir depo içinde hazırlanan ve yaklaşık 15 metre yüksekliğe kadar çıkan kursiyerler, dağcı üzere tırmanma faaliyetlerine katılıyor.
Yüksekte meydana gelebilecek bütün senaryolara hazırlanan takımlar, kimi vakit yangın tatbikatı yapıyor kimi vakit ise baygınlık geçiren bir arkadaşını nasıl kurtaracağının eğitimini alıyor.
Tüm bu eğitimler alanında uzman bireylerce veriliyor. Beş günün sonunda imtihana giren kursiyerler, başarılı olmaları halinde “Yüksekte Çalışılabilir” sertifikası almaya hak kazanıyor.
Rüzgara karşı “adım adım” yükseliş
Teknisyenler, türbinin bakım ve tamiratında gerekli olacak teknik eğitimi de aldıktan sonra işlerine koyuluyor. Birinci olarak saha tahlili yapan grupların hazırlıkları büyük bir ihtimam gerektiriyor. İşin içeriğine nazaran seçilen grup, gün doğmadan türbin bakım ve tamiri için yola çıkıyor.
Köy yollarından, dağlık topraklardan sonra ulaşılan RES alanında birinci olarak misyonlu işçiyle temasa geçiliyor. Bakım ve tamiratı yapılacak türbininin durdurulmasının akabinde iple erişim teknisyenlerinin saha vazifesi başlıyor.
Grup halinde çalışan teknisyenler adeta birbirini tamamlıyor. Yapılan denetimlerin ve güvenlik tedbirlerinin akabinde takımlar, bir dağcı üzere rüzgar türbinlerine tırmanıyor. Kimi vakit asansörle kimi vakit ise merdivenle kulelere çıkan teknisyenler, kanatta yapılacak bakım için sıkı sıkıya bağladıkları iplerini aşağı sarkıtıyor.
Yaklaşık 100 metre yükseklikten bakım ve tamir yaparak inen grupların her bir kanattaki mesaisi yaklaşık 1 saat sürüyor. İple erişim teknisyenlerinin şiddetli mesaisi ise nefesleri kesiyor.
“1 metre yüksekliği görüp vazgeçenler var”
Mira İple Erişim firmasının eğitim sorumlusu Barış Ateş, AA muhabirine, eğitimlerin çok güçlü geçtiğini söyledi.
İşin teorik kısmının çok küçük bir yer kapladığını anlatan Ateş, “Burada işin yalnızca yapılması gereken kısmını değil bütün her şeyi öğretiyoruz. İşler bir anda berbata gerçek gittiği vakit kurtarma planı nasıl olmalı, birinci yardımı kim uygulayacak, nerede uygulayacak. Bütün bu ayrıntılar eğitimin bir kesimi. Lakin eğitimi tamamlamanız tek başına bir mana söz etmiyor, imtihandan da başarılı bir formda geçmeniz lazım.” diye konuştu.
Bütün kursiyerlerin eğitime büyük bir hevesle başladığına dikkati çeken Ateş, geçen müddette ise işin ne kadar güç olduğunun görüldüğünü vurgulayarak, şöyle konuştu:
“Eğitimin birinci günü 1 metre yükseltip tekrar aşağı indirdiğimiz kursiyerler oluyor. Eğitimden evvel kursiyerlerden kendi beyanlarını alıyoruz, sıhhatle ilgili, eğitime fizikî olarak katılmasıyla ilgili pürüzleri var mı diye. Genelde buna daima ‘hayır’ diyorlar ancak iş ipin üstüne gelince değişiyor. Kimi vakit birinci gün kimi vakit ikinci gün kendi isteğiyle eğitimden ayrılanlar da var.”
Ateş, yükseklere tırmanmaya birinci olarak dağcılıkla başladığını, ailesine mesleğini “Önceden dağlara tırmanıyorduk, artık dağ yerine rüzgar türbinlerine tırmanıyoruz.” diyerek açıkladığını aktardı.
“Kadınlar daha dikkatli ve dayanaklı”
Eğitmen Haldun Ülkenli ise rüzgar türbini sayısının artması ve aygıtların yaşlanmaya başlamasıyla bunların bakımı için teknik çalışana gereksinim duyulduğunu anlattı.
Eğitim için her kısımdan insanın başvurduğuna işaret eden Ülkenli, “Kadınlar daha dikkatli ve titiz. Daha sağlamlar. Acı eşikleri daha yüksek ve ısrarcılar. Bayan oranı çok yüksek olmamakla birlikte bayanların muvaffakiyet oranı erkeklerden daha yüksek.” tabirlerini kullandı.
Ülkenli, Türkiye’deki firmaların bütün dünyaya açıldığını bildirerek, “Avrupa’daki pek çok ülkenin rüzgar türbinlerinin bakımı Türk teknisyenler tarafından yapılıyor. Meksika, Pakistan, Suudi Arabistan üzere ülkelerde de pek çok Türk teknisyen çalışıyor.” dedi.
“Ekip olmak zorundayız”
Alanda iple erişim teknisyeni olarak misyon yapan Ali Başaran ise yaklaşık 7 yıldır rüzgar türbinlerine çıkıp bakım ve tamirat yaptığını söyledi.
İşin yüksekte olmasından ötürü dışarıdan korkutucu gözüktüğüne değinen Başaran, lakin alışınca başka işlerden çok da farkının olmadığını lisana getirdi.
Genelde dağcılık geçmişi olanların mesleğe daha kolay giriş yaptığını aktaran Başaran, “Ekip olarak çıkmak zorundayız. Her vakit partnerimiz olmak zorunda. Sayı artabilir fakat bir kişi çalışamaz. Zira şayet başımıza bir şey gelirse kurtarıcımız grup arkadaşımız oluyor. Birinci rüzgar türbinine çıktığım günü unutamıyorum. Hafif bir kaygı ile karışık heyecan oldu fakat yükseklik alışabilen bir şey. Vakitle o endişelerinizi aşabiliyorsunuz.” biçiminde konuştu.
Memurlar