Eğitim Bir Sen’den yapılan açıklama şu biçimdedir:
Eğitim kurumlarına yönetici seçme ve görevlendirme yönetmeliği hakkında kıymetlendirme
05.02.2021 tarihli ve 31386 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelikle eğitim kurumları yönetici görevlendirme tekrar düzenlenmiştir. Yeni yönetmelikte, eski yönetmelikte yer alan pek çok karar birebir koruma edilmekle birlikte, birtakım yeni düzenlemeler de ihdas edilmiştir. Lakin kazanılmış birtakım hakların yok sayılarak değerlendirmeye alınmaması yönetmeliği tartışmalı hale getirmiştir.
Yönetici görevlendirmede genel kaide olarak “eğitim idaresi sertifikasına sahip olmak” halinde yeni bir kaide getirilmiş, birinci kere yönetici görevlendirme sürecinde eğitim idaresi alanında sertifikasyon uygulaması hayata geçirilmiştir. Fakat sertifikasyon programına neden muhtaçlık duyulduğu ortaya konulmadan, eğitim kurumu idaresinde bu tıp bir programa muhtaçlık duyulduğunu gösteren rastgele bir ölçme, kıymetlendirme, tespit, bulgu yahut bilgi ortada yokken, eğitimin paydaşlarıyla bu bahsin istişare edilmeden sertifikasyonun bir dayatma niteliğinde görevlendirme ön kuralı olarak getirilmesi yanlışsız değildir. Eğitim kurumu yöneticisi görevlendirmesinde edinilen bilgi birikiminin, mevcut yöneticilerin misyon başında edindikleri kurumsal deneyimin hiçe sayılarak yalnızca bir sertifika programının eğitim idaresine kalite getireceğini düşünmek sıkıntılı bir yaklaşımdır.
Eğitim İdaresi Sertifikasının alındığı tarihi takip eden yıldan itibaren sekiz yıl mühletle geçerli olmasının mantığı ve tüzel münasebeti mevcut değildir. Sertifika, kişinin eğitim idaresi alanındaki yeterliliğini ortaya koymakta ise sekiz yıl içinde bu yeterlilik ortadan kalkmakta mıdır ki müddet sınırlaması getirilmiştir. Kelam konusu sınırlamanın kaldırılması gerekmektedir.
Öteki taraftan, eğitim idaresi alanında tezli/tezsiz yüksek lisans yahut doktora yapmış olanların neden ayrıyeten bir de sertifika programını bitirmesi gerektiği hususu izaha muhtaçtır. Eğitim idaresi alanında tezli/tezsiz yüksek lisans yahut doktora programlarının, bir sertifika programından çok daha kapsamlı ve nitelikli olduğuna kuşku yoktur. Bakanlığın 2023 Eğitim Vizyonu Evrakı başta olmak üzere, öğretmen ve yönetici yetiştirme ve mesleksel ilerleme süreçlerinde lisansüstü eğitime yapılan vurgu ile yönetmelik düzenlemesi tezat teşkil etmektedir. Eğitim idaresi alanında tezli/tezsiz yüksek lisans yahut doktora yapmış olanlar için eğitim idaresi sertifikasına sahip olma kaidesi aranmamalıdır.
Eğitim İdaresi Sertifika Programını muvaffakiyetle tamamlayanlara Eğitim İdaresi Sertifikası verilecektir. “Sertifika programını muvaffakiyetle tamamlama” konusunun somut, açık, net, ölçülebilir ve hukuka uygunluğu denetlenebilir kıstaslara kavuşturulması gereklidir. Çünkü mevcut haliyle “başarıyla tamamlama”nın içeriği meçhuldür; öngörülen müddet kadar eğitim alanlar mı, müddet sonunda yeterlilik imtihanında başarılı olanlar mı, süreç içinde öngörülen/öngörülecek sertifika basamaklarını tamamlayanlar mı başarılı sayılacak hususu müphemdir. Yönetmelikte öngörülen yönergenin acilen çıkarılması gerekmektedir.
Eğitim İdaresi Sertifikası kuralı, yönetmeliğe nazaran birinci kez düzenlenecek Eğitim İdaresi Sertifika Programının kesin sonuçlarının ilan edildiği tarihe kadar aranmayacaktır.
Yazılı imtihan bahisleri ortasında yer alan mevzuat alanının yükü yüzde 10’dan yüzde 20’ye çıkarılmıştır.
Özel eğitim kurumlarına müdür olarak görevlendirileceklerde; bilim ve sanat merkezleri için bilim sanat merkezinde takımlı olarak vazife yapmış olmak, rehberlik ve araştırma merkezleri bakımından Rehberlik, başka özel eğitim kurumları bakımından Özel Eğitim öğretmeni olmak, fen liselerine müdür olarak görevlendirileceklerde Matematik, Fizik, Kimya yahut Biyoloji öğretmeni olmak, toplumsal bilimler liselerine müdür olarak görevlendirileceklerde Türk Lisanı ve Edebiyatı, Tarih, Coğrafya, İdeoloji, Psikoloji yahut yabancı lisan öğretmeni olmak, hoş sanatlar liselerine müdür olarak görevlendirileceklerde Görsel Sanatlar/Resim yahut Müzik öğretmeni olmak, spor liselerine müdür olarak görevlendirileceklerde Vücut Eğitimi öğretmeni olmak kuralı getirilmiştir. Daha evvelki yönetmelikte muhakkak alan öğretmenlerine alanlarıyla ilişkilendirilmiş eğitim kurumları özelinde yönetici görevlendirme sürecinde ek beş puan verilmek suretiyle bir avantaj ve öncelik tanınmıştı. Oturmuş olan bir sistem kaldırılarak muhakkak eğitim kurumlarının yöneticiliğinin muhakkak alanlara tahsis edilmesi sonucunu doğuracak nitelikte bir düzenleme yapılması genel bilgi/kültür dersleri öğretmenlerini kendi ortalarında ayrıştıracak, kurum içi çalışma barışını bozacak mahiyette sonuçlar üretebilecektir.
Müdür başyardımcılığının tekrar ihdası, yönetici olarak görevlendirileceklerde aranacak genel ve özel koşulların korunması yerinde düzenlemelerdir.
Vilayet kıymetlendirme kurullarına, eğitim-öğretim ve bilim hizmetleri kolunda faaliyet gösteren sendikalardan ülke genelinde en fazla üyeye sahip birinci dört sendikadan sendika genel merkezinin belirleyeceği birer temsilcinin iştiraki sağlanmış olup eğitimin paydaşlarına bu süreçte yer verilmesi iştirakçi idare anlayışı ismine yerinde bir uygulamadır.
Yöneticiliğe birinci kez görevlendirmelerde kelamlı imtihan uygulamasının yönetmelikteki haliyle korunmuş olması yerinde değildir. Kelamlı imtihanın kaldırılması istikametindeki teklifleri dikkate almayan Bakanlığın, kelamlı imtihan süreçlerinin hukuka uygun, adil ve objektif bir formda yürütülmesini sağlama yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu gayeyle, kelamlı imtihan kurullarında mülakat eğitimi almış bireylere vazife verilmeli, kelamlı imtihanlarda imaj ve ses kaydı alınmalı; kurullarda, adayın bilgi seviyesini kıymetlendirecek, adaylar ortasında optimal kıyaslamayı yapabilecek uzman üyelerle birlikte, gerekirse adayın kişilik tahlilini yapmak ve mevcut davranışlarından yola çıkarak gelecekte sergileyeceği davranışlar hakkında fikir sahibi olmak için psiko-teknik kıymetlendirme yapılmalıdır.
Müdür, müdür başyardımcısı ve müdür yardımcısı olarak birinci kez görevlendirme, kelamlı imtihanda başarılı olan adaylardan müdür olarak birinci kez görevlendirilmek üzere müracaatta bulunanların görevlendirmeye temel puanları; yazılı imtihan puanının yüzde 50’si, kıymetlendirme sonucu alınan puanın yüzde 30’u ve kelamlı imtihan sonucu alınan puanın yüzde 20’si dikkate alınarak belirlenecektir. Burada yazılı imtihan puanına daha fazla tartı verilmesi daha uygun olurdu.
Müdür, müdür başyardımcısı ve müdür yardımcısı olarak birinci sefer görevlendirme, Ek-2’de yer alan Yönetici Kıymetlendirme Formu üzerinden yapılacak değerlendirmeye nazaran oluşan puanlar dikkate alınarak belirlenecektir.
Yöneticilik misyonlarının rastgele bir nedenle sona ermesine bağlı olarak öğretmenliğe atananlardan yönetici olarak görevlendirilmek isteyenlerin görevlendirilmeleri, birinci kere görevlendirme kapsamında yazılı imtihan, Ek-1’de yer alan Kıymetlendirme Formu üzerinden yapılacak kıymetlendirme ve Ek-3’te yer alan Kelamlı İmtihan Formu üzerinden yapılacak kelamlı imtihan sonuçlarına nazaran yapılacaktır. Bu düzenleme, yöneticilik misyonundan ayrılmayı gerektiren (aylıksız müsaade, aile bütünlüğü, sıhhat, can güvenliği mazereti gibi) haklı/hukuka uygun nedenlerle (görev müddetinin hukuki/kanuni düzenleme konusu edilmesi, idari ve isimli soruşturma sonucu yahut isteğe bağlı) haksız/hukuk nizamınca korunma gerektirmeyen sebepler ortasında bir ayrıma gidilmemesi nedeniyle hukuka ve kanuna ters olduğu üzere, adil ve hakkaniyete uygun değildir.
Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte (05.02.2021) yönetici olarak misyon yapmakta olanlar dört yıllık görevlendirme mühletleri sona erinceye kadar misyonlarına devam edeceklerdir. Bunlardan yöneticiliğe yine görevlendirme kapsamında müracaatta bulunmak isteyenlerin, dört yıllık görevlendirme müddetleri sona ermeden evvel sertifika programına katılmaları ve müracaat tarihinin son günü prestijiyle Eğitim İdaresi Sertifikası almaya hak kazanmış olmaları aranacaktır.
Proje okulu olarak belirlenen eğitim kurumlarında yönetici olarak vazife yapanlar, yeni yönetmelik kararları doğrultusunda birinci sefer yönetici görevlendirme kapsamında başka eğitim kurumlarına yönetici olarak görevlendirme isteğinde bulunabileceklerdir.
Yönetmelik kararları doğrultusunda yönetici olarak görevlendirildikleri eğitim kurumları daha sonra proje okulu kapsamına alınanlar, dört yıllık misyon müddetlerinin bitiminde yine yönetici görevlendirme kapsamında öbür eğitim kurumlarına yönetici olarak görevlendirme isteğinde bulunabileceklerdir.
Yeni yönetmelik kararları doğrultusunda yönetici olarak görevlendirildikleri eğitim kurumları daha sonra proje okulu kapsamına alınanlardan dört yıllık vazife mühletleri dolmadan yöneticilik vazifesinden alınanlar, birinci kez yönetici görevlendirme takviminden sonra vilayet içinde durumlarına uygun muhtaçlık bulunan eğitim kurumlarına tıpkı yöneticilik misyonuyla sonlu olmak ve kalan vazife müddetlerini tamamlamak üzere istekleri de dikkate alınarak görevlendirileceklerdir.
Ek-1 ve Ek-2 formlarında puanlamaya tabi tutulan D. Akademik ve Mesleksel Tecrübe, E. Kurum Geliştirme Tecrübesi ve F. Okul Geliştirme Tecrübesi kısımlarındaki faaliyetlerin geniş kapsamlı olarak düşünülmesi ve yönetici görevlendirme süreçleri haricinde de mesleksel yeterlik ve yetkinliğin artırılmasını temin aracı olma sonucuna yol açacak olması yerindedir. Fakat kelam konusu faaliyetlerin iki temel yerde kategorize edilebildiği ve bunun da kendi içinde bir eşitsizlik/adaletsizlik teşkil edebileceği görülmektedir; (a) bütün adayların erişimine açık/mümkün faaliyetler ile (b) birebir sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyesine sahip ilçeleri barındıran vilayetler açısından dahi bütün adayların erişimine eşit, adil ve objektif bir biçimde açık olmayan, adayın kendi istek ve iradesi haricinde tecelli edebilen faaliyetler. Örneğin, D. Akademik ve Mesleksel Tecrübe kısmında yer alan “ulusal hakemli mecmuada makale yayımlamak” bütün adayların erişimine eşit bir biçimde açık/mümkün bir faaliyet iken, “üniversitelerde ders okutmak” fiilen bütün adayların eşit ve objektif bir biçimde erişimine açık değildir. E. Kurum Geliştirme Tecrübesi de misal biçimde “yürütülen ulusal/uluslararası projelerden sonuçlandırılanlarda danışman olarak vazife yapmış olmak” ve “hizmet içi eğitim faaliyetlerinde yönetici olarak misyon yapmış olmak” fiilen bütün adayların eşit ve objektif bir biçimde erişimine açık imkanlar değildir. Tıpkı F. Okul Geliştirme Tecrübesi kısmında de “ulusal/uluslararası seviyede düzenlenen bilgi/beceri/spor/sanat/proje vb. müsabakalarda öğrencileri fiilen çalıştırmak” üzere faaliyetler, kurum için çalışma barışını bozacak olması bir yana, erişimi, herkes açısından eşit, adil, erişilebilir kurallara sahip değildir. Bu cinsten kurum içi çalışma barışını bozacak ve bütün adayların erişimine eşit, adil ve objektif bir biçimde açık olmayan, adayın kendi istek ve iradesi haricinde tecelli edebilen faaliyetlerin formlarda kıymetlendirme ölçütü olmaktan çıkartılması ya da puan tartısının daraltılması gerekmektedir.
Ek-1 ve Ek-2 formlarında, değerlendirmenin yapıldığı yıl ve kıymetlendirme yapıldığı yıldan evvelki dört yıldaki mükafatların değerlendirmeye alınması, dört yıldan evvelkilerin puanlama konusu edilmemesi, kazanılmış hakkın ihlali niteliğindedir. Kelam konusu muvaffakiyet, üstün muvaffakiyet evrakı ve mükafatlar vadeli verilmemekte olup, liyakat unsuru çerçevesinde mesleksel kariyer seyahatinde kişinin yeterlilik, muvaffakiyet ve liyakatini ortaya koyan belgelendirmeler niteliğindedir. Bu prestijle mükafatların yalnızca dört yılla hudutlu tutulması, hukuka ve kanuna alışılmamıştır. Tıpkı formda daha evvel alınmış olan ve tüzel geçerliliği hala devam eden teşekkür, takdir evrakları ve aylıkla mükafatların de puanlamaya dahil edilmemesi değerli bir eksiklik ve hukuka tersliktir.
Memurlar