Milliyet’ten His Erdoğan’ın haberine nazaran: Sanal ortamda pazaryeri olarak konumlanan birtakım dev e-ticaret siteleri bir müddettir korsan kitap satışına sahne oluyor. Şikayet siteleri ve toplumsal medya platformları, ‘gerçek’ diye alınan lakin korsan çıkan kitaplara ait yorumlarla dolu.
Kitabı alan tüketici, muharrir, yayıncı, dağıtımcı yani herkes mağdur. Üstelik tüketici tarafından bu dev sitelere yapılan müracaatlar karşılık da bulmuyor.
Ödenen bedel ‘uçup’ giderken, korsan kitap piyasası da büyümeye devam ediyor. Uzun müddettir Yayıncılar Telif Hakları ve Lisanslama Meslek Birliği (YAYBİR), fiziki olarak yürütülen korsan kitap gayretini sanal ortama da taşıdı. En değerli ikaz ise okuyucuya: Kitabı kitapçıdan ya da tek geliri kitap satmak olan e-ticaret platformlarından alın!
Meslekleri oldu!
O denli korsan kitapçılar var ki, ceza alıp mahpusa bile girse; bazen kardeşi, bazen bir yakını, bazen ise kurduğu sistem ile işletilmeye devam ediyor!
YAYBİR İdare Konseyi Lideri Mustafa Aksoy, sıkıntıların pandemiyle birlikte ağırlaştığını belirtirken, “Biz de türel bir grup sıkıntılar yaşıyorduk. Bunun üzerine bu e-ticaret siteleri üzerinden korsan kitap sattığı belirli olan bir sanal mağazadan avukat aracılığıyla sipariş verdik. Paketini ise savcıyla birlikte açtık. Tespit yaptırdık ve eserin korsan olduğu tutanağını tuttuk.
Paket açılmış olduğu için bugüne kadar hukuksal süreci başlatamıyorduk. Kimi siteler daha hassas, kimileri ise ihtar göndersek de birebir isimli sanal mağaza sahibinin tekrar sanal mağaza açma talebini kabul ediyor. Sonunda bir platforma hukuk davası da açtık” diye konuştu.
‘Böyle devam ederse kültür hayatı çölleşir’ diyen Aksoy, korsan kitabı anlamanın en iyi yolunun ‘bandrol’ olduğunu söyledi. Şikayet için 4 meslek birliğine, en yakın emniyet müdürlüğüne ve toplumsal medya üzerinden birliğin korsan bilgi sınırına ulaşılabileceğini anlatan Aksoy, şunları söyledi:
Bandrole bakın…
“Öncelikle kitabı, kitapçıdan alın diyoruz. Dijitalde ise işi, tek geliri kitap satmak olandan alın. Bandrol, milletlerarası standartlarda üretiliyor. Korsan halde uygulamaya çalışıyorlar ancak lakin bunun tespitini yaptırınca anlayabiliyoruz. Tekrar piyasaya nazaran çok düşük fiyatı varsa da şüphelenmek gerekli. E-ticaret sitelerine ‘şu mağaza korsan kitap satıyor, yasa gereği kabahat işliyor’ diye bildiriyoruz. Onlar da sanal mağazayı kapattırıyorlar. Yoksa yasal süreç başlatıyoruz.”
Bu hususta mevzuat eksiği yok. Cürmü işleyene 1-5 yıl ortasında mahpus cezası verilebiliyor.
WhatsApp’den PDF Instagram’dan kitap
Bu alandaki en büyük külfetlerden biri ise çeşitli siteler ve WhatsApp üzere uygulamalar aracılığıyla PDF formatında paylaşılan kitaplar. Tekrar Instagram üzere uygulamalardan ise korsan kitap satışı yapanlar var. PDF paylaşımını eğitim kurumlarının bile yaptığını belirten Aksoy, lisans mukavelesi yapıp sistem içine dahil olunduktan sonra bu paylaşımların yasal olabileceğini vurguladı.
E-ticaret sitelerini korsanlar bastı
Korsan kitaba karşı tedbirler ve baskınlar sürüyor. Lakin yetkililer çok sayıda korsan kitapçının sanal aleme yelken açtığını belirtiyor.
‘Reklamı yapıyor, parayı alıyor, sorumlu o olacak’
İnternetten alışverişe düzenleme getirecek taslak hazırlığı var. Fakat taslakta internetten satış yapan kuruluşların platformlarında satılan eserlerin inançlı olup olmadığını araştırmakla yükümlü olmayacağı bilgisi var. Ancak uygunsuz bir eser tespit ederlerse satıştan kaldırabilecekler.
Tüketiciyi Müdafaa Derneği (TÜKODER) Lideri Aziz Koçal, dev pazaryerlerinin işleyişlerini anlatırken, müteselsil sorumluluk getirilmesi gerektiğini vurguladı. Koçal, şunları söyledi:
“Bu e-ticaret sitelerinden bir eser aldınız. Parayı sitenin hesabına ödüyorsunuz. 14 gün koruma ediyor. Cayma hakkı mühleti diye. Cayma olmazsa komitesini kestikten sonra eseri gönderen firmaya ödeme yapıyor. Burada müteselsil yani zincirleme sorumluluk getirilmedikçe sıkıntıların önüne geçilmez. Her yerde reklamını yapan e-ticaret sitesi, ödemeyi yaptığımız yer ticaret sitesi fakat sıkıntıya gelince ‘sorumluluk bende değil’ diyor.
Tüketici aldığı mağazayı tanımıyor, senin siteni tanıyor. Lakin faturayı eseri gönderen firma kesiyor. E-ticaret siteleri, sisteme aldığı mağazalardan gerekli teminatı sağlayarak sorumluluğu üstlenmeli.”
Memurlar
