Fırat Üniversitesi Sivil Havacılık Meslek Yüksekokulu Talim Üyesi Dr. Ümit Çelik, global tehdit olmaya devam eden koronavirüsü hem izole ettiklerini hem de yerli üretim olan atomik kuvvet mikroskobu ile 3 boyutlu olarak görüntülediklerini söyledi. 3 boyutlu görüntülenmenin münhasıran aşı çalışmalarında büyük yardımı olacağını söz eden Dr. Çelik, “Koronavirüse karşı ilmî açıdan nasıl bir ekte bulunabiliriz diye düşünüyorduk. Fırat Üniversitesi’nde yürütülen çalışmalar ile koronavirüs hem izole edildi hem de 3 boyut olarak yerli üretim olan atomik kuvvet mikroskobu kullanılarak görüntülendi. Mikroskop ODTÜ’de Fen-Edebiyat Fakültesi Dekanı ve tıpkı devranda öğretmenim Prof. Dr. Ahmet Oral tarafından SANTEZ ve TÜBİTAK girişimleri ile geliştirildi. Geliştirilme aşamalarında ben de canlı olarak mekan aldım. Yüksek lisans ve doktora çalışmalarımda biyomolekülleri kendi ortamlarında görüntülenebilmesine imkan sağlayan atomik kuvvet mikroskobunu geliştirdim. Bu tecrübeyi koronavirüsü görüntülemek için kullanmak istedik fakat virüse ulaşmamız çetin oldu. Görüntüleyebilmek için birinci aşamada virüsün izole edilmiş olması ve BSL 3 sınıfı yüksek güvenlikli laboratuvarlar gerekiyor. Sonrasında Fırat Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Kutbeddin Demirdağ ile görüştüğümde üniversitede bu virüsün izole edildiğini öğrendim. Prof. Dr. Şükrü Tonbak ve ekibi tarafından izole edilen koronavirüsü görüntülemeyi hedefledik ve bunu başardık” diye konuştu.
‘DÜNYADA BİR İLK’
Dr. Ümit Çelik, virüsün birinci olarak Rusya’da elektron mikroskobu kullanılarak görüntülendiğini anımsatarak, şunları kaydetti:
“Koronavirüsü elektron mikroskobu ile görüntüleyebilmek için bunu boyama, dondurma ve kesit alma üzere süreçler gerekiyor. Bu da virüsün ana yapısının bozulmasına sebep oluyor. Binaenaleyh bozulmuş bir yapıyı görüntülüyorsunuz. Koronavirüs şimdiye kadar elektron mikroskobu tekniğiyle görüntülenmişti. Atomik kuvvet mikroskobu ile üç boyutlu olarak birinci kez görüntülenmiş oldu. Bildiğimiz kadarıyla dünyada da atomik kuvvet mikroskobu ile koronavirüsü birinci görüntüleyen küme olduk. Bu çalışmayla, virüs morfolojisi, büyüklüğünü elde etmeye mümkünlüğü, virüs partiküllerinin yüzeydeki durumları ve virüsün değişik ortamlara karşı reaksiyonu incelenebilir. Örneğin PH ve değişik sıcaklıklar için olabilir. Geliştirilen aşı çalışmaları kapsamında antikorların yahut ilaçların virüslere tesirinin görüntülenmesi ve dinamik hadiselerin izlenmesini sağlayabiliriz.”
Memurlar
